De heer Slob (ChristenUnie): Mevrouw de voorzitter. Aan het vaak gebruiken van bepaalde begrippen zit het risico dat ze uitgesleten raken, zeker als deze te pas en te onpas worden gebruikt. Aan het begrip "duurzaamheid" zit dat risico. Ik vind echter dat wij niet in begrippen moeten blijven hangen. Uiteindelijk komt het erop aan dat wij een duidelijke opdracht met elkaar hebben, namelijk het zorgvuldig omgaan met natuur en milieu, met schaarse grondstoffen en met mensen. Om die reden hebben wij in het afgelopen jaar veel aandacht besteed aan het tegengaan van kinderarbeid, onder meer door ervoor te zorgen dat er geen goederen op de Nederlandse markt komen die gemaakt zijn door kinderhanden.

Anderen hebben er al op gewezen dat het vorige kabinet behoorlijk veel ambitie heeft gehad. De Kamer heeft dat aangemoedigd, ook vanuit de oppositie. In dat opzicht was er een breed draagvlak om hierin met elkaar slagen te maken. Het zou onze fractie ook een lief ding waard zijn als dit kabinet diezelfde ambitie gewoon zou hooghouden. Er werd net al verwezen naar een brief van het vorige kabinet. De vorige spreker gaf aan dat het kabinet er met een gestrekt been in is gegaan. Ik hoop dat deze staatssecretaris duidelijk maakt dat hij veel ambitie heeft en dat hij veel onderdelen van de KADO in deze kabinetsperiode wil waarmaken. Het is namelijk belangrijk dat Nederland probeert om ambitie te houden en koploper te blijven op het gebied van duurzame energie, duurzame handel en duurzaam bouwen, en in het stimuleren van duurzame innovatie in relatie tot mobiliteit. Ik was gisteren blij verrast met de toezegging van de minister dat er een nieuwe stimuleringsregeling komt voor de verduurzaming van de binnenvaart. Dat zijn de lichtpuntjes die wij nodig hebben. Hopelijk wordt dat licht ook wat groter. Ik geef de staatssecretaris dus de ruimte om zijn ambities te verwoorden en het niet alleen bij woorden te laten maar die ook in daden om te zetten.

In dit verband is het ook belangrijk om op een goede manier met de duurzame inkoop verder te gaan. Ik was blij met de bijdrage van mevrouw Van der Werf, die het aandurfde -- dat maken wij niet altijd mee -- om afstand te nemen van de coalitiepartners. Zij hebben de indruk gewekt, al was de toonhoogte verschillend, helemaal van die duurzame inkoop af te willen. Ik hoop dat de CDA-fractie op dit punt haar rug recht houdt. Natuurlijk kunnen, ook gelet op de evaluaties die wij ontvangen hebben -- ik vraag de staatssecretaris ook om daarop in te gaan -- bepaalde zaken verbeterd worden. Ik denk evenwel dat wij weg moeten blijven van de zeer eendimensionale redenering dat duurzaam inkopen per definitie duurder is. De staatssecretaris heeft op 11 november vorig jaar, tijdens de Dag van de Duurzaamheid in Leeuwarden, een voor hem vertrouwde omgeving, een duidelijke uitspraak gedaan, namelijk dat hij het niet eens is met die stelling. Dat lijkt mij een goede basis om verder te kijken naar hoe wij de bestaande bezwaren, bijvoorbeeld op het punt van de administratieve lasten, zoveel mogelijk kunnen tackelen.

Ik vraag de staatssecretaris ook om in te gaan op het Actal-rapport. Ik heb zelf de indruk dat Actal een paar dingen door elkaar haalt. De verschillen in de kosten van biologisch en gewoon voedsel hebben volgens ons niets te maken met administratieve lasten maar juist met het niet meerekenen van de extra maatschappelijke kosten van het reguliere voedsel. Naar dat soort verhoudingen moet worden gekeken. Een ander voorbeeld is dat van duurzame gebouwen; die verdienen zichzelf op termijn gewoon terug. Dat aspect moet in beschouwing worden genomen. Ik heb de indruk dat Actal dat soort aspecten niet meegewogen heeft. Ik hoor graag een reactie van de staatssecretaris op dat rapport en op de omissies die daar nog in zitten.

Ik steun het pleidooi van mevrouw Van der Werf om de koplopers te stimuleren. Je mag kritisch naar de criteria kijken en deze ook aanscherpen zonder eendimensionaal te gaan schrappen. Stimuleer de bedrijven die hun nek uitsteken door criteria te stellen die voor de meeste bedrijven ambitieus zijn en de koplopers daadwerkelijk belonen. Zo kan de overheid haar marktmacht effectief inzetten. Is de staatssecretaris bereid om als doel te stellen dat ten minste 10% van het overheidsinkomen uit het hoge marktsegment komt? Dan ben je met elkaar met iets bezig.

Criteria zijn dus nuttig. Als de lat niet hoog wordt gelegd en alles aan innovatie wordt overgelaten, zal uiteindelijk de laagste prijs tellen, niet de mate van duurzaamheid. Het is ook lastig om op de langere termijn de voordelen van de duurzaamheidspilaren planet en people mee te nemen als die lat wegvalt. Mijn fractie houdt daar dan ook graag aan vast.

Ik verzoek de staatssecretaris om in de komende jaren te investeren in een breed draagvlak voor de te stellen criteria. Voorkom onnodige regeldruk en houd in de gaten dat de criteria worden opgevolgd. Het moet namelijk geen wassen neus worden.

Ik heb de heer Leegte ooit het prachtige voorbeeld horen geven van de biologische paprika's uit Peru. Hij herinnert zich die misschien nog wel. Ik zeg het hem ook na: er moet gekeken worden naar de hele productieketen, inclusief het transport van producten. Ook dat hoort er onlosmakelijk bij. En houd het langetermijnperspectief in de gaten.

Kinderarbeid moet tegengegaan blijven worden. Er moet ingezet blijven worden op fundamentele arbeidsrechten. Ik ben in dat opzicht blij met de toezeggingen van minister Rosenthal tijdens de begrotingsbehandeling. Ik vraag deze staatssecretaris ook om vanuit zijn verantwoordelijkheid voor duurzaamheid zijn collega's in het kabinet en op al die verschillende plekken waar duurzaamheid gewoon terugkomt, erbij te houden en een gezamenlijke inzet te formuleren. Pas dan kunnen wij verder komen. Wij blijven anders een beetje op de vierkante millimeter met elkaar bewegen en dat schiet niet echt op.