Dit opinie artikel is verschenen in het Nederlands Dagblad

door André Rouvoet

Kritische christenen kunnen terecht bij de SP, vindt Ronald van Raak (Nederlands Dagblad 8 september). Volgens mij zijn er twee voorvragen: wat zijn 'kritische christenen' en wat is het beslissende criterium om je bij een politieke partij aan te sluiten?

Om met dat laatste te beginnen: het is opvallend dat Van Raak focust op een aantal programmatische keuzes van de Socialistische Partij, waarbij hij affiniteit bij christenen vermoedt. En niet ten onrechte. Inderdaad zijn er met name op sociaal-economisch terrein voorbeelden te geven van overeenstemming tussen een christelijk-sociale partij als de ChristenUnie en de zogenaamde linkse oppositie. Dat mag ook niet verbazen: vanuit de bijbelse noties van gerechtigheid, naastenliefde en de overheid als schild voor de zwakken (Psalm 72!) is er alle aanleiding om de solidariteit met de kwetsbare medemens hoog in het vaandel te houden. Dit geldt zeker in een periode van - op zichzelf noodzakelijke - herijking van de verzorgingsstaat met zijn collectieve arrangementen. Niet voor niets hebben we als ChristenUnie het kabinet meer dan eens voorgehouden dat de Psalmnorm belangrijker is dan de Zalm-norm!

Socialistische reflex

Ik teken daar wel bij aan dat er ook het nodige verschil is in de manier waarop christenpolitici respectievelijk socialisten aankijken tegen de samenleving en de verschillende verantwoordelijkheden daarin. Er is weliswaar gemeenschappelijk verzet tegen een neoliberale inkleuring van het begrip 'eigen verantwoordelijkheid', waarmee in het huidige beleid iedere bezuiniging wordt gelegitimeerd. Maar van de aloude, socialistische reflex om alle verantwoordelijkheid te collectiviseren, hebben we bijvoorbeeld bij de ChristenUnie geen last... Om het in de termen van het Christelijk-Sociaal Congres te zeggen, dat eind augustus bijeenkwam rond het thema 'menselijkheid als maat': vanuit de christelijk-sociale traditie zijn niet het individu en de markt, maar ook niet de staat de maat, maar de gerechtigheid, de gemeenschap en de menselijkheid. Daardoor klinkt het woord 'solidariteit' uit de mond van een christenpoliticus toch altijd anders dan bij een klassieke socialist.

Meer dan economie

Daarnaast is bepaald niet onbelangrijk dat het programma van een politieke partij méér omvat dan alleen sociaal-economische thema's. Als Van Raak stelt dat 'kritische christenen bij de SP terechtkunnen', dan vindt hij het vast niet erg dat ik die christenen oproep om ook echt kritisch te zijn alvorens deze stap te zetten en zich eerst grondig in het programma van deze partij te verdiepen. Om een voorzetje te geven: voor die christenen die niets moeten hebben van het christelijk onderwijs, Israël, het koningshuis, de Eerste Kamer en de NAVO, is de SP misschien nog niet zo'n slechte keus...

Mag ik in dit verband ook eens zeggen dat ik behoorlijk ben geschrokken van het dédain waarmee door verschillende fracties, waaronder die van de SP, onlangs in het debat over Intelligent Design en evolutie, werd gesproken over het geloof in een schepping? Uitgerekend SP-Kamerlid Fenna Vergeer vond het nodig om schepping en ID op één lijn te stellen met Jomanda ('daar geloven toch ook heel veel mensen in') en fakirs, die twijfelen aan de zwaartekracht. Laat ik het er maar op houden dat hier niet echt een uitnodigende houding uit spreekt in de richting van christenen voor wie het geloof in God de Schepper en Onderhouder van al het leven allesbepalend is...

Hamvraag

Dat brengt mij bij mijn tweede punt. Door de oriëntatie van Van Raak op sociaal-economische thema's blijft de hamvraag buiten beeld. Dat is namelijk wat christenen eigenlijk motiveert en inspireert om politiek en - breder - maatschappelijk actief te zijn: wat bezielt ons?

Christenen hebben het antwoord op deze vraag de eeuwen door gevonden in de bijbelse opdracht om 'zout en licht' te zijn en in heel het leven God en de naaste te dienen. Denk aan het Reveil en wat de politiek betreft aan Groen van Prinsterer en Abraham Kuyper. Het gaat ons om de eer van God en het goede voor de samenleving. Dáár klopt het hart van de christelijke presentie in de samenleving!

In de ChristenUnie hebben we dat verlangen in de Unieverklaring als volgt verwoord: ,,Wij, leden van de ChristenUnie, hebben ons verenigd om vanuit ons christelijk geloof invloed uit te oefenen op het bestuur van ons land en in de samenleving. Gelovig luisterend naar het Woord van God en met een open oog voor de werkelijkheid zoeken wij naar zijn wil. We laten ons daarbij aansporen door Gods opdracht om Hem lief te hebben en ook onze medemensen. (...) We doen dit alles in het besef dat we afhankelijk zijn van God en bidden om de leiding van de Heilige Geest.''

Werkelijk kritische christenen, die als zout en licht present willen zijn in de wereld en derhalve óók in de politiek, zullen dit cruciale aspect van hun diepste motieven niet buiten beschouwing kunnen of willen laten bij het bepalen van hun partijkeuze.

Dan blijkt het in de politieke praktijk heel goed mogelijk om met andere partijen, zoals de VVD, de PvdA en óók met de SP in bepaalde politieke kwesties gezamenlijk op te trekken. Maar mij dunkt dat bijbelsgeïnspireerde en dus écht kritische christenen overigens niet zoveel te zoeken hebben bij een partij die de eer van God politiek irrelevant acht en bovendien programmatisch dikwijls een compleet andere koers vaart dan op grond van het bijbelse spreken voor verantwoord moet worden gehouden.

André Rouvoet is fractievoorzitter van de ChristenUnie in de Tweede Kamer.