Een provinciaaltje in Den Haag. Voorzitter, collega’s, dat geeft wel ongeveer weer hoe ik hier nu sta. Binnenkort neem ik afscheid van Provinciale Staten van Utrecht, waar ik ruim 5 jaar kon meedenken en –beslissen over allerhande thema’s uit de regio. Jeugdzorg, natuur en landschap, landbouw, energie, allemaal thema’s die mij na aan het hart liggen. Daarvoor was ik raadslid in mijn gemeente Veenendaal. Met die lokale en provinciale ervaring voel ik mij echt een provinciaaltje…. en ik ben er trots op. Besluiten moeten zo dicht mogelijk bij mensen worden genomen, op lokaal en regionaal niveau dus. Het zal u dan ook niet verbazen dat ik een groot voorstander ben van de decentralisaties. Tegelijkertijd zie ik dat gemeenten en provincies wel voldoende in staat moeten worden gesteld – zowel bestuurlijk als financieel – om hun takenpakket naar behoren uit te voeren. Ik zie er naar uit om mijn ervaring uit de lokale en provinciale praktijk – alle verhalen van mensen die ik gehoord heb – hier in te brengen. Het gaat immers niet om die vierkante kilometer hier in Den Haag, maar om de mensen in het land.

Mijn eerste woorden in deze zaal gaan over de AWBZ. De AWBZ is een mooi onderwerp, want de AWBZ gaat over mensen. Mensen die door pech met een handicap door het leven gaan. Mensen die bijvoorbeeld wel willen werken, maar niet kunnen werken. Mensen die graag willen meedoen in de maatschappij maar dit vaak alleen met hulp van anderen kunnen.

 Ik heb sterk het vermoeden dat de AWBZ de komende jaren vaker op de agenda zal staan. De AWBZ is kostbaar, omdat het een regeling is die uit zijn voegen barst. Alle partijen zijn het er over eens dat ingrijpen onvermijdelijk is. Tijdens de campagne is het vaak genoeg naar voren gekomen. De stijgende zorgkosten zijn niet meer houdbaar en op lange termijn onbetaalbaar voor iedereen. En daarmee is de toegang tot de zorg in het geding, zeker voor wie een lager inkomen heeft. Dit willen we niet, maar daarvoor moeten we wel genoeg lef hebben om op een rechtvaardige manier te hervormen.

De ChristenUnie wil de AWBZ uiteindelijk bestemmen voor die mensen voor wie de wet oorspronkelijk is bedoeld: Mensen die levenslang én levensbreed op zorg zijn aangewezen. Dat betekent niet dat mensen die nu via de AWBZ zorg krijgen, en dat wel nodig hebben, daar geen aanspraak meer op kunnen maken. Daar moeten we in voorzien, dat is bij elke hervorming DE leidraad. Wij zien kansen – met die randvoorwaarden in gedachten - om een flink deel van de op dit moment via de AWBZ geleverde zorg voortaan in de vorm van een voorziening onder te brengen in de WMO. De gemeenten zijn dan verantwoordelijk voor het leveren van deze zorg. Dichtbij mensen in hun eigen sociale leefomgeving. Zij kunnen de zorgvraag samenbrengen met andere voorzieningen, zoals thuiszorg of vervoer. Voorop staat dan wel dat gemeenten bij de overheveling van zorgtaken voldoende financiële ruimte krijgen. Het kan niet zo zijn dat financiële krapte bij gemeenten er toe gaat leiden dat mensen geen zorg krijgen die zij wel degelijk nodig hebben. Inkadering, afspraken waar mensen op kunnen rekenen, is dus bij de komende herziening ook van belang.

Daarnaast zal altijd rekening moeten worden gehouden met kwetsbare groepen. Daar moet ook specifiek beleid op gevoerd kunnen worden. Alleen op deze wijze kan de AWBZ zorgvuldig hervormd worden. Het afgelopen kabinet heeft altijd anders besloten: “We voeren geen doelgroepenbeleid”. De ChristenUnie wil hier echter wel aan vasthouden. Want voor specifieke groepen moet de aanspraak op de AWBZ behouden blijven.

De ChristenUnie is altijd heel helder geweest over ouderenzorg. Als het een beetje mee zit worden we allemaal oud en komt er bijvoorbeeld een tijd dat het ons niet meer lukt om de trap op te lopen. Dan is het nodig om een traplift in te bouwen. Dit zijn kosten die te voorzien zijn. En waar we eventueel voor moeten sparen. Ik lees dit ook terug in het SER advies van afgelopen week. De ChristenUnie vindt het begrijpelijk dat er naar deze richting wordt gekeken. Ik roep de onderhandelende partijen van PvdA en VVD dan ook op om deze adviezen ter harte te nemen en de AWBZ zo te hervormen dat die voor de toekomst behouden blijft voor de mensen die deze zorg echt nodig hebben.

En dan nu dit wetsvoorstel:

Op de agenda staat de invoering van de vermogensinkomensbijtelling. De ChristenUnie staat achter dit wetsvoorstel. We zijn ons ervan bewust dat deze maatregel een inkomenseffect heeft. Cliënten met een vermogenspositie zullen er in hun inkomen op achteruit gaan. De ChristenUnie vindt dit echter een rechtvaardige verhoging, in een tijd waarin we van iedereen vragen om bij te dragen. Mensen met een groot vermogen gaan procentueel meer bijdragen. Dit is eerlijker. Door het meetellen van een percentage van het vermogen worden mensen met vermogen in een meer gelijke positie gebracht ten opzichte van mensen zonder vermogen.

Wel wil ik nog twee vragen stellen:

• Het CBS heeft een berekening gemaakt over de opbrengsten van deze maatregel. Kan de staatssecretaris toezeggen dat de geraamde opbrengsten van de eigen bijdragen meegenomen worden in de monitor van het WMO-budget? Zodat het voor iedereen uiteindelijk heel helder is wat de daadwerkelijke opbrengst is van deze maatregel?
• Wat gebeurt er als in de praktijk blijkt dat de opbrengsten te laag zijn ingeschat? Worden gemeenten daarvoor alsnog gecompenseerd? De ChristenUnie vindt het namelijk onwenselijk dat de gemeenten dan in dat gat moeten springen. Graag een reactie van de staatssecretaris.

Tot slot collega’s, ik zie ernaar uit om jullie te leren kennen. Ik zie uit naar een plezierige samenwerking en naar constructieve debatten waarin we met elkaar tot goede oplossingen komen voor alle kleine en grote vraagstukken in deze samenleving.

De voorzitter:
Mevrouw Dik, mag ik u als eerste hartelijk feliciteren met uw maidenspeech over dit prachtige onderwerp?

(Bron: Gecorrigeerd verslag van Tweede Kamer.nl)