Voorzitter,

In de Memorie van Toelichting bij het goedkeuringswetsvoorstel staat dat met de toetreding van Bulgarije en Roemenië tot de Europese Unie (EU) de vijfde uitbreidingsronde wordt voltooid. Op 1 mei 2004 traden al 10 nieuwe lidstaten toe, waaronder 8 Midden- en Oost-Europese landen. Bulgarije en Roemenië waren er destijds nog niet klaar voor en moesten nog even in de wachtkamer plaatsnemen. Nu ligt het wetsvoorstel ter goedkeuring van het toetredingsverdrag voor waarmee, als het door de Kamer wordt goedgekeurd, wat Nederland betreft ook voor Bulgarije en Roemenië het sein op groen gaat.

De ChristenUnie-fractie is altijd een warm voorstander geweest van uitbreiding van de EU met landen uit Midden- en Oost-Europa. Het zou goed zijn, wanneer ook Bulgarije en Roemenië kunnen profiteren van de Europese samenwerking, die de afgelopen vijftig jaar vrede, welvaart en stabiliteit heeft gebracht op het Europese continent. Bulgarije en Roemenië horen bij Europa en moeten daarom kunnen toetreden, wanneer ze aan de voorwaarden hebben voldaan.

Met Bulgarije en Roemenië is afgesproken, dat wanneer ze aan de voorwaarden hebben voldaan, beide landen op 1 januari 2007 kunnen toetreden. Het zijn met andere woorden geen open-einde-onderhandelingen, zoals met Turkije het geval is, (alhoewel dat misschien wel beter was geweest, zeg ik nu in alle eerlijkheid, maar dat is een wijsheid achteraf). Dit betekent overigens geenszins dat toetreding van Bulgarije en Roemenië voor mijn fractie een vanzelfsprekendheid of automatisme is, maar wel dat met gewekte verwachtingen niet lichtvaardig mag worden omgesprongen.

Bulgarije en Roemenië hebben de afgelopen jaren veel inspanningen verricht om aan de toetredingseisen te voldoen. Namens mijn fractie wil ik daarvoor mijn waardering uitspreken. Uit de voortgangsrapportages van de Europese Commissie blijkt dat over het geheel genomen flinke vorderingen zijn gemaakt. 
De inspanningen hebben op een aantal terreinen echter nog niet de gewenste resultaten opgeleverd. De problemen liggen met name op het gebied van corruptiebestrijding en godsdienstvrijheid.

Op het gebied van corruptiebestrijding zijn in zowel Bulgarije als Roemenië weliswaar vorderingen gemaakt, maar deze zijn vooralsnog niet toereikend om de problemen daadwerkelijk op te lossen. De problemen zijn van dien aard, dat daarvoor naar alle verwachting (veel) meer tijd nodig is. Deelt de regering deze mening en wat heeft dit voor gevolgen voor de positie van de regering ten aanzien van het gebruik van de uitstelclausule?

Jubilee Campaign Nederland bestrijdt op het punt van godsdienstvrijheid het standpunt van de Europese Commissie en de regering dat Roemenië en
Bulgarije voldoen aan de politieke Kopenhagen-criteria. De kritiek van JBN richt zich met name op discriminatoire (ontwerp)wetgeving en registratieverplichtingen voor religieuze groeperingen. Dit zijn toch ernstige aantijgingen, die de regering mijns inziens wel erg gemakkelijk naast zich neer legt door ze (in de NnavV, p. 27) slechts als zorgpunten aan te merken. Graag een reactie van de minister.

Dat op een later moment wordt besloten over de toetreding van Bulgarije en Roemenië tot de EU mag geen reden zijn om aan hen strengere eisen te stellen dan aan de 10 lidstaten die in 2004 zijn toegetreden. Bulgarije en Roemenië mogen niet het slachtoffer worden van de toetredingsperikelen rondom Turkije. Ook de lidstaten die anderhalf haar geleden het lidmaatschap van de EU hebben verworven, voldeden (en voldoen) nog niet op alle punten aan de toetredingsvoorwaarden, zoals bijvoorbeeld op het gebied van minderhedenbeleid, milieuwetgeving en corruptiebestrijding. Problemen waarmee ook Bulgarije en Roemenië te kampen hebben. Het zou niet ‘fair’ zijn om Bulgarije en Roemenië nu anders te behandelen.  

Roemenië en Bulgarije hebben nog niet op alle punten aan de toetredingsvoorwaarden voldaan, maar zijn inmiddels al wel zo ver gevorderd dat er voldoende basis is voor toetreding. In het toetredingsverdrag is een uitstelclausule opgenomen waardoor het mogelijk is om op bepaalde punten meer tijd te nemen, indien dat nodig mocht zijn. Daarnaast bevat het toetredingsverdrag een aantal overgangsregelingen (bijvoorbeeld op het gebied van vrij verkeer van werknemers) en vrijwaringsclausules, waarmee eventuele negatieve effecten ongedaan kunnen worden gemaakt. Op basis van deze overwegingen meent mijn fractie in te kunnen stemmen met het wetsvoorstel, waarmee goedkeuring wordt verleend aan de toetreding van Bulgarije en Roemenië tot de Europese Unie