,,De echte lakmoesproef moeten we nog krijgen. Dat worden de verkiezingen voor de Tweede Kamer in mei 2007. Maar ik heb buitengewoon bemoedigende signalen gekregen dat mensen een besliste keuze hebben gemaakt voor de ChristenUnie.'' Partijleider André Rouvoet spreekt het woord herhaaldelijk uit: de winst van die de ChristenUnie bij de lokale verkiezingen behaalde, is ,,spectaculair''.

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 7 maart werd het knopje bij de naam van een ChristenUnie-kandidaat anderhalf keer zoveel ingedrukt als bij de landelijke verkiezingen in 2003. Betekent dat ook dat de partij van Rouvoet, nu drie zetels groot in de Tweede Kamer, volgend jaar anderhalf keer zo groot kan worden? De fractievoorzitter reageert voorzichtig, zij het niet zonder ambitie. ,,Je ziet vaak dat kiezers bij nationale verkiezingen een andere afweging maken dan bij lokale verkiezingen. Dus het is niet automatisch zo dat lokale winst zich vertaalt in Kamerzetels. Aan de andere kant: we hebben in nog niet de helft van de gemeenten aan de verkiezingen deelgenomen. Ik vind het mijn eerste opgave het niveau dat GPV en RPF gezamenlijk hadden weer te halen. Dat betekent voor 2007 ten minste vijf zetels.''

De uitslag bij de raadsverkiezingen zette de ChristenUnie breed op de kaart, nadat aanvankelijk allerlei media niet doorhadden dat de kleine partij een uitermate lucratieve stemronde achter de rug had. Rouvoet zelf is er nog altijd lyrisch over, met name ook als hij ziet dat de stemmenwinst in veel plaatsen wordt omgezet in daadwerkelijke bestuursdeelname. Voor het eerst komt de ChristenUnie in het college van grote steden als Utrecht en Leiden. ,,Als je ziet hoe de verkiezingswinst van 42 raadszetels wordt verzilverd, dan is dat spectaculair.''

Consequent verhaal
Maar een 'doorbraak'? Met die typering voor wat zijn partij meemaakt, heeft Rouvoet niet veel op. ,,Dat suggereert dat het eerst niets was en nu opeens wel.'' Hij stemt wel in met de theorie van de Groningse politicoloog Voerman dat fusiepartijen eerst een dip meemaken en pas daarna groei mogen verwachten. ,,We hadden van GroenLinks en het CDA kunnen leren dat een dip zeer waarschijnlijk is. Mensen grijpen een fusie aan om hun loyaliteit opnieuw te bepalen. Daar hebben wij ons op verkeken. We dachten een achterban te hebben die we automatisch zouden vasthouden en dat er alleen maar groei kon zijn. Daarin hebben we ons verslikt. Pas nu zien we onze aantrekkingskracht op het electoraat zichtbaar worden. De winst op 7 maart was groter dan ik had verwacht. Ik had wel een opgaande lijn verwacht, maar bescheidener. In 2002 kregen we er na de raadsverkiezingen al flink wat meer wethouders bij. Dat we nu van 58 naar 70 wethouderszetels gaan, is een ongelooflijke verrassing. Ik concludeer dat veel kiezers de ChristenUnie hebben gevonden als volwaardig alternatief. Onze opgave is die stemmen vast te houden bij de komende Tweede-Kamerverkiezingen. Ik denk dat dat wel lukt. We moeten nu vooral onszelf blijven en ons niet van de wijs laten brengen. Jan Marijnissen van de SP kan groeien omdat hij zichzelf blijft en doordat mensen een consequent verhaal horen. Voor de ChristenUnie geldt iets dergelijks.''

Hoe verklaart Rouvoet dat 'plotseling' meer mensen de ChristenUnie wel zien zitten? Daarvoor grijpt hij terug op de voorgeschiedenis van zijn fusiepartij. ,,Wij waren als RPF en GPV twee kleine christelijke partijen. Achteraf kun je zeggen dat daar toch een element van folklore in zat: je had een drietal kleine partijen, christelijk en met een tamelijk afgebakend electoraat. Het was de tijd dat het GPV kon koketteren met iemand als Herman Vuijsje die op het GPV stemde omdat hij Schutte zo goed vond. Dat was een noviteit en dat vonden wij leuk: dat er iemand was die ChristenUnie stemde terwijl hij geen christen is. Kijk je vervolgens naar 2003: toen verloren we een zetel bij de verkiezingen, maar uitgerekend in die tijd raakten we betrokken bij de formatie. Daarna zag je binnen en buiten het parlement een toegenomen herkenning voor ons eigen verhaal en onze eigen koers. Met dat eigene hebben we bewezen een wezenlijke rol te spelen in het parlement. Ons profiel is herkenbaar. Veel mensen ontdekken, tot hun eigen verrassing, dat zij veel meer met ons delen dan ze dachten. Mensen die de Stemwijzer op internet deden en bij ons uitkwamen, vroegen zich af: 'Help, hoe vertel ik het mijn vrienden?'. Maar het is niet langer gek het met de ChristenUnie eens te zijn. Dat is pas de laatste jaren zichtbaar geworden. We zijn daarmee de folklore voorbij.''

Met en zonder SGP
Als de folklore voorbij is, hoe ziet Rouvoet dan zijn partij ten opzichte van de SGP? En vooral: de samenwerking met die SGP in de vorm van lijstverbindingen op lokaal niveau? De ChristenUnie trok als vanouds stemmen in de zogeheten bijbelgordel, maar kreeg vooral ook kiezerssteun in de grote steden. Dat is relatief nieuw. Rouvoet: ,,Ik ben het met SGP-partijvoorzitter Kolijn eens: waar je zelfstandig resultaten kunt halen, ga je zelfstandig de verkiezingen in. Ik zeg niet dat we last hebben van de SGP, zoals u suggereert. Het is wel zo dat samen optrekken op lokaal niveau niet overal tot resultaten heeft geleid. Bewijs je dan de versterking van de christelijke politiek een dienst? Als het niet werkt, moet je over de strategie nadenken.

Dit standpunt betekent niet dat sprake is van een bewuste verwijdering tussen ChristenUnie en SGP. De lijn van beide partijbesturen is nog steeds dat samenwerking mogelijk is als men daar plaatselijk voor kiest. Ik ben dan eigenlijk ook verbaasd als ik in het Nederlands Dagblad lees dat de SGP zich bij het vuilnis gezet voelt. Wat ik echter wel zie, en dat is een feitelijke constatering, is dat het electorale plaatje van de ChristenUnie er anders begint uit te zien dan het plaatje van de SGP. In Utrecht zijn we van 1 naar 2 zetels gegaan en zitten we in het college. In Leiden ook. Dat zijn studentensteden. Kennelijk weten wij een breder publiek en studenten aan te spreken. Die constatering hoeft natuurlijk geen consequenties te hebben. Kijk naar Rotterdam: daar is goed samengewerkt en dat blijven we ook de komende periode doen omdat we daar zelfstandig geen zetel halen. Ook in andere plaatsen werken we goed samen. We moeten de problemen dus niet opzoeken. Dat geldt net zo voor de SGP. Dus ook geen grote woorden gebruiken als: de ChristenUnie gaat voor de regeringsmacht, dat doen ze nu ook lokaal en wij voelen ons bij het vuilnis neergezet. Kom op zeg... Nogmaals, er is geen sprake van een strategie van elkaar loslaten. Feit is natuurlijk wel, en dat moet de SGP bij zichzelf zoeken, dat er meer dan in het verleden gedoe is geweest over een hen aangelegen punt bij de samenstelling van de kandidatenlijsten. Daar geldt voor ons de afspraak die we ooit gemaakt hebben: we gaan niet over elkaars kandidatenlijsten. Als dat voor SGP aanleiding is om af te haken, dan zij dat zo''

Psalm 72
Het kan zijn dat kiezers wel op de ChristenUnie willen stemmen, maar niet op een combinatie met de SGP. Voor iemand als VVD-onderhandelaar Gerrit Zalm speelde iets dergelijks bij de formatie in 2003. Groeien ChristenUnie en SGP daardoor niet onvermijdelijk uiteen? Rouvoet: ,,Ik heb mij geërgerd toen de SGP stelde: 'Samen uit, samen thuis'. Dat was niet wat we hadden afgesproken. Het is niet in ons belang dat we als één geheel worden benaderd. Er kan een moment komen dat we als zelfstandige partijen moeten opereren en niet aan elkaar vastgeklonken moeten zijn. Bij de SGP proef ik de voortdurende neiging zich wel aan ons vast te klinken. Ik merk de laatste jaren echter steeds vaker dat we niet meer in één adem worden genoemd. Dat heeft ook te maken met onze positie ten opzichte van het kabinet. De SGP heeft zich veel meer dan wij opgesteld als 'terugvaloptie' voor kabinet. Pas de laatste maanden is dat aan het veranderen met hun 'Kiezen voor kwetsbaar'. Toen wij onze 'psalmnorm' (Psalm 72 als uitgangspunt voor rechtvaardigheid, red.) lanceerden, werden we door CDA en SGP weggezet als 'links'. Dat heb ik het laatste halfjaar niet meer gehoord. Kijk ook naar het asielbeleid. Mijn collega's Van Fessem (CDA) en Van der Staaij (SGP) zijn opgeschoven, ze zijn kritischer geworden op het asielbeleid van minister Verdonk. Kijk, wij zijn niet van de afdeling soft, maar wel van de goede toonhoogte en barmhartigheid op de juiste momenten. Achteraf krijgen we daarin gelijk. Hoe dat komt? Wij handelen niet uit opportunisme. We hebben het christelijk-sociale als koers ingezet en daaraan vastgehouden.''

Grondslag
Het blad Denkwijzer van het wetenschappelijk instituut van de ChristenUnie heeft een themanummer volgeschreven over de grondslag van de partij. Rouvoet zit ,,niet te wachten'' op een debat over de vraag of die grondslag gewijzigd moet worden om de ChristenUnie mogelijk aantrekkelijker te maken voor evangelischen en rooms-katholieken. ,,Er is ook geen noodzaak toe, er zijn al evangelischen en rooms-katholieken lid. Wij zijn en blijven de partij van het Sola Scriptura (de Schrift alleen, red.). De Bijbel staat voor ons centraal, dat is het Woord van God. De Drie Formulieren van Eenheid mogen daarmee niet op één lijn worden gesteld. Die spreken de Bijbel na. We hechten wel aan de traditie waarin over politieke zaken vanuit het belijnde denken van de belijdenis waardevolle dingen zijn gezegd. Ik vind: leg evangelischen en rooms-katholieken uit dat de ChristenUnie naast de grondslag ook de Unieverklaring heeft. Daarin staat wat wij willen. Laten we daar onze energie in steken. En niet in een discussie over de grondslag.''

Bron: Nederlands Dagblad, door Piet H. de Jong en Rinder Sekeris