Vragen van de leden Rouvoet en Stellingwerf (beiden RPF) aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over het kweken van embryonale stamcellen via IVF-behandelingen.(Ingezonden 18 november 1998)

1. Bent u op de hoogte van het plan van het Hubrecht Laboratorium in Utrecht om met behulp van overgebleven embryo’s uit het Academisch ziekenhuis Utrecht via IVF-behandelingen embryonale stamcellen te kweken?1
2. Hoe verhoudt deze ontwikkeling zich tot het komende wetsvoorstel inzake handelingen met geslachtscellen en embryo’s?2
3. Onder welk toetsingskader vallen dergelijke experimenten op dit moment?
4. Bent u bereid om, in overleg met de sector, in ieder geval tot het moment dat het boven-genoemde wetsvoorstel van kracht is, tot een moratorium op dergelijke proeven te komen?

1 NRC, 14 november jl. Deze embryonale stamcellen zouden menselijke weefsels en organen voor transplantatie op moeten leveren.
2 Het betreffende wetsvoorstel moet nog worden ingediend en zal waarschijnlijk niet voor het jaar 2000 in werking treden.


Antwoord van minister Borst-Eilers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport). (Ontvangen 4 december 1998)

1. Zoals ook uit het betreffende artikel in de NRC blijkt, heeft het Hubrecht Laboratorium inte-resse in onderzoek naar de mogelijkheden van het kweken van embryonale stamcellen, waar-onder onderzoek met menselijke embryonale stamcellen, maar nog geen concrete plannen.
   Blijkens recente berichten zijn onderzoekers in de Verenigde Staten er nu in geslaagd mense-lijke embryonale stamcellen in kweek te brengen. Met het kweken van dierlijke embryonale stamcellen bestaat al langer ervaring.
   Bij deze techniek worden cellen geïsoleerd uit een van een IVF-behandeling overgebleven embryo en in kweek gebracht zodat zij zich vermeerderen.
2. Toen ik de Kamer verleden jaar het rapport van de Gezondheidsraad («Onderzoek met embry-onale stamcellen») toezond, heb ik aangegeven dat dit onderwerp mee zal worden genomen in het wetsvoorstel inzake handelingen met geslachtscellen en embryo’s. Daarin zullen de Minister van Justitie en ik aangeven welke grenzen ons wat betreft dit soort onderzoek voor ogen staan.
3. Voor onderzoek met embryonale stamcellen kan gebruik worden gemaakt van restembryo’s. Een kamermeerderheid kon zich drie jaar geleden vinden in het uitgangspunt dat onder voor-waarden onderzoek met restembryo’s toelaatbaar kon zijn. Dat moet dan ook nu de lijn zijn. Als in Nederland daadwerkelijk het initiatief zou worden genomen om onderzoek te doen met embryonale stamcellen, dan zal een onderzoeksprotocol ter toetsing moeten worden voor-gelegd aan de Kerncommissie ethiek wetenschappelijk onderzoek (KEMO), de voorloper van de centrale commissie (ex artikel 14 Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen).
   Hoewel deze verplichting nog geen wettelijke basis heeft, is de wenselijkheid van toetsing van dergelijk onderzoek door de KEMO in de relatief kleine kring die het aangaat algemeen bekend. Het onderzoek kan immers alleen maar plaatsvinden in of met medewerking van de IVF-klinieken. Ik heb geen reden om aan te nemen dat onderzoekers van de gedragsregel van toetsing door de KEMO zullen afwijken.
4. Gelet op de hierboven gegeven antwoorden acht ik een moratorium niet aangewezen. Toet-sing door de KEMO waarborgt voldoende dat er geen ethisch verwerpelijk onderzoek zal plaatsvinden.