De heer Veling (ChristenUnie): Voorzitter. Het is inderdaad een wat merkwaardig debat. Enerzijds wordt gezegd dat het te smal is omdat de financiële woordvoerders het woord voeren. Anderzijds is het debat ook heel breed. Het gaat immers over het lopende beleid. Blijkbaar kan alles wat in die documenten ter sprake komt, worden besproken. Dat maakt het voor mij wel lastig om mijn draai in dit debat te vinden. Ik zal een paar opmerkingen maken over het de opzet van de VBTB-cyclus.

Dat deze cyclus belangrijk is, is voor de ChristenUnie duidelijk. Openheid, prestatie-contracten, verantwoording en heldere doelstellingen zijn uiteraard van belang. Er wordt nu twee jaar op deze wijze gewerkt. Hoever zijn wij nu gekomen? Het nut is duidelijk bewezen. Blijkbaar is deze opzet een stimulans voor goed financieel beheer. Volgens de Algemene Rekenkamer zijn er nu minder onvolkomenheden dan vorig jaar en vorig jaar waren er weer minder dan het jaar daarvoor. Het ministerie van Financiën is verder het beste jongetje van de klas op het gebied van rechtmatigheid van financieel handelen. Dat is natuurlijk heel passend voor dit ministerie.

Het viel mij op dat in de verantwoording van het beleid over 2001 wordt gezegd dat de introductie van het nieuwe belastingstelsel, met de daarop betrekking hebbende publieks-voorlichting, een belangrijke doelstelling was. Hoe dat is gegaan, wordt in feite niet gezegd. Er wordt wel verwezen naar een evaluatie in 2005. Valt er niet toch al iets te zeggen over de wijze waarop die prestatie in 2001 is geleverd?

Ik sprak al over de waarde van het VBTB-proces voor het financieel beheer. Je kunt stellen dat dit het perspectief van de accountant is. Heel anders lijkt het te staan met de winst voor de beleidsverantwoording. Er zijn enorm veel gegevens. Er is een schat aan informatie beschikbaar gekomen. Misschien is het zelfs te veel voor een debat op hoofdlijnen.
Wat de beleidsverantwoording betreft schiet het immers niet echt op. De Algemene Rekenkamer heeft daar een hard oordeel over. Natuurlijk is er verschil tussen departementen. Over het geheel genomen is het moeizaam verlopen. Illustratief is de wijze waarop de beleids-intensiveringen zijn behandeld. Die zijn klaarblijkelijk niet VBTB-bestendig. Hoe kan dat? Het mankeert niet aan goede bedoelingen. Er is stevig op ingezet, ook vorig jaar. Iedereen is het ermee eens. Toch schiet het niet op. Ik vraag de minister in te gaan op mogelijke verklaringen. Wat is hier aan de hand?
Eén van de punten is dat wij afhankelijk zijn van derden. Medeoverheden, zoals ZBO’s, komen niet met goede informatie. Dat vormt een belemmering. Vorig jaar is daar breed over gesproken. De vraag is of dat is verbeterd. Wat is er gedaan? Is er sprake van voortgang? Een andere factor is dat de integratie van beleid en beleidsontwikkeling en de financiële zaken binnen elke organisatie lastig is. Dat vergt inspanning. Het is gemakkelijk om beleid te maken. Het zijn vaak ook mensen die inhoudelijk geïnteresseerd zijn in de vertaling in beleid en meetbare contracten. Dat is moeizaam. Het vraagt om aanhoudende zorg.

Er wordt vaak, ook door de Kamer, gestuurd op budgetten. Dat is een wonderlijk proces. Je moet de regering vragen, prestaties neer te leggen. De regering moet eigenlijk zeggen: oke´, maar daar hebben wij geld voor nodig. Vervolgens moet bekeken worden of het geld toereikend is en of de regering de prestatie levert. Als dat niet lukt, moet de regering terugkomen. Het is niet zelden zo dat een budget wordt bepleit binnen de Kamer. De vervolgvraag is dan: wat gaan wij ermee doen. Misschien is dat een van de problemen die zich in de realisering van het VBTB-proces voordoen. Wij willen niet regelen. Wij zijn allemaal erg tegen meer regels dan nodig is, totdat wij iets geregeld willen hebben. Het is dan de vraag of dit elkaar niet in de weg zit.

Een ander interessant punt is dat er doelen in soorten zijn. De koppeling met middelen is niet altijd eenduidig. Er zijn voorbeelden die de Algemene Rekenkamer geeft van good practices, bijvoorbeeld de intensivering van de kinderopvang. Daarbij kan men aantallen noe-men en aangeven hoe veel budget er is besteed. Vervolgens kan men vaststellen of het wel of niet is gelukt. Het gaat hier echter om een beleidsterrein waar doelstellingen op allerlei niveaus te formuleren zijn. Het gaat om het belang van het gezond en onbelemmerd opgroeien van kinderen, het beleid ten aanzien van kinderen en gezinnen, het combineren van werk en zorg, om kinderopvang, het steunen van ouders, het creëren van opvang en van soorten opvang, het bewaken van kwaliteit, het formuleren van voorschriften en om inspectie. Op elk van die niveaus kunnen doelstellingen worden geformuleerd. Koppel dat maar eens aan budgetten en leg daar maar eens verantwoording over af! Een concreet voorbeeld las ik in de VROM-verantwoording. Op de vraag naar de plek van de milieubalans in de cyclus is het antwoord dat het gaat om gerealiseerde milieueffecten. Dat is iets anders dan beleidsprestaties, waar het in VBTB-verband om gaat. Het gaat dan om een onderscheid dat niet vruchtbaar is in de VBTB-ontwikkeling.

In het kader van verbreding van het debat zijn allerlei lopende zaken aan de orde gesteld. Ik noem de biologische landbouw en ZonMw. Misschien dat daarover gesproken kan worden. De collega’s hebben meer dingen genoemd. Wat zijn de consequenties van het niet doorgaan van het Nationaal verkeers- en vervoersplan? Wat betekent dat voor de lopende be-groting? De kilometerheffing lijkt ook niet door te gaan. Er zijn op dat punt veel voorberei-dingen in gang gezet. Ik vraag de minister of dat voor de lopende begroting consequenties heeft. Dat moet bij de volgende VBTB-verantwoording zichtbaar worden en ook worden besproken.