De heer Cramer (ChristenUnie):
Voorzitter. U kent mij als een man die overal wel snel een mening over heeft, maar vandaag sta ik toch enigszins in tweestrijd. Staan wij er aan het eind van 2007 nu goed voor of lijkt het alleen maar zo?
Laat ik vooropstellen dat ik het heb over het halen van de geraamde financiële doelstellingen. Het zegt niets over de staat van het land of de persoonlijke financiële omstandigheden van mensen. Deze week kwam de armoedemonitor van het SCP uit. Daaruit bleek dat 240.000 huishoudens, 3,7%, echt arm te noemen is. Een groot deel van deze mensen is zelfs arm terwijl zij meer dan 24 uur per week werken.
Daar schrik ik van. Gisteren is al gesproken over armoede en schulden, ook door de minister. Ik ga hier verder niet op in, maar wij moeten beseffen dat geld een middel is om het land te dienen. Herverdeling vraagt verantwoorde keuzes van het parlement. Daar is veel wijsheid voor nodig.
Ik had het over mijn tweestrijd. Bij het lezen van de Najaarsnota viel mijn oog meteen op het EMU-saldo in 2007. Het kan bijna niet anders, want het staat heel triomfantelijk op de eerste pagina. Het tekort komt uit op 0,2% bbp in plaats van de verwachte 0,4% bbp. Dat is mooi. Kijken wij echter naar de hardheid van de resultaten en naar de oorzaken, dan wordt het verhaal wat minder triomfantelijk.

Zo is er geen nieuwe uitvoeringsinformatie beschikbaar voor de zorg. Wij weten dat de laatste jaren zich bij het zorgkader de grootste tegenvallers hebben voorgedaan. Is het dan niet een illusie, te veronderstellen dat er nu geen wijzigingen in het resultaat zullen optreden? Heeft de minister al meer informatie over de zorguitgaven? Graag krijg ik een reactie.

Verder is er voor in totaal 1 mld. onderuitputting bij het FES en het Infrastructuurfonds. Het gaat hierbij echter om uitstel van projecten, waardoor deze kosten volgend jaar waarschijnlijk wel worden gemaakt. Je moet jezelf dan niet rijk rekenen. Ik krijg het gevoel dat dit nu wel gebeurt. Immers, het is geld dat je niet over hebt, maar dat je volgend jaar gaat besteden. Kan de minister aangeven wat deze schuif zal betekenen voor het verwachte EMU-saldo van 2008 en voor de gewenste verbetering die wij hebben afgesproken in het coalitieakkoord?

Het resultaat van de uitgavenkaders is dus wat geflatteerd. Daar komt bij dat de verbetering van het tekort voor een groot deel komt door de gasbaten, een post die nauwelijks door het kabinet te beïnvloeden is. Kortom, de vraag die bij mij opkomt is op zijn Gronings "het kon minder" of op zijn Hollands "kon het soms beter?". Bij gebrek aan een oordeel vraag ik dat maar aan de minister.
Een ander punt dat opvalt in de Najaarsnota betreft de tegenvaller in het SZA-kader. Voor 100 mln. wordt dit veroorzaakt doordat de werkloosheid minder snel is gedaald dan verwacht en dat terwijl de werkloosheid historisch laag is op dit moment. Moeten wij hieruit concluderen dat de werkgelegenheidsambities van dit kabinet niet reëel zijn? Wat gaat dat betekenen voor de komende jaren, waarin het kabinet nog een forse groei voorstaat van de werkgelegenheid?

Nu wij het toch over groei hebben: de groeiramingen van het CPB voor 2008 zijn nog onverminderd positief, maar wij moeten wel alert blijven. Met name de inflatie kan tot een spook worden. De Europese Centrale Bank heeft ook hiervoor gewaarschuwd. Wat zijn de verwachtingen van de minister over het inflatieniveau in Nederland? Moeten wij ons zorgen maken of loopt dat nog wel los volgens de minister?

Over de gevolgen van de kredietcrisis zijn de meningen verdeeld, maar toch zou ik mij zeker wat aantrekken van de president van de Nederlandsche Bank. Hij voorziet een impact van de kredietcrisis op onze economie, een niet mis te verstaan signaal. Heeft de minister dit signaal ook opgepikt en zo ja, wat gaat hij er dan mee doen?

Voorzitter. Ik rond af. Zo voor het einde van het jaar ben je altijd geneigd de balans op te maken. Dat heb ik hier vandaag ook willen doen. Hoe ging het in 2007 en hoe staan wij, op basis van onze kennis van vandaag, ervoor in 2008, uiteraard vanuit een financieel perspectief? Dan is de ChristenUnie best tevreden. De financiën over 2007 leveren op dit moment nog geen echte stress op -- dat kan natuurlijk nog komen bij de jaarrekening -- en voor 2008 staat er een stevig kader.

Maar ik wil niet alleen naar de zaak kijken, maar ook naar de mens. Ik dank de minister voor de debatten die wij het afgelopen jaar mochten voeren. Voor het komend jaar wens ik ons veel leuke debatten toe en de minister daarbij veel wijsheid en inzicht en vooral een gezegend 2008.

Tweede termijn
De heer Cramer (ChristenUnie):
Voorzitter. Het is goed dat de minister vandaag klip en klaar duidelijkheid heeft geschapen over de financiële ontwikkelingen en de waarschuwingen die daarover zijn gegeven. Hij zegt daarover niet bezorgd te zijn, maar volgens mij is hij wel bezorgd. Hij zegt ook dat hij er zeer alert op is, en dat spoort met die bezorgdheid; als iemand bezorgd is, is hij extra alert. Het is goed dat de minister het zo nadrukkelijk zegt, want dat is het kader waarbinnen wij dit soort dingen moeten bekijken.

Vanochtend stond ik in tweestrijd: kon het beter of kon het slechter? Ik trek nu de conclusie dat het beter kon. Een aantal cijfers waarop nog geen zicht is, kan het eindbeeld nog behoorlijk vertekenen. Verschillende collega's refereerden aan de historische ontwikkeling en aan hoe het de afgelopen jaren verder is gegaan. Ik noem in dit verband het zorgkader. Dergelijke zaken kunnen nog fors uitlopen. Dan kunnen er nog andere cijfers gepresenteerd worden. Is dat reden tot bezorgdheid? Ik denk het niet, want dat is een beetje "all in the game". Alertheid is echter wel degelijk geboden. Mijn fractie vindt het overigens erg moeilijk dat over zo'n grote post als de zorg zo weinig cijfers bestaan.
Ik maak twee laatste opmerkingen. Ik dank de collega's die telkens zo ruimhartig mijn fractievoorzitter citeren. Ik ben daar zeer blij mee. Ik adviseer hen echter ook om het stuk even goed te lezen. Natuurlijk is het een politiek gebruik om selectief te winkelen. De heer Slob heeft echter een heleboel behartigenswaardige opmerkingen gemaakt, ook over andere partijen.

Ik heb vanmorgen de minister omstandig bedankt voor zijn bijdragen dit jaar. Bij dezen bedank ik ook de collega's voor hun bijdragen. Zij waren teleurgesteld dat ik die dank niet hardop uitsprak.

De heer Pechtold (D66):
Ik heb het heel goed gelezen en ik vind dat u er gewoon te gemakkelijk mee wegloopt. Ik vind het nogal wat als een fractievoorzitter van een coalitiepartij, zo vlak voor het kerstreces terugkijkend, dit soort uitspraken doet over de daadkracht van het kabinet. Daadkracht vertaalt zich altijd in uitgavenpatronen. Daar heeft de heer Slob heldere uitspraken over gedaan, of u moet ze nu terugnemen. Volgens mij zat daar geen woord Chinees tussen.

De heer Cramer (ChristenUnie):
Dat ben ik volstrekt met u eens. Er zat geen woord Chinees tussen.

Bron: ongecorrigeerd stenogram