Voorzitter. Deze justitiebegroting lijkt heel veel op een tussenbegroting en is dat feitelijk ook. Het afgelopen jaar is er heel veel beleid in gang gezet. Deze begroting is dan ook veel meer gericht op de uitvoering. Dat is goed, want wij willen graag resultaten zien.

Maar tegelijkertijd is het ook lastig. De missie van het ministerie van Justitie is namelijk altijd actueel. Dan is het vreemd dat onderwerpen die hoog op de publieke agenda staan in deze begroting niet heel makkelijk zijn terug te vinden. Denk bijvoorbeeld aan de problemen zoals die in Gouda, of de loverboyproblemen waarmee wij afgelopen week weer werden geconfronteerd.

Voor die problemen moet een oplossing worden geboden in deze begroting. Als je daarnaar op zoek gaat, lijkt deze begroting toch heel veel op een pak hagelslag aan maatregelen. Het is werk in uitvoering, maar ook dan moet het bezielende verband doorklinken. Door alle eisen die worden gesteld aan de verantwoording mis ik dat nu jammer genoeg. Ik vraag daar aandacht voor omdat het voor onze burgers van belang is dat zij weten dat wij hun problemen echt aanpakken. Het programma Veiligheid begint bij Voorkomen en het actieplan Overlast en verloedering zijn bijvoorbeeld bij uitstek bedoeld om de wijkproblemen aan te pakken. Dat zou best wat meer mogen worden uitgedragen. De ChristenUniefractie staat achter de lijn die is ingezet met deze plannen, dat wil zeggen: een combinatie van enerzijds duidelijke grenzen stellen, maar ook inzetten op preventie en op rehabilitatie. Het past bij de tweeslag recht en gerechtigheid.

Wanneer wij zien wat criminele mensen onze samenleving aandoen, is de eerste reflex straf. Dat is prima, maar wij moeten wel met twee woorden blijven spreken. Dus absoluut bestraffing van misdaad, maar ook werken aan preventie en rehabilitatie. Die benadering past ook bij de functie van het strafrecht.

Ik sta hier zo bij stil omdat het mij opvalt -- vandaag weer -- dat wij in de Kamer de laatste tijd sterk gericht zijn op straffen. Hoewel daarbij zeker nog veel valt te doen, moeten wij ook verder kijken naar wat wij doen na de straf of ter voorkoming van straf. Straffen zijn niet de oplossing voor alles. De cijfers bewijzen het: 70 tot 80% recidiveert. Al te snel verwordt de gevangenisstraf tot een middel in de categorie "opgeruimd staat netjes", maar dat is de halve oplossing. Wij willen criminaliteit bestrijden, voorkomen, stoppen. Daarom geven wij ook steun voor het beleid om recidive terug te dringen met 10%.

Mevrouw Joldersma (CDA):

U legt de nadruk op straffen, terwijl mij nu juist is opgevallen in deze begroting, maar ook bij dit kabinet, dat behalve dat straffen preventie in het programma Veiligheid begint bij Voorkomen veel aandacht krijgt, net als de veiligheidshuizen, waar nazorg, preventie en repressie bij elkaar komen. In het gevangeniswezen moeten wij behalve straffen ook betere zorg kunnen leveren, zodat mensen daadwerkelijk niet meer recidiveren. Het is dus iets te eenvoudig als u zegt dat de aandacht alleen ligt op repressie.

De heer Anker (ChristenUnie):

Ik ben heel blij met deze interruptie, want ik leg dit niet bij het kabinet neer maar bij onszelf. Ook de afgelopen uren hebben wij heel veel gesproken over straf en over het idee dat wanneer wij straffen zwaarder maken criminaliteit wel afneemt. Dat is niet het hele verhaal. Die nuance wil ik heel graag in het justitiedebat brengen.

De voorzitter:

Ik wijs de leden erop dat vanavond ook de begroting van VWS moet worden behandeld. Als ik nu strak de spreektijden hanteer, zit ik al tot midden in de nacht. Sommigen willen dan ook nog de televisie blijven volgen, maar toch lijkt mij dat niet echt de bedoeling van onze vergadertijd.

De heer Anker (ChristenUnie):

Voorzitter, mijn collega Wiegman is u dankbaar!

In het kader van preventie wil ik stilstaan bij de problemen waarmee wij te maken hebben in bijvoorbeeld Gouda en Ede. Het wetsvoorstel ernstige overlast geeft de burgemeester de bevoegdheden die hij nodig heeft om ordeverstoringen aan te kunnen pakken. De Kamer heeft aangegeven dat wetsvoorstel snel te willen behandelen, maar het is nog wachten op de nota naar aanleiding van het verslag. Wanneer mogen wij dat verslag verwachten?

Het project Effe Kappen in Rotterdam is ook zo'n concreet instrument. Het is de vertaling van Doe Normaal, dat weer zijn oorsprong vindt in de asbo's uit Londen. De evaluatie die de Kamer vorige week heeft ontvangen geeft tal van verbeterpunten, eerlijk is eerlijk. Rotterdam wil er ondertussen wel graag mee verder. Ook andere bestuurders hebben aangegeven hiermee te willen werken. In het verslag van de bespreking met de burgemeesters over overlastgevende jongeren vorige week werd benadrukt dat vroegsignalering en tijdige interventies heel belangrijk zijn. Op werkbezoek in Ede bleek dat er gewerkt wordt op een manier die wel heel veel lijkt op Doe Normaal. Alleen de extra bevoegdheden uit Rotterdam als stok achter de deur mist men daar nog. De ChristenUnie stelt daarom voor om de pilot van Doe Normaal uit te breiden via een open inschrijving voor die gemeenten die ermee aan de slag willen.

De combinatie van handhaven en resocialisatie moet ook het uitgangspunt zijn van het prostitutiebeleid. Politie en justitie moeten mensenhandel aanpakken, die vreselijke uitbuiting van vrouwen. Zij moeten mensenhandelaren aanpakken als criminelen. De wet die nu in de maak is, moet er niet toe leiden dat justitie buiten beeld raakt en dat wij ons meer zorgen maken over de arbeidsvoorwaarden dan over de criminaliteit. Uit steeds meer onderzoek blijkt hoe hard en schaamteloos de criminaliteit in deze sector is. Daarbij worden eufemistische termen gebruikt als: de gezelligheid is er inmiddels wel af. Het vergunningenbeleid moet absoluut samengaan met een keiharde aanpak van de voortdurende criminaliteit.

Aan prostituees moet de mogelijkheid van uitstappen worden geboden. Als vrouwen er uit willen stappen, moet de overheid daarvoor alle kansen bieden. Voorgaande kabinetten hebben niets gedaan om prostituees die vast zaten in de sector, eruit te helpen. Zij deden dit vanuit een soort dogmatische idealisme dat prostitutie gewoon moest kunnen. Prostituees plukken daarvan nu de wrange vruchten. Gelukkig wil het huidige kabinet op dit punt het roer omgooien. De coördinerende minister heeft de uitvoering van ons amendement over de uitstapprogramma's voortvarend ter hand genomen. Dat is mooi. Mijn fractie vindt dat deze uitstapprogramma's een integraal onderdeel moeten worden van het prostitutiebeleid. Daartoe hebben wij een amendement ingediend.

Ook het kansspelbeleid heeft alles te maken met preventie. Mensen moeten niet in de problemen komen door gokschulden. Er is alle reden om het restrictieve kansspelbeleid in Nederland te handhaven. Daar moet de minister dan echter wel serieus werk van maken. Wij wachten al heel lang op de nieuwe Wet op de kansspelen. Die wordt een soort vergezicht waarnaar steeds meer wordt doorgeschoven. Wanneer komt dit wetsvoorstel naar de Kamer?

Wij hebben al eens gesproken over de reclame die kansspelaanbieders maken en met name over de mailings. De heer De Wit heeft dit aangeroerd. Individuele burgers kunnen via infofilters de toezending stoppen. De fractie van de ChristenUnie wil van de minister weten of maatschappelijk werkers deze infofilters ook mogen gebruiken voor bijvoorbeeld zwakbegaafden, wilsonbekwamen of mensen in de schuldsanering. Zij zijn vaak het meest gevoelig voor deze reclames. Laten wij sociaal werkers machtigen om mailings aan zwakbegaafden stop te zetten. Bij sommige bedrijven kan dit al, maar wij hebben niet de indruk dat dit overal kan.

Ik kom op het familierecht en de kinderalimentatie. De fractie van de ChristenUnie is blij met het voorstel voor de inning van partneralimentatie. Toch blijkt uit de cijfers van het LBIO dat de bereidheid om gelijk alimentatie te betalen schrikbarend laag is. Dit geldt voor zowel partner- als kinderalimentatie. Dit is onbegrijpelijk. De verantwoordelijkheid van ex-partners voor elkaar, maar zeker voor hun kinderen, moet niet ter discussie staan of onderwerp worden van onnodige juridische strijd. De fractie van de ChristenUnie constateert twee belangrijke knelpunten, namelijk ten eerste de transparantie van het tot stand komen van het alimentatiebedrag en ten tweede het feit dat alimentatie geen preferente vordering is. Op dit moment moeten in op het eerste gezicht gelijkwaardige situaties totaal verschillende bedragen worden betaald. Dit maakt het draagvlak voor alimentatie niet groot. Bovendien is het op dit moment voor alimentatieplichtigen mogelijk om de draagkracht te verkleinen door bijvoorbeeld op de pof allerlei consumptiegoederen te kopen of door minder te gaan werken. Deze schulden gaan allemaal voor op de alimentatie. In de praktijk levert dit heel wrange situaties op. De fractie van de ChristenUnie wil daarom dat de normstelling voor kinderalimentatie wordt vereenvoudigd en de mate waarin rekening wordt gehouden met draagkracht wordt gerelativeerd. Verder pleit de fractie van de ChristenUnie ervoor dat kinderalimentatie een preferente vordering wordt, zeker op consumptieve schulden. Wij hebben dit in een motie vervat en vragen de minister om met een voorstel te komen.

Ik zal nu niet al te veel zeggen over het vreemdelingenbeleid. Wij zijn op dit moment in de commissie nog druk bezig met een aantal grote onderwerpen. Het met twee woorden spreken geldt ook op dit gebied. Door het generaal pardon hebben wij veel oude dossiers kunnen afronden. Nu moet de oude asielprocedure worden verbeterd, opdat sneller duidelijk wordt wie wel en wie niet kan blijven. Ook de terugkeer moet prioriteit krijgen.

Wij wachten met spanning op de nieuwe drugsnota van het kabinet. Ook wij hebben zojuist begrepen dat het verschijnen van deze nota weer langer moet duren. Waarom is dit het geval? Kan het niet sneller? Ik vraag het kabinet ook om te reageren op de groeiende verwevenheid van de onder- en de bovenwereld in de softdrugsector, zoals door politiecommissaris Daniel is benadrukt.

In het justitiebeleid dat de fractie van de ChristenUnie voorstaat, hoort ook voldoende mogelijkheden te zijn voor slachtofferhulp. Slachtofferhulp Nederland krijgt veel meer taken, omdat de rol van het slachtoffer wordt versterkt. Tegelijkertijd krijgt Slachtofferhulp Nederland wel te maken met een taakstelling. Voor deze organisatie acht de fractie van de ChristenUnie dit niet wenselijk. Wij zeggen daarom bij dezen toe dat wij het amendement zullen steunen dat de CDA-fractie op dit punt heeft ingediend.