De heer Slob (ChristenUnie): Voorzitter. Namens de fractie van de ChristenUnie complimenteer ik mevrouw Halsema voor haar creativiteit en vasthoudendheid om bepaalde thema’s op de politieke agenda te zetten. Dat is haar ook deze keer weer gelukt, zelfs op een zeer bijzondere manier, gelet op haar aanwezigheid in vak K. Het spreekt voor zichzelf dat de heer Van der Lee in deze complimenten deelt. Met alle respect voor het initiatief, ik moet meteen ook zeggen dat het mevrouw Halsema niet is gelukt om onze fractie op andere gedachten te brengen. De argumentatie voor onze opstelling is in het verleden al een aantal malen in de Kamer gewisseld.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks): Had de heer Slob dat standpunt ook al vóór maandag of heeft hij dat pas na maandag ingenomen?

De heer Slob (ChristenUnie): Als mevrouw Van Gent naar de rest van mijn bijdrage luistert, zal zij merken dat wij hier een heel zuivere lijn volgen. Als je in het verleden altijd al een zuivere lijn hebt gehad, moet je die niet ineens op maandag gaan afbreken Men moet dan consequent blijven.

Naar onze opvatting geeft het staatsrechtelijk geen pas om formateurs of informateurs – ik ga maar even van meer personen uit; dat schijnt langzamerhand een gebruik te zijn – die in opdracht van het staatshoofd hun werk doen, tussentijds te bevragen over de voortgang van hun werkzaamheden, dus op een moment waarop zij hun werkzaamheden nog niet afgerond hebben en ook nog niet hebben gerapporteerd aan het staatshoofd.

In principe zijn ze alleen verantwoording aan het staatshoofd verschuldigd. Op het moment waarop ze de opdracht hebben uitgevoerd, aan het staatshoofd hebben gerapporteerd en die rapportage publiek is gemaakt, bestaat de mogelijkheid om daarover in de Kamer te spreken. Wij hebben dit afgelopen maandag gedaan conform artikel 139a zoals wij dat nu nog kennen.

Dit is een staatsrechtelijk argument en geen bureaucratisch argument, zo merk ik tot mevrouw Van Gent op. Dit is zuiver staatsrechtelijk geredeneerd. Los daarvan is het zeer de vraag of het door mevrouw Halsema bepleite vragenuurtje daadwerkelijk iets zal opleveren. Om heel eerlijk te zijn: wij zien dat niet gebeuren. Wij begrijpen en delen het ongeduld van alle niet aan de formatie deelnemende fracties als de formatie of informatie lang gaat duren. In plaats van te pleiten voor het houden van vragenuurtjes die, zo voorspellen wij als ze doorgaan, zullen uitblinken in nietszeggendheid, is er meer voor te zeggen om een periode van formatie of informatie niet langer te laten duren dan noodzakelijk is. Dit is een beter streven dan het in praktijk brengen van het initiatief van mevrouw Halsema. Wij zullen dat dan ook niet steunen.

Ik wil nu een opmerking maken over de motie van mevrouw Kant. Het klinkt goed: openbaarheid; je moet proberen zoveel mogelijk stukken te krijgen en ik verwijs hierbij naar de discussie van afgelopen maandag. Ik vraag mij echter af of wij een dergelijke gewenste openbaarheid van stukken via een motie kunnen afdwingen. Ik zie dit niet gebeuren. Wij kunnen hier zoveel mogelijk uitspreken, en ik weet ook dat mevrouw Kant de weg via het Presidium wil bewandelen, maar als bij de formatie betrokken instanties of organisaties stukken niet openbaar willen maken, zie ik die hier niet onmiddellijk arriveren.

Mevrouw Kant (SP): Uw vraag in hoeverre dit mogelijk is, was de reden waarom ik dit punt niet als een voorstel heb gebracht, maar in een motie vraag dit te gaan onderzoeken. Ik heb een wijzigingsvoorstel voorbereid, maar omdat er vragen zullen rijzen waarop het antwoord niet duidelijk kan zijn, heb ik de vraag gesteld om dit te onderzoeken. Ik sluit niet uit dat het wel mogelijk is. In het Reglement van Orde leggen wij nu sinds de stemming van afgelopen dinsdag ook aan Kamerleden dingen op. Ze moeten namelijk hun nevenfuncties melden. Ook moeten zij reizen op kosten van derden melden. Ik zou niet weten waarom wij onder elkaar niet kunnen afspreken dat fracties die meedoen aan onderhandelingen aan het eind van het proces de formatiestukken en berekeningen moeten overhandigen aan de Tweede Kamer. Ik begrijp de haken en ogen, maar ik sluit niet uit dat wij hierover in het Reglement van Orde een afspraak kunnen maken.

De heer Slob (ChristenUnie): Ik heb gezien dat u het heel voorzichtig hebt geformuleerd. Het is een bekend verschijnsel dat, wanneer je het risico loopt dat zo’n motie niet wordt aangenomen, je het dan op die manier doet, maar dat is uw goed recht. Ik begrijp ook goed dat u een verder onderzoek wilt, maar het gaat niet alleen om onze collega’s. Er zijn vaak instanties bij betrokken, zoals bijvoorbeeld het CPB. Het is zeer vraag of de Kamer via een motie en de weg van het Presidium kan afdwingen dat dit soort instanties hun stukken in de openbaarheid brengt. Ik leg deze vraag hier neer. Ik ben er benieuwd naar wie deze vraag zal beantwoorden omdat dit punt ook enigszins langs het initiatiefvoorstel van mevrouw Halsema schuift.

Mevrouw Kant (SP): Dat was de tweede reden waarom ik gemeend heb dit in de motie te moeten vastleggen. Het gaat om een ander onderwerp dan wij vandaag bespreken. Ik wil dit zorgvuldig hanteren en daarom heb ik de vraag gesteld om dit te gaan onderzoeken. U kunt uw argumenten opwerpen waarom het volgens u niet kan, maar ik vraag u om samen met de fracties die dat willen het onderzoek aan te gaan.

De heer Slob (ChristenUnie): Mijn aarzelingen zijn duidelijk, maar wij hebben nog een aantal dagen om over de motie na te denken.