Datum:            24 april 2012

De heer Slob (ChristenUnie):

Mevrouw de voorzitter. Het is nu eenmaal zo dat wie een kuil graaft erin kan vallen, wie een muur omver haalt door een slang gebeten kan worden. Wie stenen houwt, kan zich verwonden. Maar als je een botte bijl niet slijpt, moet je veel kracht zetten. Het is beter met wijsheid te werk te gaan. Want bijt een slang omdat hij niet op tijd was bezworen, dan valt er voor de slangenbezweerder niets meer te doen.

Dit is een citaat uit Spreuken 10. Met wijsheid te werk gaan. Dat hebben wij nodig, zeker in deze tijd nu wij midden in een crisis bij de scherven van een mislukt en onverantwoord politiek avontuur van de drie mannen van ferme wil staan die zij in oktober 2010 met steun van hun fracties zijn aangegaan mdenin een tijd van oplopende werkloosheid, van grote problemen op de woningmarkt, van exploderende zorgkosten en een steeds hoger wordende staatsschuld en begrotingstekort.

Ik gaf het al aan: de woorden waar ik mijn bijdrage mee begon, komen uit Spreuken 10. Ik las ze vanmorgen bij de start van mijn dag. Ik vond ze toepasselijk voor de situatie van nu, want het is inderdaad beter met wijsheid te werk te gaan. Dat gold voor 2010, toen dit kabinet van start ging, en de keuzes die toen willens en wetens gemaakt zijn. Maar dat geldt ook onverkort voor deze tijd, waarbij niemand in deze Kamer wordt uitgezonderd. Nederland heeft weer een wenkend perspectief nodig. Nederland heeft weer idealen in crisistijd nodig. Dit debat moet wel gevoerd worden. Er moet verantwoording worden afgelegd, maar laten we daarna zo snel als het kan het gedoe achter ons laten en ons echt gaan concentreren op onze verantwoordelijkheden en wat ons in deze tijd van crisis te doen staat. Prioriteit nummer één is dat we de zorgen serieus nemen van onder andere ondernemers en van mensen die hun baan zijn kwijtgeraakt. Dat worden er steeds meer. We zijn al over de 500.000 werklozen heen gegaan. Laten we ook de zorgen serieus nemen van mensen die hun huis niet kwijt kunnen of van ouderen die al zo lang aan het werk willen, maar waarbij het de vraag is wie hen eigenlijk wil hebben, of van jongeren -- ik denk hierbij onder andere aan de G500 -- die met grote zorg de rekeningen, die nu erg hoog worden, naar hen toegeschoven zien worden als er nu niets gebeurt.

Het kabinet is nu demissionair. De minister-president zei het ongeveer zo: mij past enige deemoedigheid. Inderdaad, hem past enige deemoedigheid. De Kamer is aan zet. Met name de partijen die in de afgelopen periode niet in de regering zaten en niet aan de gedoogconstructie hebben deelgenomen zijn aan zet, om samen met de andere partijen die wel in de regering zaten en wel aan de gedoogconstructie hebben deelgenomen, te bekijken of we in deze tijd nog iets van een aanpak van de crisis kunnen realiseren, zodat we kunnen voorkomen dat 2012 een verloren jaar gaat worden. Maar dan zal er nu wel geluisterd moeten worden, zeg ik tegen die partijen, onder andere tegen VVD en CDA. Dan zal er nu wel samengewerkt moeten worden. Dan zullen we moeten proberen om met wat we kunnen, de crisis te lijf te gaan en te bekijken of we nog tot een aanpak kunnen komen. Dat zal niet makkelijk zijn. Ik geef dat gelijk toe, maar het mag van ons gevraagd worden. Ik ben oprecht blij dat een meerderheid in de Kamer vindt dat de verkiezingen over de zomer heen moeten worden getild. Dan kunnen we deze eerste tijd ook echt gebruiken voor de aanpak van de crisis. Mijn fractie heeft inmiddels een crisispakket klaar: Idealen in crisistijd. Wij hopen deze week of morgen de CPB-doorberekeningen te krijgen. Wij lepelen niet ons verkiezingsprogramma op, zeg ik tegen de heer Roemer. Daar zitten ook zaken in die niet in ons verkiezingsprogramma staan, en waar ik nu ook mails over binnenkrijg van mensen die daar wel bezorgd over zijn. Het kan echter niet anders; we zullen nu toch moeilijke besluiten moeten nemen. We kunnen nu, in een tijd waarin er echt aangepakt moet worden, geen zoete broodjes verkopen. De ChristenUnie is bereid om daar een bijdrage aan te leveren, ook voor de verkiezingen.

Ik zei dat het niet makkelijk is. Ik refereerde al aan de mails die ook ik binnenkrijg. Het is inderdaad niet zonder risico's, niet zonder electorale risico's. De Spreukendichter zei het eigenlijk al: "wie hout hakt, kan zich verwonden". Ik las het vanmorgen en ik heb het net ook gelezen. Het is echter wel nodig dat we nu iets doen. Laten we daarom gezamenlijk de bijl slijpen en de crisis te lijf gaan. Laat 2012 geen verloren jaar zijn. Ik stel voor dat we aan de burgers van dit land laten zien dat we ook doorhebben wat hun zorgen zijn en dat we een oprechte poging doen om ons die zorgen eigen te maken en om te komen met oplossingen in deze zware tijd.

De heer Samsom (PvdA):

Ik vroeg het net aan de heer Pechtold. Ik vraag het nu ook aan de heer Slob, omdat ik weet dat de ChristenUnie een sociaal voelende partij is. Hij heeft ook naar de koopkrachtplaatjes in het Catshuispakket gekeken. Zijn die voor de heer Slob ook maar enigszins het uitgangspunt voor een crisispakket?

De heer Slob (ChristenUnie):

Wij hebben ons eigen crisispakket: Idealen in crisistijd. Ik wacht met enige spanning -- dat geef ik toe -- ook op de CPB-doorberekeningen, die wij morgen zullen krijgen. Dan zal er uiteraard heel gericht moet worden bekeken wat de consequenties zijn voor koopkracht. Gelet op het pakket van het kabinet, verbaas ik mij erover dat men de btw zo makkelijk omhoog laat gaan, zelfs met 3%, 2% in het hoge tarief, 1% in het lage tarief.

Ik snap dat een kleine ingreep misschien onvermijdelijk is als we voor 2013 niets doen. Wij hadden 1% in ons pakket zitten in het hoge tarief. Ik begrijp dus niet dat ze aan de boodschappentas van de mensen zijn gekomen als het om het lage tarief gaat. Wij hebben daar iets tegenover gesteld waar mensen profijt van kunnen hebben. In ons pakket proberen wij namelijk de kosten van arbeid lager te maken, om mensen nog zo lang mogelijk op de arbeidsmarkt te houden. Je zult dus in de breedte moeten bekijken wat wijsheid is.

Ik zou het geweldig vinden om in de komende dagen met elkaar te bekijken of we tot iets gezamenlijks kunnen komen om ook al voor 2013 de staatsschuld naar beneden te krijgen, het begrotingstekort aan te pakken en een begin van hervormingen te maken. De heer Samsom heeft gelukkig tijd gecreëerd om dat te doen. Nogmaals dank daarvoor.

De heer Samsom (PvdA):

Ik heb nog een vraag over de totale saldoverbetering die de ChristenUnie in haar pakket realiseert. Die is zonder uitverdieneffecten 10 mld. of 11 mld. Betekent dit dat ook voor de ChristenUnie een verstandige uitweg uit de crisis belangrijker is dan de heilige 3,0% die voor dat jaar ook wel eens wordt genoemd?

De heer Slob (ChristenUnie):

Ik heb het zelfs vandaag in het debat al gezegd: die 3% willen wij niet vanwege Brussel maar vanwege onze kinderen en kleinkinderen. Het is ons streven om echt te proberen om er in 2013 uit te komen. In ons pakket komen wij tot een saldoverbetering voor 2013 van 10 mld. tot 12 mld. Dat is een fors bedrag; dat weet de heer Samsom. In ons hervormingspakket, met een aantal correcties die we nog toepassen omdat een aantal onderdelen van het pakket van 18 mld. voor ons niet acceptabel is, komen we tot een saldoverbetering van 14 mld. tot 16 mld. Structureel gaan we naar een saldoverbetering van 20 mld. tot 23 mld. Dat is geen klein bier. Wij durven dus onze verantwoordelijkheid te nemen. Wij durven onze nek uit te steken. Ik hoop dat meer partijen dat zullen doen, in het belang van een gezamenlijke aanpak.

De heer Samsom (PvdA):

Ik heb goed geluisterd. De heer Slob zegt: we streven ernaar. Dat doet volgens mij iedereen. Vervolgens bekijkt hij waar hij uitkomt. En de heilige 3,0% is ook voor de ChristenUnie niet een heilige … O, ik geloof dat ik een ander woord moet gebruiken tegen de heer Slob! Die 3,0% staat voor de heer Slob dus niet vast.

De heer Slob (ChristenUnie):

Ik vind het fantastisch dat in dit debat heel veel over "heilig" wordt gesproken. Daar zijn geweldige boeken over geschreven. Er is trouwens één heilig boek -- ik heb er zojuist uit geciteerd -- waar je iedere dag mee kunt beginnen. Ik beveel de heer Samsom dat van harte aan! Als we dat allemaal zouden gaan doen, zou er eens iets gebeuren in dit land. Daar ben ik oprecht van overtuigd.

Maar die 3% is inderdaad voor ons een percentage waar we, vanwege onze kinderen en kleinkinderen, naartoe willen.

Ik kan op dit moment nog niet veel meer zeggen dan ik nu gedaan heb, omdat we nog even wachten op de doorberekeningen. Uit de doorberekeningen zou kunnen blijken dat het pakket helemaal niet zo slecht is. Ik vraag het kabinet om die zo snel mogelijk te sturen, want wij wachten er al heel lang op. De korting van 750 mln. op ontwikkelingssamenwerking is natuurlijk onbegrijpelijk. Het is ook onbegrijpelijk dat het CDA die geaccepteerd heeft, want vorig jaar heeft het CDA nog een motie op dit punt gesteund van de ChristenUnie en GroenLinks. Die korting moet er dus uit, maar er zitten ook een paar goede dingen in waar wij nog niet aan gedacht hadden. Misschien kunnen we daar ook nog iets van gebruiken voor ons pakket en komen we daarmee wel op die 3% uit.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.