Datum:             15 september 2011

Mevrouw  Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):

Voorzitter. Vanmiddag kwam dan eindelijk de langverwachte brief over het persoonsgebonden budget. Een brief waarover veel meer te zeggen valt dan ik binnen de gestelde vier minuten kan zeggen. Maar wat een teleurstelling: met deze brief kiest het kabinet voor het systeem en komt er een einde aan de keuzevrijheid van mensen. Niet de mensen bepalen welke vorm van zorg bij hen past, maar het systeem. Mensen krijgen immers zorg in natura tenzij. Dit terwijl het kernprincipe van het pgb juist was dat de eigen regie gelijkwaardig zou zijn aan de zorg in natura. Na alle persoonlijke gesprekken die de staatssecretaris heeft gevoerd, kiest zij voor het systeem en niet voor de keuzevrijheid van mensen. Mensen worden dienstbaar gemaakt aan het systeem in plaats van het systeem aan de mensen. De staatssecretaris rekent met cijfers en niet met mensen. Dat neem ik haar kwalijk.

Verder is het een echte brief van de staatssecretaris van VWS, een vrouw die toch vooral heel veel vertrouwen heeft dat het allemaal goed komt en die bij ongewenste effecten direct passend zal reageren. Ondertussen echter liggen er onvoldoende garanties voor de mensen om wie het gaat. Toch is het vertrouwen van de staatssecretaris kennelijk niet helemaal optimaal, gezien het extra smeergeld van 50 mln. dat aan het systeem, in dit geval de zorgkantoren, wordt toevertrouwd en de aparte vergoedingsregel. Waar is die 50 mln. trouwens op gebaseerd?

De ChristenUnie was vooral ook benieuwd hoe het kabinet op het CPB-rapport zou reageren. Je kunt van alles zeggen over dit rapport, maar één ding is wel duidelijk: zorg in natura is duurder. Als de staatssecretaris dus haar belofte wil nakomen dat mensen dezelfde hoeveelheid zorg behouden, worden de verwachte besparingen tenietgedaan. Hoe zit het eigenlijk met die belofte? In de brief lees ik nu andere woorden. "Geen pretentie" dat cliënten niets zullen merken. Ik lees over een "uiterste inspanning" om de last van de gevolgen zo veel mogelijk te beperken. Graag nadere uitleg.

Bijzonder is dat de voorstellen van Per Saldo door het kabinet als een niet volwaardig alternatief worden afgedaan. Jammer. Het CPB spreekt over "diverse interessante voorstellen" die niet allemaal voldoende concreet zijn om door te kunnen rekenen. Dat is toch echt iets anders. Ondertussen gaat de staatssecretaris waar het haar goed uitkomt gemakshalve uit van de eigen ramingen in plaats van die van het CPB.

Kernvraag vandaag is natuurlijk: is het pgb met deze kabinetsbrief gered? Nee. Voor een kleine groep mensen blijft iets over dat op een pgb lijkt. Het kabinet heeft gelijk. Er vindt een omslag in de zorg plaats. Dit is een echter een omslag die de ChristenUnie niet deelt, een stap terug in de tijd, terug naar de bossen. Vandaag bekent de staatssecretaris kleur. Zij is de kille boekhouder die alleen gelooft in haar eigen perceptie van de werkelijkheid.

De ChristenUnie vraagt de staatssecretaris de verhalen van de pgb-houders serieus te nemen en resoluut een streep te zetten door deze onzalige systeemplannen. Die gaan namelijk ten koste van mensen die zorg nodig hebben en ten koste van mantelzorgers van wie nu al veel wordt gevraagd. Wat dat betreft wijs ik graag op de notitie van Mezzo, de landelijke vereniging voor mantelzorgers en vrijwilligerszorg, die recentelijk is verschenen. Er zijn grenzen aan de inzet van de mantelzorg. De mantelzorger staat zwaar onder druk door verschillende rekeningen die zij gepresenteerd krijgt.

Mevrouw  Agema (PVV):

Over kille boekhouders gesproken, hoeveel bezuinigt de ChristenUnie ook alweer op de zorg?

Mevrouw  Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):

Dit ritueel hebben we vaker gedaan. Dat wil ik best vandaag weer doen.

Mevrouw  Agema (PVV):

Ik zou daar niet om lachen, hoor.

Mevrouw  Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):

Nee sorry, ik wel, omdat het gewoon te vaak gebeurt. Wat ik vandaag aan de orde wil stellen is geen spelletjescijfer. Dat heb ik zonet duidelijk gezegd. Het gaat mij om de mensen en om de fundamentele keuzes die in deze kabinetsbrief worden gemaakt. Wordt gekozen voor een gelijkwaardige eigen regie naast de zorg in natura of niet? Daar zou ik graag een antwoord op krijgen, ook van de PVV en met name van de VVD.

Mevrouw  Agema (PVV):

Het was een zenuwlachje van mevrouw Wiegman. Het plan van de ChristenUnie, nog voordat het kabinet begon, was om 3 mld. te bezuinigen. Zij zet bot en hard het mes in de zorg. Het kabinet doet dat niet. Er wordt geïnvesteerd in de AWBZ. Tegelijkertijd is er in de toekomst een overschrijding en moeten er maatregelen worden genomen. Dat vinden wij ook heel erg vervelend en lastig. Maar het is wel heel erg hypocriet dat de ChristenUnie nu stelt dat zij dit anders had gedaan, terwijl zij op voorhand al een verschil had van 4 mld. met het kabinet.

Mevrouw  Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie):

Ik sta hier niet met een zenuwlachje, maar met een verhaal over het maken van fundamentele keuzes. De ChristenUnie wil graag fundamentele keuzes maken. Mijn partij heeft geen behoefte aan korte klappen van bezuinigingen op korte termijn. Het valt mij tegen dat ik in de Miljoenennota al moet lezen dat het beperken van de doelgroep van de AWBZ met een jaar wordt uitgesteld. Dat zijn de fundamentele keuzes: eerst maar eens een visie formuleren op de AWBZ en wie daarbij hoort. Als je dan keuzes gaat maken, dan graag gelijk op: én zorg in natura, én het persoonsgebonden budget, én de gelijkwaardigheid van de eigen regie daarin.

Tot slot doe ik de volgende oproep aan de staatssecretaris. Staak dit doelloze en onbeschaafde gevecht en ga verder met de interessante voorstellen van Per Saldo, die perspectief hebben. Dat zal de ChristenUnie-fractie straks ook in een motie verwoorden, mocht de staatssecretaris mijn voorstel in haar eerste termijn niet overnemen.

Voor meer informatie zie ook www.tweedekamer.nl.