Mevrouw Ortega-Martijn (ChristenUnie):

Voorzitter. Vanochtend bereikte ons het bericht dat Saba uit de Nederlandse Antillen stapt. Dit geeft de fractie van de ChristenUnie reden tot zorg voor het proces van staatkundige vernieuwing.

Het is voor mij echter niet zo'n verrassing nadat ik een aantal weken op de Nederlandse Antillen heb doorgebracht. De eilanden hebben alle uitgesproken welke status zij willen hebben. Daarbij was een ding heel duidelijk: zij willen uit de Nederlandse Antillen stappen. Alleen de bevolking van Sint Eustatius heeft in eerste instantie aangegeven dit niet te willen.

Er is op dit moment veel verdeeldheid op de eilanden door het verloop van het staatkundige proces. Het maatschappelijke draagvlak neemt af. Het eiland Saba is vanaf het begin af aan heel duidelijk geweest over de lijn die hij wil inzetten. Dit is ook het enige eiland waarvan wij geen signalen over verdeeldheid krijgen. Saba heeft altijd aangedrongen op een voorspoedige en snelle overstap naar de felbegeerde status van openbaar lichaam en aansluiting bij Nederland.

De verkiezingen voor het Antilliaans Parlement gooien naar de mening van Saba roet in het eten. Dit is heel goed voor te stellen. De reden om uit het Nederlands-Antilliaanse bestel te willen stappen, is gelegen in het feit dat men de Nederlandse Antillen een obstakel acht in het proces van staatkundige vernieuwing. De Eilandsraad van Saba heeft nu een brief met deze mededeling geschreven aan de minister-president.

Het voortijdig vertrek van Saba doet het beeld oprijzen van een ongecoördineerde afbraak van de huidige inrichting van het Koninkrijk. Zo wil men de betalingen voor belastingen aan de Nederlandse Antillen per direct staken. Saba wil vaart maken in het transitieproces terwijl op de andere eilanden veel weerstand en verdeeldheid heersen. Op Bonaire is bijvoorbeeld volop discussie en spreekt men over een referendum, om over enkele andere eilanden nu maar te zwijgen.

Graag ontvang ik een reactie van de staatssecretaris op dit nieuwsfeit.

Daarnaast heb ik nog enkele vragen. Kan Saba inderdaad deze stap uit de Nederlandse Antillen maken? Ik vraag dit in het bijzonder met het oog op het statuut. Saba wil voortgang in het proces en die wens kunnen wij goed begrijpen. Op welke manier kan de Nederlandse regering bijdragen aan de bevordering van de voortgang voor dit eiland? Hoe wil de staatssecretaris voorkomen dat de snelheid telkens wordt bepaald door de problemen op andere eilanden?