Mevrouw Ortega-Martijn (ChristenUnie): Voorzitter. Als samenleving hebben wij een verantwoordelijkheid voor ons nageslacht. Wat voor wereld willen wij nalaten, hoe kunnen wij ervoor zorg dragen dat de voor een groot deel ongerepte natuur en schone lucht van de mooie BES-eilanden intact blijven?

De ChristenUnie-fractie steunt het streven van de regering om met eenvoudige wetgeving maximaal rentmeesterschap te bewerkstelligen. De wettelijke bescherming van milieu en natuur op de BES-eilanden is dringend noodzakelijk, zeker in het licht van de economische ontwikkelingen. Door het stellen van wettelijke regels blijven de eilanden aantrekkelijk voor toeristen, werken de BES-eilanden aan een duurzame ontwikkeling en zijn hun kinderen verzekerd van een goede toekomst. Welke visie hebben de bewindspersonen op de balans en behoud van natuur en milieu, en de economische ontwikkeling? Welke acties, naast de in te voeren wetgeving, zullen worden ondernomen om bedrijven die zich op de BES-eilanden willen vestigen, bewust te maken van hun maatschappelijke verantwoordelijkheid? Hoe wordt maatschappelijk verantwoord ondernemen op het gebied van planning gestimuleerd? Graag een reactie.

            Huidige en toekomstige inwoners zullen zich ervan bewust zijn dat zij behoedzaam met natuur en milieu moeten omgaan. Zoals de heer Van Bochove zei, is er op Bonaire een grote groep rond Rincón die opkomt voor de natuur, maar er zullen ook nieuwe mensen komen. Er moet worden gestreefd naar een natuurlijke bewustwording die duurzaam is. Is de regering van plan om naast informatie en communicatie over de nieuwe regels, aandacht te besteden aan een bredere bewustwording van de omgang met natuur en milieu?

            Het wetsvoorstel dat wij vandaag bespreken vormt het kader van een reeks nieuwe regelgevingen die van toepassing zullen worden op de BES-eilanden. De ChristenUnie is voor groene regelgeving maar zij is ook realistisch. Er moet sprake zijn van een goede balans tussen enerzijds regelgeving opgelegd vanuit het Europese deel van Nederland en anderzijds het intact houden en respecteren van de lokale autonomie van de BES-eilanden. Onderscheidende wetgeving waar nodig, maar tevens gelijkwaardigheid waar mogelijk; gelijkwaardigheid op basis van duidelijke criteria. Dit vraagt dus om een uiterst gedegen aanpak. Ik heb daarom gepleit voor een gefaseerde aanpak en het komen tot keuzen aan de hand van duidelijke criteria. Is de staatssecretaris voornemens, zijn beslissingen over invulling van de AMvB's en ministeriële regelingen te baseren op zorgvuldig opgestelde criteria in samenwerking met de bestuurscolleges van de BES-eilanden? Zijn hierover reeds schriftelijke bestuurlijke afspraken gemaakt?

            Mijn fractie dankt de bewindslieden voor de beantwoording van de vragen in de nota naar aanleiding van het verslag en is blij dat de regering een aantal kanttekeningen van mijn fractie heeft omgezet in een nota van wijziging, onder andere de wens van de ChristenUnie-fractie om de begrippen "beschermde soorten" en "habitat" aan de begripsbepaling van artikel 1.2 toe te voegen. Ook is in artikel 9.2 van dit wetsvoorstel alsnog een bepaling opgenomen die het mogelijk maakt om aan een vergunning in verband met stoffenpreparaten en genetisch gemodificeerde organismen, in lijn met de Wet milieubeheer, beperkende voorwaarden op te leggen. Tot slot ben ik blij dat de regering gehoor heeft gegeven aan de oproep van de ChristenUnie-fractie door alsnog in een voorhangprocedure ten aanzien van het inrichtingenbesluit en het besluit bouwen BES te voorzien. De fractie van de ChristenUnie is echter ook ervan overtuigd dat een voorhangprocedure eveneens voor het besluit risico's zware ongevallen BES en voor het besluit betreffende ontgrondingen BES wenselijk is. Ik heb hiertoe twee amendementen ingediend en krijg daarop graag een reactie.

            Ik ga nu in op een aantal specifieke thema's van dit wetsvoorstel. Ik ben het met de staatssecretaris eens dat niet alle Europese regelgeving van toepassing kan zijn op de BES-eilanden en dat het onmogelijk is om op korte termijn het hele acquis over te nemen. Is dit volgens de staatssecretaris qua milieuwetgeving het maximaal haalbare voor de BES-eilanden of kunnen wij op langere termijn meer verwachten? Kan de staatssecretaris meer vertellen over wat hij op milieugebied wel wil regelen op langere termijn? Is het trouwens definitief dat de BES-eilanden de LGO-status zullen behouden of is de regering voornemens om toch te streven naar de UPG-status?

            De staatssecretaris stelt in de nota naar aanleiding van het verslag dat de vrijwillige implementatie van de milieurichtlijnen niet met zich meebrengt dat Europese fondsen beschikbaar komen. Dat begrijp ik, maar dat betekent wel dat de BES-eilanden verstoken blijven van een aantal voordelen. Wat gaat de minister eraan doen om de BES-eilanden hierin tegemoet te komen? De ChristenUnie vindt dat de BES-bestuurders hierin duidelijkheid mogen verwachten van de minister. De staatssecretaris stelt dat met betrekking tot de EG-verordeningen inzake de registratie, evaluatie en autorisatie van chemische stoffen eerst beleidsanalyses dienen te worden ontwikkeld met betrekking tot het chemischestoffenbeleid op basis van de actuele situatie ter plekke. Voor welke datum denkt de staatssecretaris deze beleidsanalyses te kunnen hebben?

            Er zijn nog geen adequate voorzieningen met betrekking tot afvalwater. Het is niet mogelijk om de gehele afvalwaterproblematiek op korte termijn op te lossen. Daarom, zo schrijft de staatssecretaris, is het noodzakelijk dat stelselmatig en planmatig wordt gewerkt aan het oplossen ervan. Ik vraag hem wie hiervoor verantwoordelijk wordt en wie hierop toezicht zal houden. Op 22 oktober 2010 is aan een aantal adviesbureaus in Nederland en de Cariben offerten gevraagd om een verkennend bodemonderzoek uit te voeren. De staatssecretaris liet weten dat dit onderzoek voor 1 januari 2011 uitgevoerd zou worden. Dit lijkt mij wel erg kort dag, of is er een fout geslopen in de nota naar aanleiding van het verslag? Indien dat niet het geval is, is dat rapport er al en wat zijn de resultaten ervan?

            De fractie van de ChristenUnie begrijpt dat wij terughoudend moeten zijn met regelgeving over verpakkingen en sluitingen van stoffen en mengsels.

Op basis van artikel 9.1, eerste lid, heeft een producent of een importeur van stoffen, preparaten of genetisch gemodificeerde organismen een zorgplicht. Hij kan worden aangesproken indien sprake zou zijn van ondeugdelijke verpakkingen en sluitingen. Echter, niet iedereen kan tot die conclusie komen bij het lezen van dit artikel. Op welke criteria gaat staatssecretaris handhaven? Wanneer is sprake van ondeugdelijke verpakkingen en sluitingen? Daarover moet meer duidelijkheid komen. Graag ontvang ik daarop een reactie. Ik heb een amendement ingediend om analoog aan artikel 9.2.1.3 van de Wet milieubeheer een informatieplicht toe te voegen.

            Het bestuurscollege van Bonaire heeft onlangs in het Eilandsbesluit natuurbeheer Bonaire activiteiten aangewezen die m.e.r.-plichtig zijn. De staatssecretaris heeft aangegeven dat het in de bedoeling ligt deze activiteiten over te nemen in een algemene maatregel van bestuur en daarmee ook te laten gelden voor de andere eilanden. Worden de bestuurscolleges van Saba en Sint-Eustatius ook hierbij betrokken? Wanneer wil de staatssecretaris dit doen en waarvan hangt dit eventueel nog af?

            Ik heb een amendement ingediend op artikel 7, dat regelt dat de minister bij een ontheffing van de m.e.r.-plicht aan een aantal eisen moet voldoen. In Nederland gelden deze eisen bij het doen van een verzoek tot ontheffing. Dit verzoek is niet overgenomen in deze BES-wet, maar het is wel zorgvuldig om zorgvuldigheidscriteria die ook in Nederland gelden, op te nemen in deze wet.

            De fractie van de ChristenUnie is tevreden met de mogelijkheid dat de eilandsraad een huisvestingsverordening opstelt om ervoor te zorgen dat de huidige bewoners voldoende aan bod komen. Vooral Bonaire heeft de potentie om verder te groeien in bewonersaantal. Dan is op den duur wel een integrale visie nodig op de woningmarkt. Gaat de staatssecretaris of de minister hierover of is een integrale visie op de totale woningmarkt ook aan het eilandsbestuur?

            Het is nu afwachten hoe een en ander zal uitwerken in de praktijk. Is de staatssecretaris bereid om over twee jaar de stand van zaken te melden over de uitvoering en handhaving van deze wet- en regelgeving? De fractie van de ChristenUnie zal er bij de regering op blijven aandringen dat er een juiste balans komt tussen profit plannen en people. Wij zijn geroepen om goede rentmeesters te zijn van deze mooie eilanden. Wij hebben de mogelijkheid om preventief zaken te regelen. Dat kan met wet- en regelgeving, maar bovenal ook door burgers bewust te maken van hun eigen gedrag en de invloed hiervan op natuur en milieu.