Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Voorzitter.

Ik wil graag beginnen met het Europese energiebeleid. Stevige Europese doelen voor duurzame en energiebesparing zijn nog steeds hard nodig. Nederland staat kritisch tegenover Europese financiering van energie-infrastructuur. Dat is enigszins begrijpelijk, omdat koplopers op deze manier niet beloond zullen worden. Tegelijkertijd heb ik toch ook wel een beetje de indruk dat onder het mom van het subsidiariteitsbeginsel door de regering misschien wel heel gemakkelijk geprobeerd wordt onder allerlei harde afrekenbare doelstellingen uit te komen. Tevens merk ik een spanningsveld tussen enerzijds het standpunt dat totstandkoming van de infrastructuur volgens de minister door de markt moet worden gefinancierd en anderzijds de keuze die bij de splitsing is gemaakt dat de infrastructuur in overheidshanden moet blijven. Wat betekent dit alles voor de ontwikkeling van infrastructuur die niet zomaar door de markt wordt opgepakt? Ik denk daarbij bijvoorbeeld aan de smart grids, wind op zee, het stopcontact dat gerealiseerd moet worden, en decentrale infra. Wat is daarin de taak van de overheid en is de minister van plan om dat soort zaken voor zich uit te schuiven of zullen die naar zijn oordeel juist op zeer korte termijn gerealiseerd moeten worden?

De totstandkoming van een interne energiemarkt vindt de minister zeer belangrijk om zo goedkoop mogelijk een CO₂ -arme economie te bereiken, maar ook dat lijkt mij wat gemakkelijk gezegd. Een interne energiemarkt leidt toch hoofdzakelijk tot goedkopere energie en niet automatisch tot schonere energie. Ik ben benieuwd wat er naar de mening van de minister meer moet of kan gebeuren op dit vlak.

Dan de gasrotonde. Nederland ontwikkelt zich als gastrotonde maar wij zijn niet de enigen. De eisen aan gaskwaliteit kunnen strenger worden, maar dat zou ook wel weleens ten nadele kunnen zijn vanwege ons laagcalorische Groningse gas. Ik ben ook erg benieuwd hoe dat zich verhoudt tot onze concurrentiepositie en tot het risico dat Nederland een soort afvoerputje wordt van een slechte kwaliteit gas.

Eventuele maatregelen zouden nog wel kosten met zich mee kunnen brengen voor de belastingbetaler. Er wordt onderzoek gedaan. Ik heb ook begrepen dat naast de Brattlestudie er ook door KEMA onderzoek is gedaan en dat er al verschillende rapporten zijn verschenen. Een aantal ervan hebben wij nog niet gezien. Graag zou ik deze rapporten willen ontvangen. Het lijkt mij goed dat dit alles ook betrokken wordt bij de kosten-batenanalyse die gemaakt moet worden.

Dan nog een enkele opmerking over SDE en SDE-plus. Allerlei mooie woorden worden daaraan gewijd in de stukken. De green deal hangt daarbij steeds in de lucht, maar ik ben heel erg benieuwd wanneer er nu eindelijk eens actie komt. Groene ondernemers zitten al bijna een jaar in onzekerheid over de toekomst van duurzame energie. De ChristenUnie ziet graag een betrouwbare overheid. Breed gedragen suggesties liggen voor het oprapen, zoals het burgerinitiatief Nederland krijgt nieuwe energie. Als burgerinitiatief is dat weliswaar afgewezen, maar de suggesties die vanuit de betrokken groep worden gedaan zijn natuurlijk niet minder interessant. Graag hoor ik hierop de reactie van de minister.

De minister heeft zich nog geen fan getoond van zonnestroom. Hij kan echter deze krachtige sector niet negeren want het aandeel groeit nog steeds en in andere landen overtreft zonnestroom de verwachtingen. De Technische Universiteit Delft laat weten dat er mogelijkheden zijn om zonnestroom nog beter te laten renderen. Wat gaat de minister met deze suggestie doen? Lopen we nu niet het risico dat we kennis verliezen aan andere landen?

De heer Van Vliet (PVV): Ik hoorde u zeggen dat zonne-energie nog beter gaat renderen. Dit suggereert dat het nu al goed rendeert. Kunt u dat toelichten? Volgens mij rendeert zonne-energie namelijk helemaal niet goed.

Mevrouw Wiegman-van Meppelen Scheppink (ChristenUnie): Goed, beter, best. De Technische Universiteit laat weten dat zonnestroom meer rendabel kan zijn. Het is mij bekend dat de resultaten nu nog onvoldoende zijn, maar feit is dat de techniek op dit punt zich wel verder ontwikkelt. Het is dan nu de vraag of we wat er in Nederland gebeurt aan ontwikkeling op dat terrein naar het buitenland laten verdwijnen of dat we de zonnestroom wel degelijk goed in de gaten houden en we die in Nederland een plek geven.

Ik ga ervan uit dat offshore-windenergie wordt opgenomen in de green deal. Wanneer komt er nu eindelijk een reactie van de Taskforce Windenergie op Zee? We hebben helderheid nodig voor investeerders en voor het vergunningenbeleid en de infrastructuur.

Tot slot het kernafval. Het is nog steeds een theoretische en dus geen praktische werkelijkheid dat we kernafval effectief kunnen opwerken. Dat heb ik vorig jaar al opgemerkt bij de behandeling van de wet hierover. Directe opslag van gebruikt splijtstof bij COVRA in Borssele zou risicovolle transporten naar Frankrijk kunnen voorkomen en vermindert de radioactieve belasting van milieu en verspreiding van radioactieve afvalstoffen. Ik wil eigenlijk de minister tegenspreken. Hij zegt dat de keuze voor opwerking is aan de exploitant. Dat lijkt mij dus niet. Als opslag niet mogelijk is, zoals ook blijkt uit de notitie, en er toch weer sprake is van opwerking, zijn daarvoor simpelweg internationale verdragen en nieuwe contracten nodig. Dan komt die overheid wel degelijk om de hoek kijken. Kortom, de conclusie uit de feitennotitie en de beantwoording in het schriftelijk overleg zijn ontnuchterend. Bij de veronderstelde duurzaamheid van kernenergie zijn nog grotere vraagtekens te plaatsen. De ChristenUnie heeft altijd gesteld dat het denken over kernenergie niet stil behoeft te staan maar dat voor het "doen" en zeker voor de uitbreiding van kernenergie aan een belangrijke voorwaarde zal moeten worden voldaan: er moet een duurzame en betrouwbare oplossing zijn voor het kernafval. Zeker uit de schriftelijke beantwoording blijkt dat die er nog niet is.