De heer Cramer (ChristenUnie): Voorzitter. We praten al jaren over het landbouwverkeer. Er leek een patstelling te zijn ontstaan door de motie van de collega Atsma over de administratieve lasten van het kenteken. Maar met het advies van de commissie-Peijs, dat wordt gedragen door onder andere LTO en Veilig Verkeer Nederland, leek een doorbraak bereikt. Een trekkerrijbewijs zou kunnen worden ingevoerd, de maximumsnelheid zou omhoog kunnen gaan, onder de voorwaarde dat deze trekkers zijn voorzien van een kenteken, maar wel op vrijwillige basis. Het heeft even geduurd, maar de minister is nu ook aan het bewegen met zijn laatste brief. Het gaat dan niet over het trekkerrijbewijs maar over het rijbewijs BE. Bestuurders die het rijbewijs BE hebben, mogen als ze daarvoor een apart bordje op hun trekker hebben, sneller rijden. Deze keuze ziet de ChristenUnie als een stap in de goede richting, maar het roept nog een paar vragen op. Wat zijn nu precies de bezwaren van de minister tegen het advies van de commissie-Peijs? Er zijn een aantal voorstellen in de brief van de minister die ik even langs zou willen gaan. Er is onderzoek gedaan naar kentekening en regelingen in het buitenland. Uit dit onderzoek blijkt dat in alle onderzochte landen kentekenplicht aanwezig is. De commissie-Peijs stelt voor dit in te voeren, zij het dan vrijwillig. Toch stelt de minister dit niet voor en ik zou willen vragen waarom niet. Het zouden de administratieve lasten kunnen zijn, maar dat is niet echt een reëel argument. Het kenteken kost ongeveer €35, blijkt ook uit de gegevens van de RDW. Voor de beoordeling van de administratieve lasten wordt daar nog een uur voor de ondernemer bijgeteld, dat hij kwijt is omdat hij het kenteken moet ophalen. Dat zou €60 zijn; er zijn veel boeren die €60 per uur zouden willen verdienen. Het is dus handje contantje €35, dat valt dus mee. De minister stelt voor een bordje "45 km/u" op de tractor te schroeven, dat gaat ook geld kosten, dat moet namelijk geadministreerd worden. Als je dat met kentekenen oplost, dan is dat gelijk ook voorbij, dan hoeven die aparte kosten niet gemaakt te worden. Er moet vastgelegd worden wie 45 km/u mag, want anders gaat iedereen dat bordje erop schroeven. Misschien wordt het wel een bordje "40 km/u" maar daar kom ik zo op terug. Ik zou graag de reactie van de minister hierop willen hebben. Tevens wil ik de ontheffing die trekkers nu moeten hebben voor de breedte meenemen. De breedteontheffing kost nu ook geld, daar moet een tractoreigenaar ook voor bij de gemeente zijn. Als de minister tot kentekening zou overgaan, dan zou dat allemaal onder één noemer vallen, dan is het zelfs een beperking van de administratieve lasten.

Wat betreft de maximumsnelheid wil ik me aansluiten bij de PvdA en het CDA. Ik kan me voorstellen dat gedachte achter de 45 km/u is dat het aansluit bij de brommobielen waar ook een bordje "45 km/u" op zit. Een trekker en een brommobiel, daar zit nog wel wat maatverschil tussen. Misschien is het goed om in te gaan op het probleem dat mogelijkerwijs voortkomt uit de Europese regelgeving.

Het gebruik van rijbewijs BE vindt de ChristenUnie creatief, maar het is nog niet echt een oplossing voor de problematiek rond zestien- en zeventienjarigen, in die zin sluit ik aan bij de argumenten van de heer De Rouwe en mevrouw Roefs. Ik wil alleen niet de woorden "onbenullig certificaat" van de heer De Rouwe in mijn mond nemen. Ik durf de stelling aan dat als we een wedstrijdje achteruitrijden houden een zestienjarige in een trekker met aanhanger dat sneller presteert dan ik met mijn Agila.

Het gaat mij om de rijvaardigheid en het verkeersinzicht. Nu lijkt het erop dat de bevoegdheid voor het rijden met een zware combinatie gaat gelden vanaf achttien jaar. Ik zou ervoor willen pleiten dat ook zestien- en zeventienjarigen op de combinatie mogen rijden maar wat mij betreft wel met een rijbewijs BE. Daar zit wel een probleem, als ze een rijbewijs BE hebben dan mogen ze ook in de auto van pa rijden. Ik stel voor dat een zestien- of zeventienjarige zijn rijbewijs mag halen, maar omdat hij nog geen achttien is krijgt hij een "T" op zijn rijbewijs. We sluiten hiermee aan bij de bestaande systematiek; er hoeft niets nieuws uit de kast te worden gehaald. Daarmee heb je de duidelijkheid dat zestien- en zeventienjarigen deze combinatie mogen rijden, dat ze het verkeersinzicht hebben en dat ze op volwaardige wijze aan het verkeer kunnen deelnemen. Hij wordt getraind op zijn ervaring en ik denk dat de grootste winst zit in het toenemen van de verkeersveiligheid.