Vragen van de leden Rouvoet (ChristenUnie) en Eurlings (CDA) aan de minister van Justitie en de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de Victory Outreach Church te Rotterdam en het afkicken van drugsverslaafden. (Ingezonden 19 februari 2003)

1. Heeft u kennisgenomen van de controverse tussen de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Victory Outreach Church Rotterdam 1 betreffende de gang van zaken rond het afkicken van drugsverslaafden?
   
   
2. Is er een bijzondere aanleiding geweest – anders dan de reguliere inspectie die van tijd tot tijd plaatsvindt – voor de Inspectie om de werkwijze van Victory Outreach in ogenschouw te nemen?
   
   
3. Is Victory Outreach een erkende hulp- of zorgverleningsinstantie? Deelt u de opvatting van de Inspectie dat, gezien de doelstelling en functie van Victory Outreach, deze organisatie onder de vigerende wetgeving voor zorginstellingen valt?2
   
   
4. Is er sprake van enige vorm van financiering uit overheidsgelden van Victory Outreach?
   
   
5. Zijn er bijzondere regels van toepassing op particuliere instellingen, zoals kerken, die zich met de opvang en de begeleiding van het afkicken van verslaafden bezighouden, ook in het geval deze instellingen niet tot de erkende hulp- of zorgverleningsinstanties behoren? Zo neen, kunt u aangeven op welke gronden de Inspectie aan Victory Outreach Rotterdam, zijnde een organisatie die zich buiten het reguliere hulpverleningscircuit aan verslaafden beweegt, eisen en voorwaarden stelt?
   
   
6. Is er advies van ex-verslaafden van Victory Outreach of soortgelijke instellingen gevraagd over abrupte abstinentie?
   
   
7. Kunt u aangeven welke gevolgen de door de Inspectie gestelde extra eisen (inzake onder meer medische begeleiding) zullen hebben voor (de voortzetting van) de activiteiten van Victory Outreach?
   

1 Knevel op zaterdag, 8 februari jl.
2 Zie verslag toezichtbezoek Inspectie voor de Volksgezondheid, 24 januari jl. aan de Victory Outreach Church Rotterdam, 7 februari jl., p. 2 en 5.


Antwoord van staatssecretaris Ross-van Dorp (Volksgezondheid, Welzijn en Sport). (Ontvangen 31 maart 2003)

1. 
   
   Van een controverse is mij niet gebleken. De Inspectie heeft Victory Outreach erop gewezen dat zij, indien zij als niet-reguliere gezondheidszorginstelling die hulpverlening aan verslaafden aanbiedt, binnen de muren van haar instelling detoxificatie wil laten
   plaatsvinden, rekening moet houden met de hieraan verbonden gezondheidsrisico’s en met de vigerende wetgeving voor zorginstellingen.
   
2. 
   
   Het inspectiebezoek van 24 januari 2003 betrof een follow-up van het inspectiebezoek van 24 april 2001 en de correspondentie hierover. De aandacht op de activiteiten van Victory Outreach werd eind 2000 gevestigd door het Algemeen Dagblad. Voorts zijn bij de Inspectie sindsdien diverse signalen binnengekomen over de gang van zaken binnen Victory Outreach. De deelnemers aan het programma zouden onder andere zijn geconfronteerd met:
   – medisch risicovolle situaties betreffende detoxificatie;
   – onvoldoende gezonde leefomstandigheden en gebrekkige hygiëne;
   – mentale druk t.a.v. onder andere afdracht financiën;
   – rekruteren van mentaal kwetsbare personen;
   – eenzijdige dagbesteding;
   – vrijheidsbeperkende maatregelen.
   Daarnaast hebben omwonenden een signaal afgegeven over ervaren overlast.
   
3. 
   Victory Outreach is geen instelling toegelaten overeenkomstig artikel 8 van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten of artikel 8a van de Ziekenfondswet. Victory Outreach valt echter wel onder de Kwaliteitswet Zorginstellingen. Het is daarvoor niet relevant hoe de zorginstelling wordt gefinancierd. Ook private zorginstellingen of charitatieve zorginstellingen vallen onder de Kwaliteitswet Zorginstellingen.
   Victory Outreach is een religieuze, hulpverlenende organisatie die voornamelijk leunt op ervaringsdeskundigheid en o.a. gericht is op het doen afkicken, activeren en resocialiseren van (drugs)verslaafden. Dit zijn functies/activiteiten die ook worden uitgevoerd binnen de reguliere verslavingszorg.
   Victory Outreach valt daarom onder de Kwaliteitswet en die wet geeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg de taak en de bevoegdheid toe te zien of er sprake is van verantwoorde zorg.
   
4. 
   Nee, Victory Outreach heeft geen toelating in de zin van artikel 8 AWBZ (zie ook het antwoord op vraag 3) en wordt dus niet uit AWBZ-premiemidde-len gefinancierd. VWS geeft ook geen subsidie aan Victory Outreach. De gemeente Rotterdam, waar Victory Outreach gevestigd is, heeft aangegeven evenmin subsidie te verstrekken aan deze organisatie.
   
5. 
   Er zijn geen bijzondere regels van toepassing op de door u aangeduide instellingen. Zoals hierboven vermeld is in geval van Victory Outreach sprake van functies/activiteiten die ook worden uitgevoerd binnen de reguliere verslavingszorg. Eisen en voorwaarden worden derhalve gesteld op basis van de Kwaliteitswet Zorginstellingen en overige vigerende wetgeving voor zorginstellingen. Het stellen van eisen en voorwaarden is geëigend indien sprake is van werkwijzen op het terrein van de zorg die afwijken van «the state of the art» (alternatieve hulpverlening) en deze aanzienlijke risico’s op gezondheidsschade behelzen.
   Victory Outreach hanteert de methode van cold turkey afkicken, een wijze van werken die niet onomstreden is. De Gezondheidsraad bestempelde in een recent verschenen advies het acuut afkicken zonder behandeling van de optredende ontwenningsverschijnselen als «niet in het belang van de patiënt en niet professioneel» (Gezondheidsraad: Medicamenteuze interventies bij drugsverslaving. Den Haag: publicatie nr. 2002/10). Bovendien is de effectiviteit van cold turkey afkicken in vergelijking met het instellen – en vervolgens afbouwen – van methadon niet aangetoond. De methode van cold turkey afkicken is niet zonder risico. Hartafwijkingen, longziekten en longfunctiestoornissen, colitis ulcerosa, ziekten gepaard gaande met algemene slechte lichamelijke toestand en zwangerschap zijn
   contra-indicaties voor deze methode van afkicken. Daarnaast vermeldt de literatuur dat voorafgaand aan cold turkey afkicken volledig lichamelijk onderzoek aangevuld met laboratoriumonderzoek is aangewezen. Tijdens abrupte abstinentie is bovendien gedurende minimaal vier dagen voortdurend toezicht nodig waarbij men moet oppassen voor zelfmoordpogingen en psychotische reacties.
   Hulpverleners die dergelijk toezicht verrichten, moeten zijn toegerust voor het onderkennen van mogelijke neveneffecten en medische hulp dient 7x24 uur bereikbaar en beschikbaar te zijn.
   Binnen de muren van Victory Outreach blijken zich bovendien ook bewoners te bevinden met forse psychiatrische problematiek. Op basis van artikel 63 van de BOPZ heeft de Inspectie tot taak te waken voor de op het terrein van de volksgezondheid betrekking hebbende belangen van alle personen wier geestvermogens zijn gestoord. Zij ziet deswege toe op een verantwoorde behandeling, verpleging, verzorging en bejegening van deze personen. Dit toezicht beperkt zich niet tot psychiatrische ziekenhuizen maar heeft betrekking op elke organisatie waardoor personen die gestoord zijn in hun geestvermogens worden gehuisvest, onderzocht of behandeld (artikel 63 lid 4).
   
6. 
   Nee, wel heeft de Inspectie tijdens het toezichtbezoek van 24 januari 2003 gesproken met enkele bewoners van Victory Outreach. Dit betrof een gesprek over de opvang binnen Victory Outreach in het algemeen. Er is wel wetenschappelijk advies gevraagd over (o.a.) abstinentie: in september 2002 heeft de Gezondheidsraad aan de minister het advies «Medicamenteuze interventies bij drugverslaving» aangeboden. Dit adviesrapport en mijn standpunt erop heb ik op 13 februari 2003 aan de Kamer gezonden. De commissie die dit advies heeft opgesteld heeft een evidence-based benadering gevolgd.
   Dat wil zeggen dat zij ernaar heeft gestreefd de bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek, pathofysiologische inzichten, klinische ervaringen en de wensen van de individuele patiënt te integreren. De belangrijkste punten uit het advies in relatie tot de cold turkey aanpak luiden als volgt:
   – de commissie acht het laten afkicken van een patiënt door hem acuut alle opiaatgebruik te doen staken zonder de daarbij optredende onthoudingsver-schijnselen adequaat te behandelen («cold turkey») – hetgeen een hevig en dagen aanhoudend onthoudingssyndroom teweeg brengt – niet in het belang van de patiënt en dus niet professioneel;
   – bovendien blijken de resultaten van deze patiënt-onvriendelijke benade-ring, ook wanneer de optredende onthoudingsverschijnselen symptomatisch worden behandeld, niet beter en mogelijk minder goed dan de behandeling met methadon.
   
7. 
   Aan Victory Outreach is gevraagd of zij de Inspectie binnen twee maanden wil berichten over de positionering en inhoudelijke vormgeving van de detoxificatie. Indien de instelling deze functie wil continueren, zullen aanvullende kwaliteitseisen worden gesteld. In afwachting hiervan is de detoxificatiefunctie gestaakt en beperkt de instelling zich tot activering en resocialisatie.