Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Voorzitter. De fractie van de ChristenUnie heeft weel waardering voor de inzet van mantelzorgers. Zij vervullen een belangrijke maatschappelijke taak door voor een kortere of langere periode de zorg voor familieleden, kennissen of buren op zich te nemen. Het is positief te waarderen dat mensen zich inzetten voor de ander. De ChristenUnie vindt het mantelzorgcompliment dan ook sympathiek.

            Het blijkt in de praktijk lastig te zijn om een sluitende regeling voor het mantelzorgcompliment te ontwikkelen. Iedere denkbare regeling is kwetsbaar als het gaat om de controleerbaarheid en de bereikbaarheid van de doelgroep. Ook dit wetsvoorstel bevat tekortkomingen. Mensen die mantelzorg verlenen in het kader van de Wmo, vallen bijvoorbeeld buiten de regeling. En ook kan de regeling tot teleurstelling en frustratie leiden, wanneer een zorgvrager een andere mantelzorger voor het compliment in aanmerking laat komen. Het wetsvoorstel kan zelfs contraproductief werken wanneer het als een extra belasting wordt ervaren. Dit vormt voor de ChristenUnie-fractie echter geen reden om het wetsvoorstel maar naar de prullenbak te verwijzen.

            Uit de evaluatie van de uitvoering van het mantelzorgcompliment in 2007 is gebleken dat slechts een kleine groep mantelzorgers vorig jaar het mantelzorgcompliment heeft ontvangen. Het bereik kan echter aanmerkelijk worden vergroot door de uitvoering te verbeteren en de regeling te vereenvoudigen. Nu ligt de drempel vaak nog te hoog en ook leidt de beperkte grondslag, waarop in het kader van de AWBZ de mantelzorgindicatie wordt afgegeven, tot veel niet-gebruik.

            In de brief van 8 juli geeft de staatssecretaris aan, serieus te overwegen om het bereik van de regeling te verruimen. Hierover zal in september een besluit worden genomen. Welke mogelijkheden ziet de staatssecretaris? En kan een eventuele verruiming nog in het wetgevingstraject worden meegenomen?

            Er is meer nodig om de positie van de mantelzorgers werkelijk te versterken. Ik vond het uitstapje dat collega Sap maakte in haar maidenspeech dan ook helemaal niet gek. In het kabinetsbeleid wordt nog te veel de nadruk gelegd op arbeidsparticipatie, aangezien door de vermaatschappelijking van de zorg tegelijkertijd wel een steeds groter beroep wordt gedaan op mantelzorgers. Als het kabinet serieus werk wil maken van het verbeteren van de positie van mantelzorgers, dan moet het meer doen om de combinatie van arbeid en zorg gemakkelijk te maken. Om het in een variant op de woorden van de minister-president bij de opening van het academisch jaar te zeggen: mantelzorg helpt ons om te worden wie wij zijn; ons karakter groeit door mantelzorg.

            Het mantelzorgcompliment is sympathiek, maar er moet meer gebeuren. Dat is ook het geluid dat ik in het rondetafelgesprek over het mantelzorgcompliment heb opgevangen.

Er is behoefte aan de praktische ondersteuning en ontlasting van mantelzorgers. Denk aan al het geregel dat bij de zorg komt kijken. Het komt nu aan op verdere inspanningen om ook via andere routes de positie van de mantelzorger te versterken. Ik denk daarbij aan aantrekkelijke arrangementen door werkgevers. Hier ligt een taak voor SZW. Ik denk ook aan praktische maatregelen zoals de tijdelijke mantelzorgwoning in de achtertuin en dat soort dingen. Graag hoor ik een reactie op dit punt.

            Wat ik rondom het mantelzorgcompliment eveneens heel belangrijk vind, is dat er voorkomen moet worden dat gemeenten achterover gaan leunen. Daar ligt vanuit de WMO primair de verantwoordelijkheid voor de ondersteuning van mantelzorgers. Het is belangrijk dat mogelijk resterende middelen voor het mantelzorgcompliment op een andere manier worden ingezet om de positie van de mantelzorgers te versterken. Mijn vraag is dan ook hoe de staatssecretaris hiermee omgaat.

            Tot slot nog een opmerking. Voorkomen moet worden dat mensen door het mantelzorgcompliment worden gekort op een uitkering. De Wet werk en bijstand wordt om die reden aangepast, maar hoe zit het met de arbeidsongeschiktheidsregelingen, de WAO, de WIA, de Wajong of de FPU, de pensioenuitkering? Op deze vragen wil ik graag een antwoord horen.