Jammer, vindt Kamerlid Esmé Wiegman-van Meppelen Scheppink. De ChristenUnie neemt een opvallende positie in, omdat ze tegen de grondwet was maar wel instemt met het Verdrag van Lissabon. Ze weet dus hoe het is om na een intensieve nee-campagne resultaat te krijgen. Toch is de situatie nu niet precies hetzelfde als drie jaar geleden, meent Wiegman. ,,Na het afwijzen van de grondwet is er ongelofelijk veel onderhandeld, waarbij alle lidstaten nog eens hebben kunnen zeggen hoe ze er tegenaan keken. Het resultaat is een compromis in de vorm van een nieuw wijzigingsverdrag, dat wezenlijk verschilt met de grondwet.''

We kunnen dus niet zeggen dat het Verdrag van Lissabon dood is, zoals Nederland destijds van de grondwet zei?
,,Nee, dat kunnen we niet. Wat de Ieren zelf ervan zeggen weet ik onvoldoende. Maar Nederland bevindt zich nu in een andere positie en een doodverklaring door ons is niet aan de orde.''

Premier Balkenende zei deze week dat het Verdrag van Lissabon juist een antwoord is op het 'nee' tegen de grondwet en dat het ratificatieproces door moet gaan. Is dat niet te makkelijk? Een nieuw referendum in Nederland zou immers ook niet vanzelf een 'ja' hebben opgeleverd.
,,Er is sowieso sprake van onvrede, maar ik vind het te makkelijk om dat aan Brussel toe te schrijven of aan het feit dat Nederland geen referendum heeft gehouden. Ik denk dat we na het 'nee' goed hebben nagedacht over de oorzaken en daar in het nieuwe verdrag een antwoord op hebben gevonden. Er is recht gedaan aan het 'nee'.''

Ook het wetenschappelijk bureau van uw partij zegt dat het verdrag 'nagenoeg geheel gelijk' is aan de grondwet en dat de EU ook met Lissabon steeds meer statelijke trekken krijgt.
,,Het gaat erom wat wél gewijzigd is. Op essentiële punten wijkt het nieuwe verdrag af van de grondwet. De suggestie van een superstaat is verdwenen, de nationale parlementen krijgen meer te zeggen, onder andere via het voorbehoud dat de Nederlandse regering pas met een wetgevingsvoorstel kan instemmen als we er in de Kamer over gesproken hebben. Er is nu heel duidelijk aangegeven waar de bevoegdheden in Europa liggen. Natuurlijk is ook veel hetzelfde gebleven. Niet alles in de grondwet was fout. De politiek inhoudelijke betekenis is echter veranderd, waardoor de Europese samenwerking in een andere richting is omgebogen. En wat die statelijke trekken van de EU betreft: het is maar wat je onder een staat verstaat. In onze brochure Richting Europa hebben we duidelijk aangegeven dat we dat woord ook niet moeten gebruiken als een soort dooddoener of bangmakerij.''

Uw partij keerde zich als enige tegen de grondwet maar is nu wel voor Lissabon. Heeft dat te maken met het feit dat u nu in de coalitie zit en dus andere verantwoordelijkheden kent?
,,Ook als de ChristenUnie in de oppositie zou zitten, zouden we voor het Verdrag van Lissabon gestemd hebben. Dat hebben we destijds ook bij het Verdrag van Nice gedaan. Ik wil ook ver weg blijven van de gedachte dat we sinds we coalitiepartner zijn niet meer op de inhoud aanspreekbaar zijn. Ik voel me een zeer duaal Kamerlid. Aan de andere kant is onze positie wel van betekenis, omdat we nu in de coalitie hebben kunnen bijdragen aan de verbetering van het verdrag. Dat betekent niet dat we nu met alles tevreden zijn. Misschien zeiden we tegen de grondwet voor veertig procent ja en voor zestig procent nee en is dat nu andersom.''

Toch laat de ChristenUnie wisselende beelden zien. De partij is in de loop der jaren steeds meer een positief-kritische koers ten aanzien van Europa gaan varen, voerde bij de grondwet een intensieve nee-campagne en is nu weer voor het Verdrag van Lissabon. Waarbij voelt u zich het beste thuis?
,,Ik voel me thuis bij de positiefkritische lijn die we hebben uitgezet. Misschien kwam die tijdens de campagne tegen de grondwet onvoldoende uit de verf. Uiteindelijk is het dan voor of tegen. Zo'n campagne gaat altijd met oneliners gepaard en dan is het lastig genuanceerd over te komen.''

De SGP, met wie u in Europa samenwerkt, is wel tegen het verdrag van Lissabon. Hoe ziet u de toekomst van die samenwerking?
,,Het is nu aan de besturen van beide partijen om daarin een afweging te maken. Hier in de Kamer stemmen we anders over het Verdrag van Lissabon maar zitten we wat Europa betreft vaak op één lijn.''

Vandaag en morgen praten de Europese regeringsleiders over de ontstane situatie. Wat te doen om uit deze impasse te komen?
,,Het is heel lastig. Eerst moeten de Ieren zelf uitleggen wat de achtergrond van het 'nee' is. Pas dan kunnen we naar een oplossing zoeken. Ik wil niet vooruitlopen op uitzonderingen voor Ierland, waardoor het toch met het Verdrag van Lissabon kan instemmen. Maar het verdrag geeft die mogelijkheden wel, wat voor ons een van de redenen was om voor te stemmen. In ieder geval is het nu geen probleem van Ierland alleen. We zullen er samen uit moeten komen.''

Bron: Nederlands Dagblad / Marc Janssens