Datum:            1 februari 2012

Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Voorzitter. Vorige week kwam het prachtige bericht naar buiten dat de Nederlandse tuinbouw een belangrijke groene energieproducent is geworden. Aan het begin van de middag heeft de Kamer het convenant CO₂-emissieruimte ontvangen. Voor mij was het ook te kort dag om dat volledig te bestuderen. Het lijkt mij iets om te behandelen in een commissievergadering over energie, met daarbij de kanttekening die zojuist is gemaakt door mijn collega van D66. Dat er nagedacht wordt over milieu en energie, is echter wel toe te juichen. Niet alleen op het gebied van energie is er veel goeds te melden over de tuinbouwsector, maar ook op de terreinen innovatie en voedselkwaliteit. De kassen lijken in niets meer op die van Siebelink en zijn "Knielen op een bed violen". En ook de tijd waarin we nog spraken over de Nederlandse Wasserbomben, ligt achter ons.

Ik wil mijn spreektijd vooral gebruiken voor die dingen die nadere aandacht en actie behoeven, namelijk de problemen. Ik denk dat we alleen maar met elkaar kunnen constateren dat er heel harde klappen zijn gevallen in de tuinbouw, met name als gevolg van de EHEC-crisis. Vandaag vind ik het belangrijk om met elkaar te formuleren wat er nodig is om de tuinbouw er verder bovenop te helpen.

De sector vraagt om herstructurering, maar het probleem is dat banken terughoudend zijn met het verstrekken van kredieten. Mijn vraag is welke mogelijkheden de staatssecretaris ziet om wat dat betreft iets te betekenen, bijvoorbeeld het met een overheidsgarantstelling mogelijk maken van stalling van tuinbouwgronden. Ik denk dat het belangrijk is, ook als het gaat om tuinbouw, dat er vanuit de ruimtelijke ordening door de overheid instrumenten worden ingezet. Door de voorgenomen afbouw van fiscale voordelen van groen beleggen, loopt de belangstelling voor deze vorm van groensparen terug en daardoor zal ook de lopende groenfinanciering in de verdrukking komen. Zodoende zullen nieuwe financieringen geweigerd worden. Voelt de staatssecretaris voor een alternatief budgetneutraal voorstel van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), eventueel gecombineerd met vereenvoudiging van de EIA, de Selectie MIA/VAMiL? Ik ben erg benieuwd naar die mogelijkheden. In de tuinbouw en in de glastuinbouw gaat het vaak ook om het mkb. Zou een Agro Innovatiefonds binnen het MKB Innovatiefonds een plek kunnen krijgen?

LTO Glaskracht vraagt om financiële steun voor het project Facebility. Dat zorgt voor consumentenvoorlichting met betrouwbare informatie, direct bij het schap. Als er sprake is van risico's voor de volksgezondheid, is het van het grootste belang dat snel kan worden aangetoond dat het Nederlandse product volledig veilig is. Ik denk dat dat een belangrijke les is die wij geleerd hebben van de EHEC-crisis. Dit project van Tracebility en Facebility maakt de sector weerbaar tegen allerlei incidenten die zich voordoen op het terrein van de voedselveiligheid. Graag wil ik hierop een reactie.

Het Productschap Tuinbouw vervult een belangrijke rol op de gebieden plantgezondheid, crisisbeheer en duurzame ketens. Het is voor de tuinbouwsector onduidelijk wat de gevolgen zullen zijn van het afschaffen van de productschappen. Met name de onderzoekstaak van het Productschap Tuinbouw komt in de knel. Gevreesd wordt dat bepaalde teelten stil komen te liggen omdat er geen onderzoek meer zal worden gedaan. Het productschap was misschien een ietwat bureaucratisch orgaan, maar het zorgde er wel voor dat er onderzoek werd gedaan. Nu moet er met de pet worden rondgegaan en het is maar de vraag of dat zal werken.

Ook ten aanzien van energie-initiatieven is de toekomst onduidelijk. Nu wordt alles nog gebundeld via het productschap. Dat is heel handig voor de aanvragers die daar minder werk aan hebben. Het is ook handig voor de overheid, die niet met "tig" aanvraagjes te maken heeft. Ik ben bang dat het afschaffen van het productschap zal zorgen voor een toename van werk voor de aanvragers en de overheid en dat er meer sprake zal zijn van bureaucratie. Graag verneem ik van de staatssecretaris hoe we dit kunnen voorkomen.

Het is goed dat er veel aandacht is voor duurzaamheid in de tuinbouwsector. Bedrijven specialiseren zich echter vaak in bepaalde aspecten, bijvoorbeeld in uitspoeling of energie. Daar is op zichzelf uiteraard niets mis mee, maar het is wel iets om in het achterhoofd te houden tijdens discussies over de vraag wat duurzaamheid precies betekent. De ChristenUnie-fractie pleit voor voldoende ruimte voor de biologische sector in de tuinbouw. De biologische tuinbouw verstaat onder duurzaamheid een integraal systeem. Dat is nog niet volmaakt, wat hij zelf ook toegeeft. De tuinbouw werkt echter wel met een richtinggevend raamwerk. De ChristenUnie-fractie vraagt om keuzevrijheid en vrijheid voor de biologische sector om eigen randvoorwaarden te kunnen blijven hanteren. Dat mag niet sneuvelen in allerlei mooie duurzaamheidsinitiatieven. De Europese regels ten aanzien van de biologische glastuinbouw zijn nog onduidelijk. Telen in de volle grond als randvoorwaarde voor de biologische tuinbouw, is echter een concreet voorbeeld van wat ik onder vrijheid voor de biologische sector versta. Dat hoort volgens de visie van de sector bij een duurzaam natuurlijk systeem waar grondgebondenheid ook als basisuitgangspunt voor de glastuinbouw geldt.

Bedrijven van biologische tuinders die gevestigd zijn in of grenzen aan natuurgebieden, moeten voor de staatssecretaris en de provincies een heel interessante optie zijn, gezien de bezuinigingen op natuur en de verkleining van de Ecologische Hoofdstructuur.

Ik kom op het topsectorenbeleid. Ik roep de motie van oud-collega Waalkens nog maar eens in herinnering. Daarin werd uitgegaan van een vastgesteld percentage aan biologische producten en Ariel*, maar ook voor het onderzoeksbudget. Dat heeft jarenlang goed gewerkt, maar dat principe is nu losgelaten. Ik weet dat er vanuit de biologische sector ook publiek-private initiatieven voortkomen, maar ik heb ook gehoord dat het overzicht weg is en dat men het spoor bijster is. De ChristenUnie-fractie wil graag inzicht in de besteding in de biologische sector. Als er wordt gezegd dat onderzoek ten behoeve van de biologische sector wordt gedaan, moet er op z'n minst afstemming zijn met die sector en er moet terugkoppeling aan hem plaatsvinden. Daarover mag geen onduidelijkheid bestaan. Ik denk dat de organisatie Bionext daarin als een prima centraal aanspreekpunt kan functioneren. Als het om onderzoek gaat, vind ik het ook belangrijk om niet alleen te kijken naar de Wageningen University, hoe goed het werk ook is dat daar verricht wordt, maar ik vind het ook belangrijk om na te gaan wat het Louis Bolk Instituut kan betekenen.

Vandaag voer ik namens de ChristenUnie-fractie maar weer eens een pleidooi voor de volledige vrijstelling voor kwekers en vraag ik aandacht voor het belang van het kwekersrecht. Dat is niet alleen voor de biologische sector belangrijk. Tuinbouwbedrijven moeten met innovaties, nieuwe gewassen en rassen verder kunnen gaan.

Ik ben benieuwd hoe het staat met de status van Agriboard in Noord-Holland. De Kamer heeft daarover gezegd dat het geen satellietstatus moet hebben maar dat het ook als een greenport bestempeld zou moeten worden. Ik noem ook het prachtige werk dat iets zuidelijker van Agriboard wordt verricht bij Seed Valley. Daar klinkt eveneens het geluid dat het onderwijs nu te veel gefocust is op de Wageningen University. Het onderwijs zou je ook in die omgeving verder moeten versterken. Verder is ontzettend belangrijk dat men binnen het onderwijs direct aan de slag gaat met nieuwe, actuele thema's in de tuinbouw.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.