De heer Anker (ChristenUnie):
Voorzitter. Ik ben met veel genoegen twee keer te gast geweest bij de vaste commissie voor Verkeer en Waterstaat. De reden dat ik hier sta, is een verdrietige. De heer Cramer had heel graag deze begrotingsbehandeling gedaan, maar vanwege een sterfgeval in zijn familie kan hij hier helaas vandaag niet zijn. U zult het dus met mij moeten doen. Ik zal wederom mijn best doen.

Voorzitter. Het is druk op de weg. Er doen wat cijfers van verschillende sprekers de ronde. Ik geloof dat volgens de laatste tellingen er vanochtend een totaal van 147 kilometer aan files was. Ik hoorde andere mensen zeggen dat het 250 kilometer was. Ik stond afgelopen maandag in de spits, waarbij het totaal aantal kilometers aan files 500 was. Het is hoe dan ook vrij ernstig.

Er moet een groot aantal knelpunten weggenomen worden. De gehele A2 is op de schop genomen. Dit kabinet wil nog een aantal langlopende projecten vlot trekken. Wat dat betreft wordt 2008 een cruciaal jaar voor het programma Randstad Urgent. Wij lossen het fileprobleem echter niet op door steeds weer wegen aan te leggen. De opnamecapaciteit van steden is beperkt. Files verplaatsen zich naar nieuwe knelpunten. Leefomgeving en milieu zouden minder in plaats van meer moeten worden belast. Voor mijn fractie is dat goed rentmeesterschap. Ik lees echter in de begroting van Verkeer en Waterstaat dat de uitdaging is dat de druk op ruimte, milieu, veiligheid en leefvrijheid juist zo min mogelijk moet toenemen. Dat is een subtiel verschil. Wat bedoelen de bewindspersonen daarmee?

Het kabinet heeft gehoor gegeven aan het verzoek van mijn fractie voor vandaag een besluit over kilometerheffing te nemen. Ik complimenteer de minister met zijn daadkrachtige besluit om direct toe te werken naar het eindbeeld en niet verder te werken aan dure tussenvormen met camera's en tolpoortjes. Binnenkort zullen wij over dit onderwerp ongetwijfeld verder spreken.

Dit kabinet heeft grote ambities ten aanzien van het spoor. Op basis van de landelijke markt- en capaciteitsanalyse zal de minister circa 4,5 mld. inzetten voor meer capaciteit op het spoor. Mijn fractie is uiteraard zeer blij met deze inzet. Ik had echter verwacht dat er direct gestart zou worden met planstudies. Naar aanleiding van de netwerkanalyses zijn vorig jaar immers planstudies voor wegen gestart. Voor het spoor kwam er eerst een nieuw onderzoek; omdat nog niet al het geld beschikbaar is, wordt nu begonnen met kandidaat-planstudies. Wat betekent dit voor de planning? Het stickertje "kandidaat" mag geen verdere vertraging inhouden. De onderzoeksfase moet nu snel worden afgerond. De schop moet de grond in. Het spoor zit immers op een aantal corridors al vol. Het gebeurt wel vaker dat er begonnen wordt met planstudies zonder dat het geld al helemaal gereserveerd is. Ik denk daarbij aan OV SAAL. Het kan dus. Daarom hoor ik graag de reactie van het kabinet. Komt er een vervolgonderzoek naar de corridors die nog niet onderzocht zijn? Regionale spoorlijnen zoals Amersfoort-Ede en Arnhem-Doetinchem zijn immers ook knelpunten. In de beantwoording van de vragen wordt een heel reeks nieuwe stations genoemd maar in de LMCA staan andere stations en van geen een ervan is duidelijk in hoeverre ze aan de criteria voldoen. Ik heb een amendement ingediend voor extra geld om deze stations te realiseren. Graag ziet de ChristenUnie een onderzoek uitgevoerd naar de heropening van oude spoorlijnen, zoals Amersfoort-Veenendaal. Hoe staat het kabinet daartegenover?

De heer Duyvendak (GroenLinks):
Het probleem met die planstudies is dat er pas officieel gestudeerd mag worden als er geld beschikbaar is. Punt is dat er nu geen cent is, zodat er niet gestudeerd kan worden. In haar verkiezingsprogramma pleit de ChristenUnie voor een wezenlijke verschuiving in het MIT van gelden van wegen naar openbaar vervoer. Als wij daartoe nu een amendement indienen, steunt de ChristenUnie dat dan? Dan kunnen wij namelijk meteen met die studies beginnen.

De heer Anker (ChristenUnie):
Ik moet een beetje bescheiden zijn met hetgeen ik wel en niet toezeg omdat ik de heer Cramer vervang. Als wij echt extra geld moeten vinden, staan wij er open voor om dat bij wegen weg te halen. Omdat er nog geen geld is, gaat het er nu om door te zetten met de plannen. Ik zal daar straks nog iets meer over zeggen. De heer Samsom zegt dat wij snel dekking moeten vinden. Daar sluit ik mij bij aan. Dat balletje ligt op dit moment bij het kabinet. Als het niet lukt, denken wij van harte mee. Waar wij de dekking dan vandaan willen halen, is wel ongeveer bekend.

De heer Duyvendak (GroenLinks):
De heer Samsom is de grote vooruitschuiver. Hij wil een jaar wachten en er dan pas over praten. Ik kijk liever of ik nu met de ChristenUnie zaken kan doen. Ik stel voor dat wij nu dat geld vrijmaken door het weg te halen bij wegen, vervolgens samen een amendement indienen en dan bezien of de PvdA dat wil steunen. Dan hebben wij het gewoon voor mekaar!

De heer Anker (ChristenUnie):
Volgens mij wil de heer Samsom voor de zomer duidelijkheid. Dat is dus geen heel jaar. Het is prima dat GroenLinks met ons zaken wil doen, maar op dit moment doen wij zaken met het kabinet. Ik ben erg benieuwd waar het kabinet de centen vandaan haalt. Als het nodig is, kijken wij daar nog eens naar.

Voorzitter. Ik ga verder met de planstudies. Daarbij gaat het om de inhoud en niet zozeer om de vraag of wij daarvoor direct geld hebben. Gaat het om spoorverdubbeling of om kleinschaliger ingrepen? De minister wilde hier niet op vooruitlopen. Wij hebben de knelpunten echter al minstens twee keer onderzocht. Dan moeten de contouren van de planstudies toch wel enigszins duidelijk zijn. Graag hoor ik dan ook van de minister een indicatie van de maatregelen en de kosten.

Een aantal knelpunten ligt buiten de corridor van de planstudies. De ChristenUnie stelt daarom voor de corridors van de planstudies wat groter te maken. Een breder onderzoek kost niet zoveel, maar een toevoeging leidt vaak direct tot een vertraging. Daarom hoor ik hierop graag een reactie.

In de LMCA Wegen wordt gepleit voor een bouwpakket van 5 à 8 mld. bovenop de Nota Mobiliteit. De minister doet geen uitspraak over dit bouwpakket, maar wij zijn daarin wel geïnteresseerd. Aangetoond is dat extra groei in het regionaal OV mogelijk is. Aanbodsturing is dus mogelijk. Ik ben benieuwd hoe dit de komende jaren in de begroting handen en voeten gaat krijgen. Er zal een aantal regionale pakketten worden ontwikkeld voor de nieuwe mobiliteitsvisie. In welke richting denkt de staatssecretaris? Kan in dit kader een onderzoek worden gedaan naar de uitbouw voor regionale lightrailnetwerken, een pilot worden gestart met frequente busverbindingen op een filegevoelige snelweg en de duurzame bereikbaarheid verder worden onderzocht?

Bouwwerken worden complexer en grootschaliger. Voor innovatieve oplossingen zijn steeds vaker gebundelde aanbestedingen nodig. Dat is een uitdaging voor het MKB, maar het vraagt ook passende en proportionele criteria van de overheid om te zorgen voor goede concurrentie op de markt, waarin ook plaats is voor het MKB. Ik ontvang signalen die erop wijzen dat door bundeling van nat en droog bij projecten, waterbouwers het onderspit delven tegenover grote "droge" aannemers. Het hangt er waarschijnlijk van af waar zij bouwen. Dit is slecht voor de kennis en de concurrentie van de Nederlandse waterbouw. Het remt innovatie. Monopolies moeten worden voorkomen en aanbesteding moet de samenwerking tussen waterbouwers niet onmogelijk maken. Graag hoor ik hierop een reactie.

Continuïteit is ook van belang. Wat gaat de minister doen om werken van rijkswaterstaat en ProRail beter te spreiden om zo een prijsopdrijvend effect te voorkomen? Kan de minister op korte termijn de onderuitputting bij ProRail aanpakken om te voorkomen dat bij spooraannemers mensen worden ontslagen en hierdoor kennis verloren gaat? Er komt nu elke week iets naar buiten over ProRail. Helaas is het vooral negatief. Graag hoor ik een reactie op de aankondiging van Arriva dat zij volgende week niet zal rijden wegens een conflict met ProRail. Vandaag heeft ook de NS klachten ingediend.
De ChristenUnie maakt zich zorgen over het gebrek aan technische kennis en capaciteit bij opdrachtgevers zoals rijkswaterstaat. Ik hoor zowel van weg- als waterbouwers dat regelzucht innovaties tegenhoudt. Het Rijk moet niet op de stoel van de bouwer gaan zitten, maar op een wijze samenwerken die past bij nieuwe contractvormen. Graag hoor ik een reactie op het bericht dat de A2 nog een jaar sneller aangelegd had kunnen worden als het Rijk de ruimte had gegeven voor een slimmere aanlegmethode.

De brieven over de watervisie en de binnenvaart zijn door de sector positief ontvangen. Is al duidelijk of de 55 mln. cofinanciering van decentrale overheden voor de binnenhavens loskomt? Ik heb een amendement ingediend dat geld vrijmaakt voor het baggeren van binnenhavens in het kader van achterstallig onderhoud. Is de staatssecretaris bereid zich samen met de sector ervoor in te spannen, Nederlandse jongeren voor de binnenvaart te interesseren en te behouden?

Tweede termijn, donderdag 6 december
De heer Anker (ChristenUnie):
Voorzitter. Ik kan u om te beginnen meedelen dat ik mijn amendement op stuk nr. 26 intrek.

De voorzitter:
Het amendement-Anker (stuk nr. 26) is ingetrokken.

De heer Anker (ChristenUnie):
Voorzitter. In de schriftelijke beantwoording staat dat de aanleg van de A2 eerder klaar had kunnen zijn als van innoverende technieken gebruik was gemaakt. De minister schrijft dat vanwege de daaraan verbonden risico's daarvan geen gebruik is gemaakt. Risico is een containerbegrip en daarom zou ik graag een brief ontvangen over niet alleen de beheersmatige, maar ook de budgettaire, contractuele en financiële risico's. Hiervan kunnen wij namelijk leren voor toekomstig gebruik van innovatieve technieken.

Voorzitter. Ik zal nu staccato vijf moties indienen.

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

overwegende dat bij wegwerkzaamheden snelle beschikbaar een belangrijke maatschappelijke vraag is;

overwegende dat de bouwtijd in veel aanbestedingen een nog onvoldoende gewaardeerd element bij gunning is;

verzoekt de regering, de maatschappelijke wens tot snelle beschikbaarheid zwaarder te laten wegen bij aanbesteding van werken,

en gaat over tot de orde van de dag.

De voorzitter:

Deze motie is voorgesteld door de leden Anker, Koppejan en Roefs. Naar mij blijkt, wordt zij voldoende ondersteund. Zij krijgt nr. 52 (31200-XII).

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

constaterende dat de regering in de beleidsbrief Netwerkaanpak de start van 3 corridor-planstudies aankondigt voor het spoor;

overwegende dat de te onderzoeken corridors (Utrecht-Den Bosch, Utrecht-Arnhem en Den Haag-Rotterdam) deel uitmaken van langere corridors die binnen de Landelijke Markt- en Capaciteitsanalyse Spoor zijn onderzocht en dat uit dit onderzoek blijkt dat er ook knelpunten op deze langere corrridors zijn buiten de corridors die zullen worden onderzocht in de planstudies;

overwegende dat het voor het opwaarderen van het treinproduct noodzakelijk is om corridors in hun geheel beschouwen;

overwegende dat het later verbreden van geografische scope van de planstudies of het hiertoe starten van nieuwe planstudies kan leiden tot forse vertraging van de noodzakelijke ingrepen op het spoor;

verzoekt de regering, de onderzoekscorridors van de corridor-planstudies voor het spoor te verlengen tot de corridors Alkmaar-Eindhoven, Den Haag/Rotterdam-Zevenaar (grens) en Den Haag-Eindhoven,

en gaat over tot de orde van de dag.

De voorzitter:

Deze motie is voorgesteld door de leden Anker, Koopmans en Samsom. Naar mij blijkt, wordt zij voldoende ondersteund. Zij krijgt nr. 53 (31200-XII).

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

overwegende dat in het Actieplan spoor en de LMCA-spoor duidelijke ambities worden uitgesproken ten aanzien van de reizigersgroei over het spoor;

overwegende dat voor de realisatie hiervan capaciteitsvergroting op het spoor noodzakelijk is;

overwegende dat daarnaast ook slimmere benutting van het spoor in beginsel een verdere groei kan faciliteren;

van mening dat voor het realiseren van de groeiambities het minimaal handhaven van de kwaliteit van het treinproduct noodzakelijk is;

verzoekt de regering, erop toe te zien dat verdere benuttingsmaatregelen slechts toegepast gaan worden indien deze de kwaliteit van het treinproduct, in termen van reistijden en een voorspelbare dienstregeling door spreiding van treinen over het uur, niet aantast,

en gaat over tot de orde van de dag.

De voorzitter:

Deze motie is voorgesteld door het lid Anker. Naar mij blijkt, wordt zij voldoende ondersteund. Zij krijgt nr. 54 (31200-XII).

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

constaterende dat de Valleilijn (Amersfoort-Ede-Wageningen) onlangs overbelast is verklaard;

constaterende dat Syntus heeft aangegeven behoefte te hebben aan de spoorverdubbeling tussen Zevenaar en Doetinchem;

constaterende dat er ook vanuit andere regio's wensen liggen voor inhaalsporen of spoorverdubbeling op enkelsporige trajecten om de frequenties te kunnen verhogen;

overwegende dat ook de regionale spoorlijnen kunnen bijdragen aan de ambitie van 5% groei per jaar voor het spoor;

verzoekt de regering, in samenwerking met de decentrale overheden een quick-scan te doen naar de markt en capaciteit op de regionale lijnen en de mogelijke financiering van de aanleg van inhaalsporen of dubbelspoor en de resultaten hiervan uiterlijk met de aangekondigde mobiliteitsvisie te presenteren,

en gaat over tot de orde van de dag.

De voorzitter:

Deze motie is voorgesteld door de leden Anker en Koopmans. Naar mij blijkt, wordt zij voldoende ondersteund. Zij krijgt nr. 55 (31200-XII).

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

constaterende dat er verschillende plannen zijn voor collectief personenvervoer over snelwegen zoals het plan "Groen Asfalt" van Koninklijk Nederlands Vervoer en het Deltaplan Bereikbaarheid;

overwegende dat busvervoer veruit de minst milieubelastende vorm van gemotoriseerd vervoer is;

overwegende dat er veel bedrijvenlocaties in de directe nabijheid van snelwegen zijn gevestigd die nu niet goed bereikbaar zijn met het OV;

verzoekt de regering, een pilot met hoogfrequent busvervoer op een filegevoelig traject in de Randstad op te zetten, inclusief haltes bij bedrijvenlocaties en te onderzoeken of bussen vaker gebruik kunnen maken van de vluchtstrook,

en gaat over tot de orde van de dag.

De voorzitter:

Deze motie is voorgesteld door de leden Anker en Roefs. Naar mij blijkt, wordt zij voldoende ondersteund. Zij krijgt nr. 56 (31200-XII).

Bron: ongecorrigeerd verslag