Mevrouw Ortega-Martijn (ChristenUnie): Voorzitter. Ik dank de regering voor haar reactie op het Groenboek. De ChristenUnie-fractie staat hier voor een groot deel achter. Ik wil vandaag enkele woorden wijden aan de nota van wijziging.

Ik begin met de proportionaliteit en de toegang tot het mkb. De discussie over het proportionaliteitsbeginsel speelt zowel boven als onder de Europese grens. Aanbestedende diensten zijn niet altijd duidelijk over de criteria en eisen voor omvang. Vaak zie je nog te zware geschiktheidseisen, buitenproportionele omzeteisen of extreme bankgaranties. In de brief benoemt de minister dit probleem ook. De vraag is echter of het in de praktijk beter wordt. Dit blijft toch vaak afhankelijk van de kennis en kunde van de inkoper of van de overwegingen van efficiency door de inkoper. Daardoor wordt toch weer gekozen voor clustering van opdrachten. In de nota van wijziging worden meer uniformiteit en meer proportionaliteit onder de Europese drempels aangekondigd. Maar hoe zit het boven de Europese drempels?

De minister zet niet in op extra regels op Europees niveau. Hoe komen deze doelen wél tot stand? Wat zou volgens de minister bijvoorbeeld onder de toets van proportionaliteit moeten vallen? De minister vindt het opknippen van opdrachten de verantwoordelijkheid van de aanbestedende dienst en wil dit niet in regelgeving vatten. In de praktijk zal hierdoor bundeling van opdrachten blijven bestaan. Hoe wordt dan wel onnodige opschaling van overheidsinkoop tegengegaan?

Ook is de minister voor het ophogen van de Europese drempel. De ChristenUnie-fractie kan zich daarin vinden. Dat heeft grotendeels te maken met de hoge kosten die moeten worden gemaakt boven de drempels. Zowel boven als onder de drempels komen soms extreem hoge tenderkosten voor. Deze hoge kosten werken afschrikwekkend voor bedrijven, waardoor soms onvoldoende concurrentie overblijft. Hoe wil de minister dit probleem aanpakken? Vaak zijn die tenderkosten heel erg hoog. Ik heb een casuïstiek gezien van tenderkosten die op iets van 13 mln. uitkwamen, waarvan 2 mln. zijn vergoed. Dit soort tenderkosten schrikt bepaalde ondernemers af van aanbesteden.

De heer Ziengs (VVD): Ik sprak net over een versterking van bijvoorbeeld een expertisecentrum. Zou dat een oplossing kunnen zijn voor het probleem dat u hier schetst?

Mevrouw Ortega-Martijn (ChristenUnie): Dat is een mogelijkheid. Ik ben echter ook benieuwd naar de ideeën van de minister.

De minister stelt verruiming voor van mogelijkheden voor aanbestedende diensten om externe beleidsdoelen te betrekken. De ChristenUnie-fractie vindt ook dat innovatie, sociale doelen en milieudoelen niet in het Europees inkoopbeleid moeten worden vastgelegd. Maar veel ondernemers zijn jaren bezig met voorbereidingen op duurzaam inkoopbeleid. Zij grijpen de kans om te investeren en te innoveren op duurzame thema's. Alleen al discussie over onze minimum inkoopcriteria houdt innovatieve ondernemers soms tegen. De ChristenUnie-fractie vindt dat het minimum niet ter discussie mag staan. Juist doelcriteria, bijvoorbeeld op het gebied van energiereductie of het sociaal vlak, kunnen meer ruimte geven aan innovatie zonder extra regels. Hoe wil de minister naast minimumcriteria ook doelcriteria voor maatschappelijke prestaties beter benutten? Wil hij daarover in overleg gaan met de brancheverenigingen? Binnen EMVI (economisch meest voordelige inschrijving) moet een weging tussen criteria plaatsvinden en geldt niet alleen de laagste prijs. Hoe wordt voorkomen dat uiteindelijk toch weer op de laagste prijs wordt geselecteerd binnen EMVI? Op welke manier krijgt ook het mkb een eerlijke kans binnen EMVI? Verantwoording over criteria kan namelijk extra administratieve lasten met zich meebrengen.