André Rouvoet, lijsttrekker van de ChristenUnie bij de verkiezing van de nieuwe Tweede Kamer vindt het een ‘heerlijke baan’. Maar niet vanuit van ambitie, tenzij het gaat om het Koninkrijk zo goed mogelijk te dienen. Mensen herkenning geven. Niet het getal is het belangrijkste, maar het profiel van de ChristenUnie en nieuw élan. Het bestuur van de ChristenUnie belde hem vrijdag 1 november op over de voordracht. Zelf had hij al te kennen gegeven, indien de vraag zou komen, beschikbaar te zijn voor de koppositie. Eén van de eerste mailtjes die hij op zaterdag opende was afkomstig van Kars Veling met een felicitatie. En vanaf die zaterdag kwamen de media. In vijf dagen interviews voor Radio 1, Trouw, het Nederlands Dagblad, het Reformatorisch Dagblad, het ANP, de Volkskrant, de NCRV, De Ochtenden van Radio 1, 2 Vandaag, de EO en voor Handschrift. Een uurtje praten, gekneld tussen het Justitiedebat en stemmingen in de Kamer. Al pratend snel een kopje soep en een uitsmijtertje in het restaurant van de Tweede Kamer. Politiek leven en geleefd worden. Realiteit en toekomst.

We beginnen ons gesprek met een terugblik op de recente politieke situatie. De val van het kabinet Balkenende. Vol ambitie begonnen. CDA, VVD en LPF, maar snel troosteloos gesneuveld. “Het was een experiment dat tot mislukken gedoemd was. Maar het einde kwam sneller dan we hadden verwacht. Het kabinet was overigens niet langer houdbaar. De onvrede die bij de verkiezingen van 15 mei jl en het maatschappelijk debat naar boven kwam, dacht men gekanaliseerd te hebben in de LPF. Dat is echter één grote deceptie geworden. Ze hebben er een bende van gemaakt. Maar daarmee is die onvrede niet weggenomen. Het falen van die nieuwe politieke beweging duwt mensen nu juist weg van het politieke bedrijf. Ze hebben er echt helemaal genoeg van. Een verschrikkelijk gemiste kans. Ik hoop onze kiezers die zijn uitgeweken naar het CDA, te overtuigen dat ze nu weer kunnen kiezen voor de partij naar hun hart en hun eigen echte voorkeur kunnen volgen. De ChristenUnie is daarvoor het juiste adres.”

Lijsttrekkerschap
André Rouvoet had zelf aangegeven als kandidaat voor het lijsttrekkerschap beschikbaar te zijn. “De belangrijkste aanleiding was dat op het moment dat mij de vraag werd gesteld het persbericht was uitgegaan dat Kars Veling niet door het bestuur zou worden voorgedragen als lijsttrekker. Er was dus een vacature en het was mij niet bekend of er andere kandidaten beschikbaar zouden zijn. Ik had voor mij zelf overwogen of ik het zou kunnen en zou willen indien de vraag over het lijsttrekkerschap naar mij toe zou komen. Ik heb toen geantwoord het verzoek niet zo maar naast mij neer te leggen. Dat is een kwestie van verantwoordelijkheid. Ik ben al acht en een half jaar Kamerlid en mag dus niet weglopen voor een zwaardere verantwoordelijkheid. Ik heb me niet zelf aangemeld, alleen de vraag positief beantwoord in het geval dat het bestuur naar mij zou toekomen kandidaat te willen zijn voor het lijsttrekkerschap. Mijn gedachte was ook dat, indien niet bij mij zou worden aangeklopt er dan kennelijk een meer voor de handliggende en betere kandidaat zou zijn en ik daar voluit vrede mee zou hebben. Maar het bestuur kwam wél bij mij.

André Rouvoet is bijzonder blij dat hij bij zijn mede fractieleden geen enkele onvrede bespeurt over zijn voordracht. ”Ik snap heel goed de gevoelens bij anderen die zich ook beschikbaar hadden gesteld en niet zijn gevraagd. Dat is een dubbel gevoel: enerzijds opluchting dat het niet hoeft, maar anderzijds teleurstelling omdat men het toch graag gedaan had. Ik voel mij ook gesterkt door de voordracht vanuit de kiesverenigingen, waar ik bovenaan werd gezet. Ook zo kwam het bestuur tot zijn verzoek en dan rest aan mij slechts het antwoord op die vraag. En daar heb ik ja op gezegd.”

Het profiel
De selectiecommissie formuleerde een profiel voor de beoogd lijsttrekker. Naast de toch al lange lijst voorwaarden waaraan een ‘gewone’ kandidaat moest voldoen, werden daaraan nog zaken als stimulator, innovator, een bevlogen spreker, in staat zijn gedachten in one-liners af te geven en een slim en doortastend debater toegevoegd.
Dat schrikt Rouvoet niet af. “Een schaap heeft maar vier poten en iedereen is wie hij is met zijn eigen kwaliteiten: sterke en zwakke punten. Wat mij heel erg aanspreekt in het rapport van de selectiecommissie is dat ze welliswaar een ideale lijsttrekker schetsen - waaraan waarschijnlijk niemand kan voldoen - maar dat ze vooral sterk inzet op de teamgedachte. Elkaars aanvullende kwaliteiten uitnutten. Daar ben ik erg op gespitst. Dat zal nodig zijn. Elkaar ondersteunen, aanvullen en corrigeren. Ik ben vol vertrouwen in de mensen die op de lijst staan. Ik zie dat als een goed team. Mensen die gericht zijn op samenwerking en de ChristenUnie sterk willen neerzetten. Teamwerk is allereerst elkaar vertrouwen, elkaar verstaan en je eigen zwakke punten en de sterke punten van de ander onderkennen. Weten wat je beter zelf kan doen en weten wat de ander beter kan oppakken. Geen concurrentie, maar teamwerk.”
De kandidatenlijst van de ChristenUnie toont volgens Rouvoet een goede mix van parlementaire ervaring en vernieuwing. Een voorbeeld is Arie Slob: hij is geen nieuw Kamerlid (draaide al anderhalf jaar in de vorige fractie mee) en is toch ook niet een oudgediende.Tineke Huizinga evenzo. Leen van Dijke met een grote staat van dienst. Het behoud van parlementaire ervaring ook met kandidaat Dick Stellingwerf en een investering in kennis met parlementair-nieuwkomer Roel Kuiper.

Nog even die ‘one-liners’ “Ja dat is vandaag de dag nodig, vooral op televisie. Maar een one-liner is voor mij nooit een doel op zich. Als je een one-liner gebruikt dan wil je daarmee aandacht vragen voor een punt dat je wilt maken. In mijn ogen is een goede one-liner niet om een discussie af te doen, maar juist om mensen te prikkelen om door te vragen. Op een goede on-liner moet een vervolg komen. Als je alleen maar on-liners hebt dan gaat het niet meer over de inhoud. Je moet met een aandachttrekkende uitspraak, aandacht krijgen voor je programma en dat kan je niet in één
zin uitdragen.”

Interne discussie
De afgelopen weken zijn in de media en ingezonden brieven gestempeld door een heftige discussie over personen en bloedgroepen. André Rouvoet ziet dit niet als een valse start. “Laat ik eerlijk zijn: ik heb natuurlijk liever dat de partij zich vooral richt op de inhoud en het belang op het goed neerzetten van het profiel van de ChristenUnie en niet bezig is met procedures en niet goed gelopen communicatie. Ik heb er begrip voor dat alles onder een geweldige tijdsdruk moest plaatsvinden, maar ik vind het terecht dat de partij van het bestuur verantwoording vraagt over het opereren en de genomen beslissingen. Zo hoort het te gaan. Het bestuur legt verantwoording af aan het Congres. Als er zorgen leven moeten die vrijuit besproken worden, maar laten we daarna ook direct bezig gaan met de vraag hoe we de ChristenUnie dusdanig neerzetten dat het geluid van onze christelijke politiek en een uitgesproken christelijk programma zo sterk mogelijk kan worden uitgedragen in het parlement. Daar moet alle energie op worden gericht. We hoeven het echt niet in alles eens te zijn over de door het bestuur gevoerde procedure. Maar je moet wel een punt daarachter kunnen zetten. Dan moet er de eensgezindheid zijn in waar we voor staan. Daar gaat het tenslotte echt om. De inhoud.”

Op de kaart
De ChristenUnie moet weer op de kaart worden gezet. “Door onbekommerd en zonder enige schroom ons profiel, programma en keuzes duidelijk neer te zetten. Nederland heeft er recht op te weten wat de ChristenUnie is en wat ze vindt. De ChristenUnie is een uitgesproken christelijke partij die het getuigenis niet schuwt, maar niet in het getuigenis blijft hangen. Dat betekent dat je je bijbelse waarden vertaalt in heel concrete politieke punten. Dat zijn soms scherpe keuzes, maar altijd herkenbaar. Ik heb een hekel om in algemene termen te spreken in het waarden en normen debat. Wij spreken vanuit bijbelse waarden en normen. Ook andere partijen pleiten voor solidariteit, maar het gaat ons om de erkenning dat we te maken hebben met zorg voor mensen die niet goed voor zich zelf kunnen opkomen, maar die aanspraak moeten kunnen maken op onze zorg. Dat is een opdracht van God: de naasten lief te hebben als ons zelf. Ik spreek daarom liever over naastenliefde dan over solidariteit. Ook over trouw als één van de waarden in de omgang met elkaar. Dat geeft ons optreden een eigen accent en verdiept het debat over waarden en normen. We kunnen ons hierin onderscheiden, want we hebben een onderscheidend programma.”

CDA
Waarom moet een kiezer op de ChristenUnie stemmen en niet op het CDA? Rouvoet: Omdat wij in menig opzicht een veel beter programma hebben. Kiezers die CDA stemmen, omdat ze er voor zijn dat het strategisch accoord van het huidige demissionaire kabinet wordt vervolgd – wat door de VVD als een liberaal verhaal is geclaimd – moeten goed weten waar ze dan voor kiezen. Een harde toon naar asielzoekers, een eenzijdig antwoord op het gebied van verkeer en vervoer, het milieubeleid en ontwikkelingssamenwerking. Een afname van het sociaal beleid, de Melkertbanen......allemaal punten die de VVD heeft binnengehaald en die door Balkenende inzet van de verkiezingen zijn. Kiezers die dat willen hebben dan waarschijnlijk inderdaad minder met de ChristenUnie, maar laat men wel goed weten we men doet. Het CDA heeft zich vastgeklonken aan de VVD. Binnen het CDA zijn er ook mensen die zich hierin niet herkennen, maar staan desondanks wel op de lijst. Kars Veling heeft terecht bij de behandeling in de Tweede Kamer van het strategisch accoord gezegd teleurgesteld te zijn in het CDA. We hebben acht jaar paars gehad en we zijn blij dat dat tot een einde is gekomen, maar we hadden wel van het CDA verwacht allerlei schade die onder paars is aangericht (homohuwelijk, euthanasiewet, embryowet, drugsbeleid, afschaffen van het bordeelverbod en meer) vanuit de krachtige verkiezingsuitslag tenminste op een aantal terreinen schade te herstellen. Het enige dat gebeurt is echter het evalueren van schade. In het strategisch accoord staan geen voorstellen voor herstel. Het CDA levert zich over aan de VVD, want natuurlijk gaat de VVD niet accoord met herstel van schade die ze zelf hebben aangericht. Dus zit minister Donner (CDA) nu het drugsbeleid van paars te verdedigen. Het CDA is daar vanuit het programma niet voor, maar men zet door. Het prostitutiebeleid is een ernstige vergissing gebleken. Draai het dan terug! Herstel de schade in plaats van het compromis van evalueren.”

Is dan een coalitie CDA en PvdA niet te verkiezen? “Nee, als het om ethische en immateriële onderwerpen gaat is het met PvdA en VVD lood om schroot. Ze hebben samen uit overtuiging die ethische voorstellen onder paars uitgedragen en verdedigd, met natuurlijk D66. Met geven en nemen over en weer, maar ze hebben samen gestaan voor al die schadelijke voorstellen. En het CDA durft het niet aan om tenminste een paar zaken terug te draaien. Dat had ik wel verwacht en daarover ben ik zeer teleurgesteld.”

Verkiezingscampagne
Gaan we in de verkiezingscampagne lijsttrekker Rouvoet in alle denkbare televisieprogramma’s zien? “Nee, we zijn selectief. Uitgangspunt is dat we de ChristenUnie zo breed mogelijk willen neerzetten, maar niet zonder voorwaarden. We moeten ons verhaal wel kwijt kunnen en aandacht hebben voor de inhoud. Ik voel er niets voor om te verschijnen in een soort variété- of showprogramma. Ook de omgeving van het programma moet mij aanstaan. Die mag niet ingaan tegen wat ik geloof en wat mij dierbaar is. Er moeten garanties zijn dat er niet om mij heen, ook na afloop van mijn aandeel in het programma, dingen gebeuren die ik met kromme tenen waarneem. We hebben beslist een woord voor de wereld en willen dat ook uitdragen op het platform waarlangs velen kijken en leven. Iedereen in Nederland moet ons verhaal kunnen horen. Dus niet alleen via het EO-kanaal, maar overal mits met ruimte en respect. Een voorbeeld is (de avond voor dit interview) Barend en Van Dorp op RTL-4. Daar ging het over de situatie in de partij, over het lijsttrekkerschap en over ons politiek programma. Maar ook vragen over gebedsworsteling bij het bestuur en het willen dienen van de zaak van Jezus Christus. Serieuze vragen die een kans bieden om in alle vrijmoedigheid in je hart te laten kijken. En dan zitten er een miljoen mensen te kijken en die zien en horen wat de ChristenUnie is en waar bij ons het hart van de politiek ligt. Dat is een buitenkans die je moet grijpen.”

De verkiezingscampagne wordt gedomineerd door de televisie, maar natuurlijk zijn er ook de spreekbeurten in soms kleine zaaltjes en een beperkt aantal aanwezigen. Daarover heeft André Rouvoet een duidelijke mening: “Die spreekbeurten leiden waarschijnlijk niet tot heel veel zetels, maar ik zoek graag de eigen achterban op. Ik wil van de mensen horen wat ze van ons vinden. Ik zal nooit denigrerend spreken over het rokerige zaaltje of het kerkzaaltje. Daar heb ik vaak de meest inspirerende avonden. Daar leer ik veel. Het is zowel voor hen als voor mij inspirerend. De ontmoeting met de mensen die het hart van de ChristenUnie zijn. Maar gooi de deuren open, maak er zo veel mogelijk openbare avonden van.“

Zetels en coalitie
André Rouvoet beantwoordt in interviews geen vragen over zeteltal en coalitiedeelname. “Dat ligt voor de hand. We hebben een flinke teleurstelling moeten verwerken in mei. Ik wil al mijn energie richten op het te boven komen daarvan en het winnen van kiezers voor de boodschap van de ChristenUnie. Ik houd me niet bezig met allerlei vragen die daarnaast staan. Tot 22 januari is mijn eerste inzet de inhoud en het profiel van de ChristenUnie, onze missie, over het voetlicht te brengen. De rest is echt ondergeschikt. Dat geldt ook voor ons zetelaantal. Dat is belangrijk, maar ondergeschikt aan onze missie. Ik heb liever een kleine fractie met een scherp profiel van een uitgesproken christelijke partij, dan een grotere fractie met een vaag profiel.”
André Rouvoet laat zich leiden door de overtuiging dienstbaar te willen zijn aan de zaak van Christus. “Dienstbaar zijn aan het koninkrijk van God, in zijn volle betekenis voor het publieke leven. Vanuit de bijbel beleid maken en beleid veranderen. Daar ligt mijn inspiratie.”

De verkiezingscampagne zal zeer veel tijd vragen. Dat trekt ook een zware wissel op het gezin. “Mijn gezin blijft een hoofd prioriteit. Dat is het nu als kamerlid, maar ook straks. Natuurlijk ben ik zelden met het avondeten thuis. Maar ik zal niet laten gebeuren dat het gezin de dupe van mijn werk wordt. We hebben allereerst de zondag als rustdag. Ook probeer ik zo veel mogelijk de zaterdagavond vrij te houden. Ook mijn zoontje zaterdagmorgen naar het voetballen te brengen of op te halen.”

Door: Frits Kamsteeg

Bovenstaand interview is ook verschenen in HandSchrift, het magazine van de ChristenUnie