Bijdrage Carla Dik aan een initiatief wetsvoorstel houdende verklaring dat er grond bestaat een voorstel in overweging te nemen tot verandering Grondwet, strekkende toevoeging handicap en hetero- of homoseksuele gerichtheid als non-discriminatiegrond
Bijdrage Carla Dik-Faber aan een plenair debat over een initiatief wetsvoorstel van de Tweede Kamerleden Bergkamp (D66), Özütok (GroenLinks) en van den Hul (PvdA) met minister Knops van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Kamerstuknr. 32411
Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie):
Dank u wel, voorzitter. Allereerst wil ik mijn complimenten en waardering uitspreken aan de indieners van dit wetsvoorstel, de vertegenwoordigers van D66, GroenLinks en de Partij van de Arbeid die het voorstel in het verleden hebben verdedigd en de medewerkers van deze fracties. Het is niet zomaar een initiatiefwet die hier voorligt. Het gaat om een wijziging van het allereerste artikel van de Grondwet, die ruim negen jaar geleden al is ingezet. Ook anderen hebben dit gememoreerd.
Voorzitter. De ChristenUnie hecht grote waarde aan onze Grondwet en de normen en waarden waardoor deze is geïnspireerd. Vanuit de christelijke traditie benoemen wij als gemeenschappelijke waarden van onze samenleving: menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid, naastenliefde, verdraagzaamheid, zorg voor de schepping en geloofsvrijheid. Dat vertaalt zich ook in de verschillende grondwettelijke vrijheidsrechten, zoals geloofsvrijheid, vrijheid van meningsuiting, onderwijsvrijheid en het recht op gelijke behandeling. Deze vrijheden zijn ons dierbaar. Deze vrijheden hebben geen rangorde. Ze zijn stuk voor stuk van waarde. Je zult altijd in de praktijk een weging hebben tussen de verschillende vrijheden.
We moeten als samenleving ons rekenschap blijven geven van de ontstaansgeschiedenis van Nederland en zijn dragende waarden. De Grondwet en het Statuut van het Koninkrijk spelen voor de ChristenUnie daarin een belangrijke rol. Gezien de aard van het voorstel — het is immers niet zomaar een wetsartikel dat we hier behandelen, maar de Grondwet — is mijn eerste vraag aan de indieners wat hun visie is op onze Grondwet. Welke rol vervult deze Grondwet in onze samenleving?
Voorzitter. Onze Grondwet begint met het recht op gelijke behandeling en het verbod op discriminatie. Daarbij is gekozen voor een niet-limitatieve lijst van discriminatiegronden. De initiatiefnemers stellen voor om aan deze lijst twee gronden toe te voegen: handicap en seksuele gerichtheid. Ik zal er niet geheimzinnig over doen en ik zal de initiatiefnemers ook niet lang in spanning laten, want wellicht hebben zij ons verkiezingsprogramma gelezen en dan weten zij ook dat wij dit voorstel van harte zullen ondersteunen. Al in 2001 werd in de motie-Rouvoet — en het is goed om te zien dat vele anderen dat hebben gememoreerd — opgeroepen om te bezien of aan artikel 1 de gronden handicap en chronische ziekte kunnen worden toegevoegd.
Voorzitter. Er blijft natuurlijk wel een dilemma bestaan dat ook nu al in artikel 1 aanwezig is. Aan de ene kant hechten wij eraan om specifieke gronden te benoemen zoals godsdienst, geslacht en ras. Aan de andere kant willen wij dat ook oneigenlijk onderscheid op andere gronden zoals burgerlijke staat of nationaliteit wordt voorkomen. Kunnen de initiatiefnemers beargumenteren waarom zij het van waarde vinden om wel deze twee specifieke gronden te hanteren? Hoe wordt voorkomen dat discriminatie op andere gronden — ik heb zojuist ook goed geluisterd naar het betoog van de heer Krol — onbedoeld als minder erg wordt gezien? Wat is wat dat betreft voor de initiatiefnemers bijvoorbeeld de verhouding van artikel 1 tot de Algemene wet gelijke behandeling, maar ook tot het Wetboek van Strafrecht en de discriminatiegronden die in artikel 137 zijn opgenomen? Deze vraag stel ik ook aan de minister.
Voorzitter. Terecht benoemen de initiatiefnemers dat de positie van mensen met een handicap nog niet goed is. Dat werd de afgelopen week ook nog pijnlijk duidelijk. Het is niet makkelijker, maar het is moeilijker geworden voor mensen met een beperking om volwaardig mee te kunnen doen in onze samenleving. Kunnen de initiatiefnemers aangeven waarom enkel is gekozen voor handicap? Klopt het dat hieronder ook een chronische ziekte mag worden verstaan? Welke afweging lag eraan ten grondslag om dit, een chronische ziekte, niet expliciet op te nemen?
Voorzitter. Lhbti'ers voelen zich nog vaak niet veilig in ons land. En op scholen is "homo" nog steeds het meest gebruikte scheldwoord. Afgelopen zomer voelde een transgender stel uit Heerlen zich nog gedwongen om te verhuizen, omdat ze stelselmatig worden gepest en bedreigd. De ChristenUnie vindt dat iedereen zich in ons land veilig moet voelen, ook minderheden. Het plegen van een misdrijf vanwege wie iemand is, vanwege wie jij bent, moet hard bestraft worden. Dat is ook de reden waarom de ChristenUnie met GroenLinks aan de slag is met een strafverzwarende grond voor het plegen van zogeheten hatecrimes.
Bij maatschappelijke organisaties en initiatiefnemers wordt de hoop uitgesproken dat door het opnemen van handicap en seksuele gerichtheid bewustzijn over gelijke behandeling bij overheidsorganen wordt bevorderd en dat het aanmoedigt om in onze wetgeving blijvende zorg te dragen om ongelijkheid van kansen weg te nemen. De ChristenUnie onderschrijft dit streven en het is één van de redenen waarom wij met de PvdA en D66 het initiatiefwetgevingstraject zijn gestart tot erkenning van de Nederlandse gebarentaal.
Ik heb nog twee vragen aan de minister. Kan de minister aangeven of hij de verwachting deelt dat met deze wijziging het bewustzijn over gelijke behandeling bij overheidsorganen wordt bevorderd? Wil hij hier ook persoonlijk oog voor houden?
Tot slot heb ik nog een heel praktische vraag. De heer Bouali — ik zie hem nu even niet — opperde zojuist dat de nieuwe rechten, het nieuwe artikel 1 van de Grondwet, met grote letters op het Tweede Kamergebouw worden geschreven. Nu staat er buiten op de Hofplaats al de Grondwetbank. Hoe voorzien de initiatiefnemers dat de nieuwe rechten in artikel 1 ook op deze Grondwetbank een mooie plek mogen krijgen?
Archief > 2019 > december
- 24-12-2019 24-12-2019 00:00 - Schriftelijke vragen Eppo Bruins e.a. over Emissieregistratie
- 19-12-2019 19-12-2019 00:00 - Bijdrage Carla Dik-Faber aan het VAO Mijnbouw/Groningen (AO d.d. 27/11)
- 19-12-2019 19-12-2019 00:00 - Bijdrage Stieneke van der Graaf aan het VAO Georganiseerde criminaliteit / ondermijning (AO d.d. 13/11)
- 19-12-2019 19-12-2019 00:00 - Bijdrage Joël Voordewind aan de plenaire afronding van het AO over de Nederlandse bijdrage ter versterking van de maritieme veiligheid in de Golfregio
- 19-12-2019 19-12-2019 00:00 - Schriftelijke vragen Joël Voordewind over de stand van zaken in de processen tegen de door Nederland uitgeleverde Rwandezen I. en M. en de zaak tegen de moeder van de Rwandese oppositiepolitica Victoire Ingabire
- 19-12-2019 19-12-2019 00:00 - Bijdrage Stieneke van der Graaf aan het algemeen overleg Politie
- 19-12-2019 19-12-2019 00:00 - Bijdrage Joël Voordewind aan het AO over de Nederlandse bijdrage aan anti-ISIS coalitie en veiligheidsinzet in Irak in 2020 en 2021
- 19-12-2019 19-12-2019 00:00 - Bijdrage Carla Dik-Faber aan het algemeen overleg Maatschappelijke opvang
- 19-12-2019 19-12-2019 00:00 - Bijdrage Carla Dik-Faber aan het algemeen overleg Hooggebergtebehandeling bij ernstig refractair astma
- 18-12-2019 18-12-2019 00:00 - Bijdrage Joël Voordewind aan het VAO Suïcidepreventie (AO d.d. 17/10)
- 18-12-2019 18-12-2019 00:00 - Bijdrage Joël Voordewind aan het VAO Vreemdelingen- en asielbeleid
- 18-12-2019 18-12-2019 00:00 - Bijdrage Eppo Bruins aan het plenair debat over de Najaarsnota 2019
- 18-12-2019 18-12-2019 00:00 - Bijdrage Gert-Jan Segers aan het plenair debat over de voortgang van de implementatie van het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (conform motie-Dijksma)
- 18-12-2019 18-12-2019 00:00 - Schriftelijke vragen Joël Voordewind over het bericht «IND wees ultiem verzoek asielzoeker Bahrein af»
- 18-12-2019 18-12-2019 00:00 - Schriftelijke vragen Carla Dik-Faber over het bericht 'Bewoners vakantiepark De Ossenberg worden eruit gezet: ‘Als ik hier niet meer kan wonen, ga ik liever dood’'
- 18-12-2019 18-12-2019 00:00 - Bijdrage Carla Dik-Faber aan het AO Stikstofproblematiek
- 18-12-2019 18-12-2019 00:00 - Bijdrage Joël Voordewind aan een AO over de Nederlandse bijdrage ter versterking van de maritieme veiligheid in de Golfregio
- 18-12-2019 18-12-2019 00:00 - Bijdrage Stieneke van der Graaf aan het AO Zeden
- 17-12-2019 17-12-2019 00:00 - Bijdrage Carla Dik-Faber aan het plenair debat over de Klimaat- en Energieverkenning (KEV) 2019
- 13-12-2019 13-12-2019 00:00 - Schriftelijke vragen Stieneke van der Graaf e.a. over het voornemen van de Nationale Politie tot sluiting van de arrestantencomplexen van de politiebureaus van Deventer, Doetinchem, Ede en Tiel
- 12-12-2019 12-12-2019 00:00 - Bijdrage Carla Dik-Faber aan het VAO Circulaire economie (AO d.d. 15/10)
- 12-12-2019 12-12-2019 00:00 - Schriftelijke vragen Joël Voordewind over de sluiting van jeugdzorginstelling De Hoenderloo Groep
- 12-12-2019 12-12-2019 00:00 - Bijdrage Carla Dik-Faber aan het AO Leefstijlpreventie
- 12-12-2019 12-12-2019 00:00 - Bijdrage Carla Dik-Faber aan het AO Woningcorporaties/Evaluatie van de woningwet en het huurakkoord
- 11-12-2019 11-12-2019 00:00 - Bijdrage Eppo Bruins aan het VAO Middelbaar beroepsonderwijs (AO d.d. 25/09)
- 11-12-2019 11-12-2019 00:00 - Bijdrage Eppo Bruins aan het plenair debat Wet taal en toegankelijkheid
- 11-12-2019 11-12-2019 00:00 - Bijdrage Stieneke van der Graaf aan het VAO Kansspelen (AO d.d. 27/11)
- 11-12-2019 11-12-2019 00:00 - Bijdrage Stieneke van der Graaf aan het VAO Maritiem (AO d.d. 03/12)
- 11-12-2019 11-12-2019 00:00 - Bijdrage Stieneke van der Graaf aan het algemeen overleg Personen- en familierecht
- 11-12-2019 11-12-2019 00:00 - Bijdrage Stieneke van der Graaf aan een algemeen overleg over het kabinetsstandpunt over het eindrapport van de staatscommissie parlementair stelsel
- 11-12-2019 11-12-2019 00:00 - Bijdrage Carla Dik-Faber aan het AO Landbouw- en Visserijraad op 16 en 17 december 2019
- 09-12-2019 09-12-2019 00:00 - Schriftelijke vragen Joël Voordewind over het bericht dat Syrische vluchtelingen die christen zijn geweigerd worden in VN-opvangkampen
- 05-12-2019 05-12-2019 00:00 - Bijdrage Carla Dik aan een initiatief wetsvoorstel houdende verklaring dat er grond bestaat een voorstel in overweging te nemen tot verandering Grondwet, strekkende toevoeging handicap en hetero- of homoseksuele gerichtheid als non-discriminatiegrond
- 05-12-2019 05-12-2019 00:00 - Bijdrage Carla Dik-Faber aan het VAO Gewasbeschermingsmiddelen (AO d.d. 31/10)
- 05-12-2019 05-12-2019 00:00 - Bijdrage Carla Dik-Faber aan het VAO Duurzaam vervoer (AO d.d. 05/09)
- 05-12-2019 05-12-2019 00:00 - Bijdrage Carla Dik-Faber aan het VAO Ontwerp Novi (AO d.d. 07/11)
- 05-12-2019 05-12-2019 00:00 - Bijdrage Stieneke van der Graaf aan het algemeen overleg Mensenhandel
- 04-12-2019 04-12-2019 00:00 - Bijdrage Eppo Bruins aan het plenair debat over de CAF-11 zaak over ten onrechte ingevorderde kinderopvangtoeslagen
- 04-12-2019 04-12-2019 00:00 - Bijdrage Carla Dik-Faber aan het VAO Geneesmiddelenbeleid (AO d.d. 06/11)
- 04-12-2019 04-12-2019 00:00 - Bijdrage Carla Dik-Faber aan het VSO Toekomstverkenning zorg in Flevoland
- 04-12-2019 04-12-2019 00:00 - Bijdrage Carla Dik-Faber aan het WGO Regels voor de aanpak van de stikstofproblematiek in relatie tot natuur (Spoedwet aanpak stikstof)
- 04-12-2019 04-12-2019 00:00 - Bijdrage Stieneke van der Graaf aan het algemeen overleg Medische ethiek
- 04-12-2019 04-12-2019 00:00 - Schriftelijke vragen Eppo Bruins e.a. over het bericht ‘Vliegers Lelystad slaan alarm’
- 03-12-2019 03-12-2019 00:00 - Bijdrage Eppo Bruins aan het plenair debat inzake Implementatiewet wijziging vierde anti-witwasrichtlijn, Wet verwijzingsportaal bankgegevens en Implementatiewet registratie uiteindelijk belanghebbenden van vennootschappen en andere juridische entiteiten
- 02-12-2019 02-12-2019 00:00 - Bijdrage Carla Dik-Faber aan het plenair debat inzake Initiatiefnota van het lid Bruins over ondernemen met een maatschappelijke missie
- 02-12-2019 02-12-2019 00:00 - Bijdrage Carla Dik-Faber aan een WGO inzake Wijziging van de Meststoffenwet in verband met de implementatie van het zesde actieprogramma Nitraatrichtlijn