Op 20 januari legde president Obama met de hand op de Bijbel de eed op de Grondwet af voor zijn tweede termijn. Democratie lijkt iets vanzelfsprekends, het is makkelijk te vergeten dat het een kwetsbaar plantje is. Eigenlijk gaat het om een Europese plantensoort die bijna overal elders maar moeizaam uit de grond kwam. Dat zie je terug in Europa en overal elders. Grote vorsten sloegen de kleintjes de hersens in.  Machtige keizers stelden zichzelf gelijk aan God, en kregen zo alle troeven in handen. Rijke staten liepen arme landen onder de voet. En toch: de democratie is een product van Europese bodem, gegroeid op de grondslagen van de opbloeiende stadscultuur van de christelijke Middeleeuwen. Zo is het begonnen, in delen van Europa en in het verlengde daarvan in Amerika, zoals deze week weer tot uiting kwam bij de beëdiging van Obama.

En elders? In het Midden-Oosten was er altijd maar één democratie: Israël. Toch zijn er sinds de Arabische Lente voorzichtige vormen van democratie gegroeid. Helaas opende de Lente ook onverwachte vergezichten voor mensen die niets hebben met democratie noch rechtsstaat, zoals radicale moslims en degenen die azen op macht. Zie President Morsi van Egypte: radicale moslim op zoek naar macht. Zijn antisemitische uitspraken over joden als bloedzuigers en afstammelingen van apen en varkens zijn inmiddels veelbesproken. Ook over de absurde 5 miljard die de Europese Unie aan Egypte wil geven is het nodige te doen geweest. Een vrije gift, namens Europa, om de democratie te steunen, en dat in een land dat door enorme aantallen christenen wordt ontvlucht omdat ze er geen leven meer hebben.

Nederland probeert beginnende democratieën te subsidiëren. Ik heb in het Kamerdebat vorige week daarover benadrukt dat deze beginners eerst de grondbeginselen van een rechtstaat echt moeten onderschrijven, zoals de vrijheid van godsdienst en van meningsuiting, voordat we ze financieel kunnen ondersteunen. Als niet aan die voorwaarde is voldaan, is het zinloos. Nederland moet geen cent subsidie meer geven aan moslimregimes zonder rechtstaat, ook al zijn ze ogenschijnlijk democratisch. PvdA en VVD zijn naïef als  zij vooraf al geld willen geven zonder dat er zichtbare stappen naar versterking van de rechtsstaat zijn genomen. We moeten op zijn minst eisen dat de grondwet godsdienst vrijheid garandeert en christenen en vrouwen niet behandeld als derde rangburgers. 

Niet alleen in Egypte, maar ook in andere Afrikaanse landen zoeken moslimextremisten naar macht. In moslimland Mali is de situatie voor christenen sinds een jaar verschrikkelijk. In de burgeroorlog die daar woedt, heeft Frankrijk inmiddels troepen gestuurd en er ligt nu een verzoek om militaire steun door Nederland in de vorm van een trainingsmissie. Op dit moment helpen Nederlandse militaire transportvliegtuigen al. We hebben hierover op 17 januari een Kamerdebat gehad en ik ben voorstander van die missie. We mogen niet de ogen sluiten voor de duizenden weerloze slachtoffers. Christenen en andere minderheden hebben geen leven meer onder het huidige fundamentalistisch moslimregime. De grondtoon van de mensheid is zo vaak het recht van de sterkste. Maar laten we ons daar niet bij neerleggen. Laten we doen wat we kunnen om recht en gerechtigheid te bevorderen en de zwakke te beschermen.