Datum:           3 september 2014

De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. Ik heb begrepen dat de transferperiode is afgesloten en dat er niet meer gekocht mag worden, maar dat geldt voorlopig nog niet voor Brussel. We gaan vandaag echter eerst spreken over Wales. De NAVO-top die daar plaatsvindt, zal worden overheerst door de toenemende spanningen tussen het Westen en Rusland. Dat zal overduidelijk zo zijn. Zoals Rasmussen al zei bij de annexatie van de Krim: the NATO is back. Dat zeg ik hem na. De uitdaging voor de NAVO is immens. Poetin heeft eerder gezegd dat de val van de Sovjet-Unie de grootste ramp was van de vorige eeuw. Hij zal er alles aan doen om dat te herstellen. Dat wil hij realiseren. Wat is de reactie van het Westen daarop? De sancties zijn in werking gezet en er komen extra sancties. Die leiden tot ongemak bij de Russen, maar nog niet tot het stuiten van hun opmars, want het is nu duidelijk dat de Russen daadwerkelijk aanwezig zijn in Oost-Oekraïne. Wat is dan nog effectief om te doen?

Secretaris-generaal Rasmussen heeft gezegd dat een eventueel NAVO-lidmaatschap van Oekraïne voor de hand ligt. Hij heeft dat gisteren weer iets genuanceerd. Het is de vraag of hij in dit geval op persoonlijke titel heeft gesproken of dat hij het standpunt van de NAVO heeft verkondigd, want daarmee zou hij op dit moment toch wel olie op het vuur gooien. Ik vraag de Minister dan ook: was dit een uitglijder, of verwoordde hij het NAVO-standpunt toen hij zei dat Oekraïne zo snel mogelijk lid zou moeten worden van de NAVO?

De oprichting van de Very High Readiness Joint Task Force is wel een duidelijk signaal van de NAVO. Collega Servaes heeft in zijn bijdrage gevraagd hoe ver je dat nog moet oprekken om indruk te maken. Ik ben het met die vraag eens. Krijgen we de volgende maand misschien een Very Very High Readiness Joint Task Force? En wat is het onderscheid met de bestaande task forces? Wat gaat Nederland daarin betekenen? Welke bijdragen gaat Nederland leveren? En is dat financieel überhaupt nog mogelijk, ook gezien het feit dat we net een artikel 100-brief hebben ontvangen over Afghanistan?

De NAVO zal ook spreken over Afghanistan. De nieuwe missie zou uit 11.000 man moeten bestaan, waarvan 9.000 man wordt geleverd door de Amerikanen. We moeten niet vooruitlopen op de brief die we hebben ontvangen, maar het staat wel op de agenda van de NAVO en daarom sta ik toch stil bij de politieke impasse die is ontstaan. De taliban sluiten niet-aanvalsovereenkomsten met de lokale bestuurders en de corruptie is nog steeds groot. Hoe ziet de NAVO de 3D-benadering waar we een aantal jaren geleden nog zo enthousiast over waren? Is er samenwerking met de VN? Is er samenwerking op een ander gebied waarbij niet alleen naar de veiligheid wordt gekeken, maar vooral ook wordt gezocht naar duurzame oplossingen in Afghanistan? Ik vraag dit vooral gezien de huidige situatie in Irak en Libië. Dan kom ik op Irak. Ziet de Minister mogelijkheden om tijdens deze NAVO-top toch te spreken over Irak? Het is toch eigenlijk van de gekke dat ISIS doorgaat met zijn opmars en mensen onthoofdt en dat er tijdens een top van de NAVO, de grootste veiligheidsorganisatie in de wereld, niet wordt gesproken over deze dreiging? Ik kan me dat niet voorstellen. Ik hoop echt dat de Minister het onderwerp op de agenda wil zetten als het niet op de agenda staat, hetgeen het geval is, voor zover ik het kan overzien. Ik vraag de Minister ook om te vragen naar de visie van de NAVO op de dreiging van ISIS. We zien nu dat individuele landen wapens leveren, maar de coördinatie is nog ver te zoeken. Als er één organisatie is die de coördinatie ter hand zou moeten nemen, dan is het wel de NAVO. Ik vraag de Minister dan ook om de NAVO ertoe aan te zetten om de coördinatie van de bestrijding van ISIS ter hand te nemen. Tot slotte kom ik op de toekomstige rol van de NAVO. Er openen zich op dat punt nog geen grote vergezichten, behalve de gedachte dat de lidstaten meer moeten doen aan de defensieopbouw. Mijn partij is daar altijd voorstander van geweest, gezien de situatie in de wereld. Maar wat is nu de stip aan de horizon van de NAVO, nog even los van de crisisbeheersing van dag tot dag die we tot nu toe hebben gezien? Ik verneem graag wat de visie van het kabinet daarop is.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.