Datum:           22 januari 2015

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie):
Voorzitter. Januari is voor veel mensen een maand waarin ze met goede voornemens zijn begonnen. Zij willen deze natuurlijk ook waarmaken. Stoppen met roken behoort tot de top van de goede voornemens. Stoppen met roken is niet gemakkelijk. Ik ken mensen die het is gelukt. Stoppen met roken loont, dat weten we. Je houdt meer geld in je portemonnee, maar het is vooral pure winst voor je gezondheid. Nog ieder jaar sterven in ons land 19.000 mensen aan de gevolgen van roken. Het worden er langzamerhand iets minder, maar het zijn er nog altijd veel te veel. Hoe jonger iemand stopt met roken, des te meer effect heeft het, ook met het oog op de gezondheid later. Wij weten dat ook het omgekeerde geldt: hoe jonger je begint met roken, des te moeilijker het is om van die verslaving af te komen. Het is daarom goed dat wij met elkaar werken aan een gezonde leefomgeving voor in het bijzonder jongeren. Een rookvrije horeca draagt daaraan bij en mijn fractie staat voor 100% achter die 100% rookvrije horeca.

De rookvrije horeca in Nederland is inmiddels niet meer weg te denken. Gelukkig wordt er steeds minder gerookt in cafés, discotheken en eetcafés. Toch zien we ook dat niet iedere onderneming zich aan dit verbod houdt. We spreken elkaar daarom vanavond over het verhogen van de huidige boetetarieven. Uit de cijfers die we ontvingen, blijkt dat bij de uitgedeelde boetes het in 28% van de gevallen om recidive gaat. Het gaat dus om herhaling van de overtreding. De staatssecretaris schetst dat het hier gaat om een hardnekkige groep, die de nu geldende boetes als het ware incalculeert in de bedrijfsvoering en weigert om de wet na te leven. Doordat het boetemaximum nu laag ligt, kan het lonend zijn om de asbakken op tafel te houden. Ik vraag de staatssecretaris nader in te gaan op de hoogte van het nieuwe maximum. Hoe zeker is hij ervan dat hiermee het aantal recidiven ook zal afnemen?

Deze wetswijziging heeft ook betrekking op de op te leggen boetes voor overtreding van de leeftijdsgrens die geldt voor de verkoop van tabaksproducten. De boetebedragen van de Tabakswet worden afgestemd op de Drank- en Horecawet. Voor mijn fractie is het belangrijk dat er één lijn kan worden getrokken. Ik ben daarom blij dat er ook in de Tabakswet een "three strikes out"-maatregel is opgenomen. Dit brengt me op het punt dat het van belang is dat de bijlage van de Tabakswet middels een Algemene Maatregel van Bestuur ook spoedig zal worden aangepast. Ik vraag de staatssecretaris wat hiervoor nog nodig is. Wat mijn fractie betreft moeten we hier niet langer mee wachten. Ik kan me voorstellen dat de Algemene Maatregel van Bestuur al in voorbereiding is en, zodra de wet is aangenomen, ook naar de Kamer zal worden gestuurd. Wil de staatssecretaris dit doen? Graag een reactie.

Met het oog op het verhogen van het boetemaximum vraag ik de staatssecretaris in te gaan op zijn handhavingsbeleid. Een hogere boete kan er weliswaar voor zorgen dat meer horecagelegenheden de wet gaan naleven, maar laten wij daarvan niet op voorhand uitgaan. De staatssecretaris benadrukt graag dat de wet in veel horecagelegenheden, zoals restaurants, goed wordt nageleefd. Intussen zien wij nauwelijks verbetering bij cafés en discotheken. Kan de staatssecretaris een stand van zaken geven over de handhaving van de rookvrije horeca? In oktober ontving de Kamer een brief over de gevolgen van de uitspraak van de Hoge Raad, waardoor een algemeen rookverbod tot stand is gekomen. In de brief die de staatssecretaris hierover naar de Kamer heeft gestuurd, wordt een voorlichtingscampagne toegezegd. Klopt het dat die er nog niet is? Wanneer zal deze van start gaan?

Ondanks alle inspanningen valt er nog steeds een wereld te winnen. Op aandringen van de ChristenUnie en van andere fracties is er onderzoek gedaan naar het terugdringen van het aantal tabaksverkooppunten. Ik dank de staatssecretaris voor het toesturen van al die rapporten. In zijn aanbiedingsbrief schrijft hij dat hij in het najaar zal reageren op deze rapporten. Die tijd ligt nu achter ons. In eerdere debatten heeft de staatssecretaris de Kamer gevraagd om te wachten met uitspraken en om hem een kans te geven op basis van de onderzoeken — die er nu dus zijn — een visie te ontwikkelen. Ik ben teleurgesteld dat de visie van de staatssecretaris er nog niet is. Wij laten echt kansen liggen. Deelt de staatssecretaris niet mijn gevoel voor urgentie? Graag een reactie.

In een Trimbosrapport lees ik dat de zichtbaarheid van tabaksproducten van invloed is op roken. Jongeren worden verleid om te gaan roken, voor volwassenen is het moeilijker om te stoppen met roken. Daarmee wil ik mijn eerdere pleidooien herhalen. Een beperking van de zichtbaarheid van tabaksproducten draagt bij aan vermindering van tabaksgebruik. Wil de staatssecretaris beleid ontwikkelen om tabaksdisplays uit het zicht te houden? IJsland, Finland, Engeland, Hongarije, Kroatië en andere landen in Europa zijn ons voorgegaan. Waarom talmt de staatssecretaris?

Wil de staatssecretaris ook werk maken van een vergunningenstelsel voor verkooppunten? Finland laat zien dat alleen al door de invoering van een vergunningenstelsel het aantal verkooppunten omlaag gaat. Gaat de staatssecretaris verder de verkoop via automaten stoppen? 10% van de tabaksverkoop vindt plaats via automaten. Dat is niet veel, maar de automaten staan wel vaak in horecagelegenheden. Waarom wordt er in de horeca nog tabak verkocht als daar toch niet meer mag worden gerookt? Het stoppen met de verkoop via automaten komt bovendien ook de handhaving ten goede.

De SP en de ChristenUnie dienen samen een amendement in over de leeftijdscontrole. We moeten helaas vaststellen dat een sluitend leeftijdscontrolesysteem niet vanzelf van de grond komt. Het is juist belangrijk dat alle ondernemers hieraan meedoen en dat er geen discussie bestaat over de effectiviteit van het systeem. Daarom willen we dit graag in de wet verankeren.

Tot slot, ik begon mijn pleidooi met de opmerking dat stoppen met roken loont. Hoe jonger iemand stopt, hoe beter het is. Nog beter is om er helemaal niet aan te beginnen. Steeds meer scholen kiezen voor een rookvrij schoolplein. Voor de zomer van 2014 is op dit punt een belangrijke motie van mij aangenomen. Ik hoor graag van de staatssecretaris op welke wijze hij het 100% rookvrij maken van scholen en schoolpleinen wil realiseren en op welke wijze hij zich daar ook voor inzet.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.