Tineke Huizinga en Jacob Pot

In de 19e eeuw was slavenhandel een omstreden kwestie. Er kwamen internationale verplichtingen tot stand om de slavernij wereldwijd te bestrijden. Landen die de slavernij in stand hielden, werden gedwongen de slaven vrij te laten.

Nieuwe slavernij
Anno 2004 hebben we met nieuwe vormen van slavernij te maken. Mensenhandel noemen we het tegenwoordig. De uitingsvormen zijn: het verhandelen van mensen uit winstbejag om ze als arbeider te exploiteren, zonder loon of tegen een zeer laag loon, om mensen als seksobject te exploiteren in de prostitutie, de exploitatie van kinderen ten behoeve van prostitutie of kinderporno en het verhandelen van mensen om zo hun organen te winnen.

Evenals bij de slavenhandel in de 19e eeuw en daarvoor, gaat het om grootschalige handel. Uit gegevens van de mr. A. de Graafstichting, de OVSE, het IOM en de Nationaal rapporteur mensenhandel zou blijken dat in recente jaren honderdduizenden vrouwen zijn verhandeld ten behoeve van de seksindustrie. Vooral uit Oost-Europa, en daarnaast uit Afrika, Zuid-Amerika en Zuidoost-Azië. En dan heb je het alleen nog maar over vrouwenhandel.

Oorzaken
De parallel met de antislavernijbeweging uit de 19e eeuw gaat verder. Ook nu is er veel gaande om de mensenhandel tegen te gaan. Er zijn onder de vlag van de VN en in het verband van de EU verschillende verdragen en protocollen gesloten en besluiten genomen om mensenhandel, kinderexploitatie, kinderporno en organenhandel tegen te gaan.

Met al die maatregelen op papier ben je er natuurlijk nog niet. Het is belangrijk om de (internationale) criminele bendes die zich hiermee bezighouden te bestrijden en waar mogelijk op te rollen. Maar de strijd tegen deze moderne vormen van slavenhandel gaat verder en dieper. Ook de oorzaken moeten worden aangepakt. En dan heb je het over de economische motieven achter de mensenhandel. De criminele bendes behalen hun (grove) winsten, omdat in de westerse wereld kennelijk meer dan voldoende vraag naar deze 'diensten' bestaat.

Succes geboekt
Gelukkig is er op dit punt de laatste jaren winst geboekt. Werkgevers die gebruik maken van de veelal zwaar onderbetaalde illegale werknemers worden steeds strenger aangepakt. De maximale boete zal liefst vertienvoudigd worden naar € 450.000. Niet alleen het verhandelen, maar ook het bezit van kinderporno is inmiddels strafbaar. In lijn met de oude antislavernijbepalingen zijn of worden ook tussenpersonen als vervoerders strafbaar en meer in zijn algemeenheid eenieder die opzettelijk voordeel trekt uit de uitbuiting van een ander.

Klant treffen
Een voor de hand liggende vervolgstap is te bezien of de vraag naar illegale prostituees kan worden aangepakt. Met andere woorden: verdient het geen overweging de klant van een prostituee die illegaal hier verblijft, strafbaar te stellen, zoals eerder ook al de klant van minderjarige prostituees strafbaar is gesteld. Er is immers grote kans dat een prostituee zonder verblijfsvergunning via mensenhandel hier naartoe is gehaald. Minimaal een kwart van alle in Nederland werkende prostituees is verhandeld en dus illegaal, aldus de nationale recherche (5000 á 6000 vrouwen). Belangrijker nog is dat er een veel grotere kans is dan in het geval van een Nederlandse prostituee dat zij in een daadwerkelijke uitbuitingssituatie verkeert. De klant trekt daar, evenals de exploitant, voordeel van; de prostituee bevindt zich immers minimaal in een zeer afhankelijke positie. Verder kan in elk geval gesteld worden dat de vraag van die klant er mede aan bijdraagt dat dit onderdeel van de internationale mensenhandel in stand blijft. De 500 miljoen euro per jaar die in Nederland alleen al wordt uitgegeven aan de diensten van prostituees vloeit immers voor een belangrijk deel indirect in de zakken van mensenhandelaars.

Vraag afzwakken
Er zijn buurten en straten waarvan algemeen bekend is dat daar prostituees werken die veelal illegaal zijn. Een klant die daar naartoe gaat, kan in elk geval vermoeden dat hij daar contact zal hebben met een illegale prostituee, die in veel gevallen ook nog wordt gedwongen om dat werk te doen. Als het goed is, zien politie en justitie toe op illegaal verblijf in bordelen en dergelijke. Als er een inval wordt gedaan en mensen worden opgepakt, dan is het merkwaardig te volstaan met het oppakken en uitzetten van de illegale prostituee en de klant te laten lopen. Sterker, het is rechtvaardig om juist die klant op te pakken. Dat zou een buitengewoon afschrikwekkende werking hebben. De enige manier om de handel aan te pakken, is de vraag af te zwakken. Het strafbaar stellen van prostituanten is daar de allerbeste manier voor.

Tineke Huizinga en Jacob Pot zijn resp. Tweede-Kamerlid en voorlichter van de ChristenUnie.

Bron: Katholiek Nieuwsblad