Volgende week is de laatste week voor het reces. De Tweede Kamer vergadert dan acht weken lang niet. Dat betekent dat de komende week nog heel wat afgehandeld moet worden. Een van de belangrijkste besluiten die nog genomen moeten worden, is de beslissing om wel of niet deel te nemen aan de stabilisatiemacht in Irak. Dat is een verstrekkend besluit. Zeker voor de militairen die uitgezonden worden. En voor hun familie. Afgelopen week is een hoorzitting gehouden, komende week moet de beslissing vallen. Van de PvdA is bekend dat zij liever naar Congo gaan met een vredesmissie dan naar Irak. Het geld en het materieel om aan beide vredesmissies mee te doen ontbreekt.
Ik vind dat een merkwaardig standpunt. Van een verzoek aan Nederland om deel te nemen aan een missie in Congo is in de Tweede Kamer niets bekend. Nederland heeft wel het verzoek gehad om mee te doen met een stabilisatiemacht in Irak. Daarbij heeft ons land politieke steun uitgesproken voor de oorlog in Irak. Die politieke steun betekent dat ook Nederland een zekere verantwoordelijkheid draagt voor de situatie in Irak. Het is duidelijk dat het land op dit moment steun nodig heeft van het buitenland om de rust te handhaven en uiteindelijk een democratisch gekozen regering aan de macht te helpen. Het is wel heel gemakkelijk om maar gewoon de andere kant op te kijken en te zeggen dat Nederland daar niets mee te maken wil hebben. Met zo’n houding zijn de mensen in Irak in ieder geval niet geholpen.
Al te gemakkelijk moeten wij ook weer niet toestemmen om een bijdrage te leveren aan een stabilisatiemacht, er staat voor onze militairen heel wat op het spel. Het moet wel duidelijk zijn dat het Nederlandse bataljon inderdaad iets kan betekenen voor het handhaven van de rust. Ook moet duidelijk zijn dat de militairen geen onverantwoorde risico’s lopen.
Dat begrip ‘onverantwoorde risico’s’ is heel moeilijk te omschrijven. Hoeveel Nederlandse levens mag de rust in Irak kosten? Waar ligt de grens tussen verantwoord en onverantwoord?
Bij mijn recente bezoek aan Afghanistan drukten een aantal van de militairen die ik daar ontmoette ‘de politiek’ op het hart om nu eens af te stappen van de eis dat er bij een vredesmissie geen bodybags terug naar Nederland mogen komen. ‘Wordt toch eens wakker’, zei iemand, ‘bij een militaire operatie kunnen altijd slachtoffers vallen. Accepteer dat.’ In het licht van de aanslag die de volgende dag plaatsvond waarbij 4 Duitse militairen omkwamen, zijn dat uitspraken waar je nog eens over nadenkt.
Het is duidelijk dat uitgezonden militairen meer risico lopen om te sneuvelen dan soldaten die op de kazerne blijven. Bij een uitzending moet er een evenwicht zijn in het doel dat de vredesmacht kan bereiken en het aantal slachtoffers dat het bereiken van dat doel zou kunnen kosten. Wellicht is dat evenwicht dan het verantwoorde risico. Hoe kil die term ook klinkt en hoe moeilijk dat evenwicht ook te bepalen is. Want elke soldaat is er één, ieder leven is kostbaar.
Als leden van de Tweede Kamer moeten wij in belangrijke mate afgaan op de ervaring en expertise van het militaire apparaat. Zij kunnen een inschatting maken of de Nederlandse inzet inderdaad een goede invloed kan hebben op de vrede en de rust van de Irakese bevolking. Zij bepalen hoeveel en wat voor materieel er nodig is en maken een inschatting van de risico’s voor onze militairen.
Als volksvertegenwoordiging moeten wij onze eigen afweging maken op grond van de informatie die wij krijgen van de militaire top en van de regering. Ook wij moeten de afweging maken tussen doel en risico. Politieke besluiten zijn soms heel ingrijpend.
Het wordt nog een zware week, deze laatste week voor het reces.