Het Westen kan de terdoodveroordeling van de Afghaanse christen Abdul Rahman niet accepteren. Toch is Tweede-Kamerlid Tineke Huizinga er tegen om te dreigen met terugtrekking van de troepen uit dat land als de veroordeling onverhoopt toch zou doorgaan. Dat zou volgens haar contraproductief werken.

Afgelopen week was er plotseling wereldwijde aandacht voor de godsdienstvrijheid, of het gebrek daaraan, in Afghanistan. Abdul Rahman zal mogelijk ter dood veroordeeld worden door de rechters in zijn land. Zijn misdaad: hij heeft zich van moslim tot het christendom bekeerd. De mogelijke terdoodveroordeling is een verschrikkelijke zaak, maar voor mensen die op de hoogte zijn van de situatie in Afghanistan kwam het niet onverwacht.

Zoals in veel moslimlanden wordt ook in Afghanistan het begrip godsdienstvrijheid anders ingevuld dan wij dat in het Westen doen. In Kabul is het goed mogelijk als buitenlandse christenen wekelijks in een kerkdienst bij elkaar te komen, dat gebeurt ook. Afghanen accepteren van buitenlanders dat ze christen zijn en geven hen ook de vrijheid om het christendom te belijden. Maar een tot het christendom of andere godsdienst bekeerde Afghaan heeft geen leven, letterlijk.

Dat vrijheid van godsdienst ook het recht inhoudt om van godsdienst te veranderen, is iets wat niet geaccepteerd wordt in Afghanistan en in het overgrote deel van de moslimwereld. Een moslim die van zijn geloof afvalt, is een schande zo groot dat die in het uiterste geval maar door moord uitgewist moet worden. Dat is in Afghanistan de algemeen aanvaarde zienswijze waarover geen discussie bestaat.

Bekering
Bij mijn tweede bezoek aan Afghanistan, twee jaar geleden, was het mijn uitdrukkelijke bedoeling om meer te weten te komen over de situatie van tot het christendom bekeerde moslims. Op bezoek bij een Pakistaanse christelijke organisatie met Afghanistan als werkterrein vroeg ik naar het aantal bekeerde christenen in dat land. Alleen in een gesprek onder vier ogen wilde de directeur mij wel vertellen dat er christenen zijn, maar hij wilde daar absoluut geen ruchtbaarheid aan geven, omdat dit deze mensen in gevaar brengt. Buitenlandse ontwikkelingsorganisaties nam hij het kwalijk wanneer zij moslims het evangelie vertellen. 'Daarmee brengen zij christelijke hulporganisaties in diskrediet bij moslims, en de mensen die bekeerd worden zijn hun leven niet meer zeker', was zijn stelling.

Ik sprak ook met een moslim die christen was geworden in de jaren die hij voor een Canadees echtpaar had gewerkt. Niet door directe evangelisatie van hun kant, maar omdat de Geest waait waarheen Hij wil. Zijn bestaan was buitengewoon moeilijk, hij verwachtte ieder moment een aanslag op zijn leven.

Ondanks deze situatie heeft de Nederlandse regering besloten bij te dragen aan diverse missies naar Afghanistan. De bedoeling van deze missies, waaronder die in Uruzgan, is bij te dragen aan de vorming van een rechtsstaat waarin de mensenrechten gerespecteerd worden. In de Afghaanse grondwet zijn de mensenrechten verankerd, maar wordt ook verklaard dat Afghanistan een islamitische staat is. Daar zit nu het knelpunt. Blijkbaar gaat in het geval van Abdul Rahman de sharia, die op afvalligheid van het islamitische geloof de doodstraf stelt, boven de grondwet.

Terugtrekking
Het staat buiten kijf dat het westen de terdoodveroordeling van deze christen niet kan accepteren. De ChristenUnie heeft als een van de eerste politieke partijen minister Bot aangesproken grote druk uit te oefenen op Afghanistan deze veroordeling niet uit te spreken en in ieder geval niet uit te voeren. Maar met de openlijke dreiging om troepen terug te trekken uit Afghanistan mocht de ter doodveroordeling toch doorgaan, stemt de ChristenUnie niet in.

Zouden we werkelijk om deze reden troepen terugtrekken, dan bereiken we het tegenovergestelde van wat wij werkelijk willen. In plaats van op te komen voor Afghaanse christenen zouden we ze juist in de steek laten en onze mogelijkheid opgeven om invloed uit te oefenen. Daarbij kan ook de indruk ontstaan dat met het afwenden van dit doodvonnis de problemen in Afghanistan wat betreft de godsdienstvrijheid voorbij zijn. Ook dat is niet waar, getuige de reactie van rechters in Afghanistan op het bericht dat er vormfouten zijn gemaakt of dat Abdul Rahman ontoerekeningsvatbaar zal worden verklaard: 'Dan rekenen we zelf met hem af'. De samenleving accepteert geen afval van het islamitische geloof. Daarbij is er altijd de mogelijkheid om een christen met een gefingeerde aanklacht aan te pakken. De manier waarop Iraanse rechters met homoseksuelen in Iran omgaan, zijn een voorbeeld van die praktijk.

Contraproductief
Ik ben ook ongelukkig met de koppeling op zichzelf tussen deze rechtszaak en de aanwezigheid van Nederlandse troepen in Afghanistan. De Afghaanse overheid is er zich maar al te goed van bewust dat ze afhankelijk is van de militaire aanwezigheid van buitenlandse troepen. Achter de schermen geeft dat het westen veel invloed, zoveel dat ik ervan uitga dat daarom de veroordeling niet door zal gaan. Een openlijke koppeling tussen deze rechtszaak en de aanwezigheid van onze troepen in Afghanistan werkt contraproductief.

Het dreigen met terugtrekken van troepen lijkt meer ingegeven door de wens goede sier te maken tegenover het publiek in het Westen dan door het verlangen het leven van Afghaanse christenen te verbeteren en op te komen voor hun rechten. De westerse aanwezigheid in Afghanistan is een kans om invloed uit te oefenen en een lans te breken voor werkelijke godsdienstvrijheid. Er is genoeg emplooi voor de Europese ambassadeur van de mensenrechten, die is aangesteld op initiatief van de ChristenUnie. Veel van dit werk zal echter achter de schermen moeten plaatsvinden en er is een heel lange adem nodig.

Bron: Nederlands Dagblad

Zie ook:
Dossier: Godsdienstvrijheid Afghanistan