Mevrouw Huizinga-Heringa (ChristenUnie): Voorzitter. Mijn fractie is blij met dit debat. Wie het Millennium ecosystem assessment op zich laat inwerken, kan niet anders dan schrikken van de situatie waarin onze aarde zich bevindt. Een aantal jaren geleden waren the-ma’s zoals milieu en duurzaamheid ’’hot’’, maar het besef van urgentie lijkt op dit moment weggezakt in ons streven om onze welvaart te behouden en de economie er weer bovenop te helpen. Als de urgentie van de problematiek niet wordt ervaren, zal er geen gedragsverande-ring optreden.

 

Wij zijn ook blij met de behartigenswaardige woorden die de premier op 6 juni jongstleden sprak. Het in bruikleen hebben van de natuur, rentmeesterschap als kernwaarde en in het hier en nu rekening houden met het daar en straks; het zijn uitspraken die ons uit het hart zijn gegrepen. Ik hoop dat dit debat ertoe bijdraagt dat door het kabinet aan deze mooie woorden van de premier acties worden verbonden die een duurzaam leefmilieu dichterbij brengen. Ook hoop ik dat dit debat ertoe bijdraagt dat milieu en duurzaamheid terugkomen op de maatschappelijke agenda en op de agenda van ieder individu. Een beter milieu is wel een mondiale uitdaging, maar het begint altijd bij u en mij persoonlijk.

 

Bij alle goede woorden van de minister-president miste ik een belangrijk principe, te weten het voorzorgsprincipe. Voordat wij als mens gebruik maken van natuur en milieu moeten wij eerst helder hebben of wij geen onomkeerbare schade toebrengen. Ik miste dit principe, terwijl het zo goed past bij het rentmeesterschap, door de minister een kernwaarde genoemd.

Ook is de toepassing van dit principe essentieel met het oog op de huidige mondiale problemen, willen wij ons verantwoordelijk kunnen gedragen ten opzichte van de toekomstige generaties. Immers, de mondiale klimaateffecten zijn voorbij een bepaald punt onomkeerbaar. Huldigt het kabinet dit voorzorgsprincipe nu wel of niet? Welke consequenties heeft dit principe voor het kabinetsbeleid?

 

Rond 1900 werd alle CO2 nog door de oceanen opgenomen. Tegenwoordig stoten wij mondiaal een factor 2 meer CO2 de atmosfeer in dan de oceanen opnemen, voornamelijk door de verbranding van fossiele brandstoffen en door afname van het regenwoudareaal. Kyoto is zo bezien slechts een begin. Wij zullen veel verder moeten kijken dan Kyoto. Wat is de visie van het kabinet op 2050 qua duurzaamheid? Welke maatregelen moeten nu genomen worden om op de lange termijn een duurzaam milieu te verwezenlijken?

 

In de brief van 3 juni schrijft het kabinet dat er op bijna alle terreinen sprake is van ontkop-peling en van een daling van de milieudruk bij de groei van de economie. Hoe  verhoudt zich dat schrijven met de alarmerende berichten dat de CO2-emissie van Nederland ten opzichte van 1990 met 2% is gestegen, terwijl in het Kyoto Protocol is afgesproken dat er 6% minder zou worden uitgestoten? In 2008 en 2010 lijken wij de Kyotonormen niet te gaan halen. Graag een toelichting daarop. Ook hoor ik van het kabinet of genoemde koppeling er nu wel of niet is. De ministerpresident zegt dat ontkoppeling van economische groei en milieudruk van groot belang is en hij noemt daarbij ook het Innovatieplatform. Maar juist als het gaat om duurzaamheid horen wij bijna niets van dat platform, terwijl duurzaamheid juist voorwaarde is voor de ontwikkeling op de lange termijn. Graag krijg ik hierop een reactie.

 

Een concreet sleutelwoord in de aanpak van de duurzaamheidsproblematiek is energie-besparing. De belangrijkste energieverbruikers zijn transport, industrie en woningen. Bij alle drie is flinke winst te boeken. Bij transport is dat te bereiken door meer actie ten aanzien van hybrides en biomassa. Met betrekking tot de industrie is winst te behalen door meer aandacht voor de procesindustrie, aangezien die verantwoordelijk is voor 46% van onze CO2-uitstoot. Met betrekking tot de huizen heb ik mij laten vertellen door deskundigen dat wij een factor vier zouden kunnen bezuinigen door het toepassen van reeds lang bestaande technologieën, zoals duurzaam bouwen en warmte-integratie. Laat het kabinet hierbij geen steken vallen? Dit zouden toch simpele zaken moeten zijn om de energiebesparing aan te passen? De doelstel-ling wat betreft energiebesparing is te weinig ambitieus. Het kabinet legt op dit punt een breed door de Kamer aangenomen motie naast zich neer, terwijl energiebesparing zeker voor de korte en de middellange termijn een uiterst efficiënt middel is om de milieudruk te verlagen. Waar is het Innovatieplatform van de ministerpresident als het gaat om duurzaamheid en ener-giebesparing? Ministerpresident, maak het waar en zet in op kansrijke sectoren en technologie in Nederland.

 

Ik noemde al de procesindustrie. Wat betreft technologieën met veel potentie in Ne-derland noem ik de elektriciteitsopwekking door gebruikmaking van zoetzoutwatergradiën-ten. Het is het kabinet vast en zeker bekend dat in ons deltaland deze vorm van elektriciteits-opwekking ongekende mogelijkheden heeft zonder de nadelen die aan wind- en zonne-energie kleven. Wat mij trof bij het lezen van het VN-rapport was dat duurzaamheid, en dus een goed natuur- en milieubeleid, absolute voorwaarde is voor ontwikkeling en voor het bereiken van de Millennium Development Goals. De inspanningen van het kabinet op dit punt zijn bemoe-digend. Ik ga ervan uit dat de  regering zich tijdens de Millennium Top zal inzetten voor een daadkrachtige aanpak, gericht op een duurzaam beheer van natuur, milieu en ecosystemen.

 

Duurzaamheid is gebaat bij een consistent en samenhangend, coherent beleid. Helaas zijn de samenhang en consistentie in het duurzaamheidsbeleid niet altijd te ontdekken. Maar al te vaak is er sprake van een ad-hocmilieubeleid. Zie bijvoorbeeld de dossiers luchtkwaliteit en mest. De ministerpresident heeft als leider van het kabinet wat ons betreft de taak om ervoor te zorgen dat al het overheidsbeleid en dus ook het duurzaamheidsbeleid, coherent is en samenhang vertoont. Op dit punt wil mijn fractie twee voorstellen doen, waarop ik van de minister-president graag een reactie verneem.

 

Ten eerste. Economie en ecologie verhouden zich vaak moeizaam tot elkaar. Sinds kort is er de Duurzaamheidsverkenning en na lange tijd is er de Macroeconomische Verkenning. Zou het niet goed zijn als beide onderwerpen meer integraal benaderd werden? Wat vindt de minister-president van het idee om een integrale duurzaamheidstoets voor al het relevante overheidsbeleid te ontwikkelen?

 

Ten tweede krijg ik graag een reactie op het idee om voortaan ieder kwartaal een rapportage uit te brengen over de nettobroeikasemissies van Nederland. Nog beter is het als wij een rapportage krijgen over de stand en de trend in de tijd van de duurzaamheidsindex, net zoals nu gebeurt met het bnp en de werkloosheid. Het is winst als niet alleen met de regelmaat van de klok gegevens over de economie en de koopkracht naar buiten worden gebracht – hoe belangrijk die ook zijn – maar ook gegevens over duurzaamheid. Voor de lange termijn zijn die nog veel belangrijker.