De heer Anker (ChristenUnie):

Ik ben gisteren de gehele dag met de heer Van Raak in debat geweest. Hij was toen zo lang van stof dat ik dacht, nog wel een glaasje water te kunnen halen.

De voorzitter:

Wilt u hier een persoonlijk feit van maken? Ik doe dat dan onmiddellijk!

De heer Anker (ChristenUnie):

Ik vind dit wel heel veel vuurwerk.

Voorzitter. Het voorliggende wetsvoorstel is het slotakkoord van een tien jaar durende discussie over de invoering van de gekozen burgemeester. Maar liefst acht -- het is een beetje een gok -- wetsvoorstellen heeft de Kamer behandeld, om nog maar niet te spreken over de verschillende hoofdlijnennotities over de gekozen burgemeester en een nieuw kiesstelsel. De huidige mogelijkheid van een raadplegend referendum over twee door de raad geselecteerde kandidaten heeft in de praktijk alleen maar tot ergernis en valse verwachtingen geleid. Het was vlees nog vis. Had men destijds echt willen kiezen voor een direct gekozen burgemeester, dan had de kandidaatstelling daadwerkelijk open moeten zijn. De fractie van de ChristenUnie is daarvan om verschillende redenen geen voorstander, dat moge bekend zijn.

De ChristenUnie-fractie pleit voor een sterke, daadkrachtige en aansprekende burgemeester die boven de partijen kan staan, die een echte burgervader kan zijn voor alle burgers. Met een steeds groter wordende rol op het gebied van openbare orde is het belangrijk dat hij een groot draagvlak heeft, zowel in het college als in de raad. Onze samenleving heeft burgemeesters nodig die optreden als primus inter pares tussen bevolkingsgroepen van verschillende afkomst, politieke kleur en religie. Zijn draagvlak moet dan ook zo groot mogelijk zijn, maar ook zijn onafhankelijkheid.

De ChristenUnie-fractie is van mening dat dit profiel het best gewaarborgd wordt door de Kroonbenoeming en heeft geen behoefte aan een rechtstreeks gekozen burgemeester. Dat leidt alleen maar tot een schimmig systeem van botsende mandaten en bevoegdheden. De benoemingsprocedure is bovendien al gedemocratiseerd met de introductie van de voordracht door de raad. Dat vergt van de te benoemen burgervader al de nodige elasticiteit tussen partijpolitiek en onafhankelijkheid. Wij hebben dat gezien bij de procedure rond de benoeming van de nieuwe Rotterdamse burgemeester. Daarmee is het maximale middel ingezet om ervoor te zorgen dat de burgers die burgemeester krijgen die het best bij hun dorp of stad past, zodat het goede van de Kroonbenoeming behouden blijft. Het heeft ons in Rotterdam wel gestoord dat bij de burgemeestersbenoeming de grens van de geheimhoudingsplicht door enkele raadsleden is opgezocht. Daarmee wordt schade berokkend aan de te benoemen burgemeester en aan het draagvlak dat hij moet hebben om een burgervader voor alle burgers te zijn. Dit optreden maakt zelfs een door de raad voorgedragen burgemeester kwetsbaar. Dit is niet wenselijk. Ik kan mij voorstellen dat de minister zich daaraan ook heeft gestoord.

Kortom, de ChristenUnie-fractie is blij met het voorliggende voorstel. Wat ons betreft, zijn wij voorlopig klaar met de discussie, zodat rust en duidelijkheid wordt gecreëerd voor de gemeenten. Het is van belang dat de minister nu goed aan de gemeenten duidelijk maakt dat er geen enkele ruimte meer is om een referendum te houden. Wat gaat de minister daaraan doen?