Jawel. Maar China beloofde in 2001 plechtig dat het de mensenrechten zou verbeteren in de aanloop naar de Spelen. Daar is bepaald niks van terechtgekomen. Zelfs minister Verhagen is uiteindelijk bekeerd van het optimisme dat hij in januari nog toonde met de voorspelling dat de Spelen ten goede zouden komen aan de mensenrechten. Drie dagen voor aanvang van de Spelen erkende hij dat de situatie in China allerminst was verbeterd.

Thuis blijven
De minister-president zat toen bij wijze van spreken al in het vliegtuig naar Beijing, om daar een spectaculaire openingsceremonie bij te wonen tot meerdere eer en glorie van China. Daar was ik het niet mee eens. Ik vond dat onze premier net als 23 van de 27 Europese regeringsleiders thuis had moeten blijven. Het werden Olympische Spelen met een zwarte rand; dat wij daar op het hoogste politiek niveau bij toekeken vond ik een dieptepunt.

Schendingen
De Spelen zijn over, maar de schendingen zijn gebleven. Nog steeds zitten volgens Amnesty tussen de 300.000 en 500.000 Chinezen in een werkkamp. De meesten zonder dat ze een eerlijk proces hebben gehad. En de volgende Chinese show staat alweer voor de deur: de WereldExpo 2010 in Shanghai. Opnieuw zullen waarschijnlijk schendingen plaatsvinden.

Lessen
Nederland moet lessen trekken uit de voorgeschiedenis van de Spelen. Dit keer moeten we gezamenlijk met andere Europese landen druk uitoefenen op China. Om te voorkomen dat opnieuw mensen hun huis uit worden uitgezet zonder (voldoende) financiële compensatie. Om te voorkomen dat opnieuw mensenrechtenactivisten worden opgepakt in aanloop naar de Expo. Om te voorkomen dat opnieuw huiskerkleiders voor geruime tijd uit de stad worden verbannen. Om te voorkomen dat opnieuw de rechten worden geschonden van arbeiders die de Expo-tentoonstelling moeten gaan bouwen. De Kamer heeft een motie van mij aangenomen, waarmee zij het kabinet oproep zich hiervoor maximaal in te zetten.

Vrienden
Nederland is immers als deelnemer aan de Wereld Expo direct aanspreekbaar op misstanden rond dit volgende Chinese massaspektakel. Een land dat mensenrechten tot speerpunt van buitenlands beleid heeft verheven, moet voorkomen medeplichtig te worden aan de schending daarvan.

Goede vrienden durven elkaar aan te spreken op wat niet goed gaat. Ook als het Aziatische vrienden zijn.

Deze column schreef ChristenUnie Tweede Kamerlid Joël Voordewind voor EenVandaag Politicus van het Jaar 2008.