Datum:             27 september 2011

Mevrouw  Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):

Voorzitter. In 2005, nog maar zes jaar geleden, gaven we gemiddeld 5,4% van ons inkomen uit aan zorgkosten. Afgelopen jaar was dat 7,8%. Volgend jaar zullen de zorgkosten opnieuw stijgen. Iedereen hoopte dat door dat verscherpte incassobeleid het aantal wanbetalers bij zorgverzekeringen zou worden teruggedrongen. Inmiddels blijkt echter dat het aantal wanbetalers maandelijks stijgt. De stijgende zorgpremies en de toename van het aantal wanbetalers staan natuurlijk in verband met elkaar.

Wij spreken vandaag over het voorstel om het verplicht eigen risico met €40 te verhogen, waarmee het totale eigen risico uitkomt op €210.

Deze stijging wordt door het kabinet noodzakelijk geacht om de stijgende zorgkosten in de hand te houden. Laat ik vooropstellen dat de ChristenUnie-fractie ook vindt dat er iets gedaan moet worden aan de almaar stijgende zorgkosten. Was het maar zo makkelijk dat we met de voorgestelde verhoging van het eigen risico en het debat van vandaag klaar waren geweest, en dat we de stijgende zorgkosten daarmee voorgoed een halt hadden toegeroepen. Niet dus. De minister en ik weten dat deze €40 niet dé oplossing is.

Het kabinet wil de zorgtoeslag verlagen en de zorgpremies zullen volgend jaar opnieuw stijgen. Vandaag is zorgverzekeraar DSW als eerste naar buiten gekomen met de tarieven voor komend jaar: een stijging van €36 per persoon op jaarbasis. Daarnaast worden we geconfronteerd met het volgend jaar verhogen van de solvabiliteitseis voor zorgverzekeraars; zojuist kwam dat aan de orde in het VAO. Voor het gemak is de 10,5% waarop DNB uitkwam, afgerond naar 11%. Zorgverzekeraar UVIT berekende dat deze kleine afronding van 10,5% naar 11% als een effect heeft van €20 per verzekerde.

Soms krijg ik het idee dat er op papier te gemakkelijk met cijfers wordt omgegaan. Zo wordt bij het indienen van dit wetsvoorstel verondersteld dat met het stijgen van het eigen risico de nominale premie naar verwachting €20 minder hoog zal worden. Veel partijen stelden hierover vragen. In de nota naar aanleiding van het verslag blijft deze conclusie staan. Deze verwachting is gebaseerd op aannames. Ik verwacht dat de positieve effecten van het verhogen van het eigen risico voor een verzekerde nihil zullen zijn. Als de minister dit anders ziet, dan hoor ik graag haar uitleg. Gaat zij ervan uit dat bij het verhogen van het eigen risico het zorggebruik zal afnemen? Ik vraag dit omdat volgens mij de verwachtingen steeds te positief zijn geweest sinds we dit systeem van eigen risico kennen.

De fractie van de ChristenUnie maakt zich ook zorgen over het eigenrisicomodel op zichzelf. Zorgverzekeraars lopen risico op het eigen risico, want als het innen van het eigen risico spaak loopt, lopen zorgverzekeraars significante bedragen mis. Het aanleggen van een buffer hiervoor zal weer generiek worden doorberekend aan de verzekerden.

Mijn fractie pleit al langere tijd voor het inkomensafhankelijk maken van het eigen risico en de zorgpremie, en daarmee ook het afschaffen van de zorgtoeslag, zodat het rondpompen van geld wordt voorkomen. Nu lees ik in de beantwoording van de minister dat zij zo'n systeem niet ziet zitten vanwege de uitvoeringskosten. Ik ben het er natuurlijk mee eens dat het realiseren hiervan een heel ingewikkeld traject is. Lopen we in het huidige systeem echter niet voortdurend tegen grenzen aan? Dat zorgt dan steeds voor maatregelen als generiek korten en generiek verhogen, met alle perverse prikkels van dien.

Laat ik vooropstellen dat de ChristenUnie geen voorstander is van hogere zorgpremies bij een ongezonde leefstijl. Wel is het interessant om de aanpak van een ongezonde leefstijl meer en meer onderdeel te laten zijn van een medische behandeling. De wijze waarop gynaecologen omgaan met een ivf-behandeling, is daarvan een goed voorbeeld. Ik heb begrepen dat vrouwen met overgewicht niet in aanmerking komen voor een ivf-behandeling, omdat overgewicht het slagingspercentage van de behandeling sterk beïnvloedt. Vrouwen worden dus eigenlijk teruggestuurd met een opdracht: ga eerst maar eens afvallen en kom dan nog maar eens terug.

Ten slotte wil ik de compensatie van het eigen risico voor chronisch zieken en gehandicapten aan de orde stellen. De minister gaat ervan uit dat de compensatie met ongeveer €20 zal toenemen, zodat er geen negatieve koopkrachteffecten zullen optreden voor deze groep. Zij gaat er daarbij van uit dat de premie van de zorgverzekeraars slechts met €11 zal stijgen. Wij weten inmiddels dat de premies meer zullen stijgen. Dit zal gevolgen moeten hebben voor de hoogte van het compensatiebedrag. Graag een reactie.

Concluderend stel ik dat mijn fractie moeite heeft om de voorgestelde verhoging van het eigen risico te accepteren. We maken ons zorgen over de trend die zich doorzet en vragen ons nadrukkelijk af of we de stijgende kosten wel algemeen, generiek op deze manier kunnen blijven doorberekenen. Dit zet het solidariteitsprincipe meer en meer onder druk. De hogere premies en het hogere eigen risico gaan voor steeds meer mensen een financieel probleem worden. Ik verwacht van dit kabinet een toekomstbestendige visie op de houdbaarheid en de betaalbaarheid van het huidige zorgverzekeringsstelsel.

Voor meer informatie zie ook www.tweedekamer.nl.