Uit: Nederlands Dagblad, 16 december 2004

Arie Slob: regering verplichten Kamer goed te informeren

door onze redacteur Piet H. de Jong

Voor een kleine fractie is het meedoen aan een onderzoekscommissie van de Tweede Kamer geen sinecure. Slobs fractiegenoten Rouvoet en Huizinga-Heringa zeiden dan ook ,,oei'' toen Slob aangaf zich niet aan dit belangrijke parlementaire werk te willen onttrekken. ,,Ik heb mijn werk voor de fractie er 'gewoon' naast gedaan. Ik kan wel zeggen dat het jaar 2004 het jaar is dat ik het allerhardst heb gewerkt. Gelukkig heb ik er de kracht voor gekregen.''

Nu het rapport van de commissie, onder aanvoering van Adri Duivesteijn, is gepresenteerd, hoopt Slob dat de Tweede Kamer het rapport met de concrete aanbevelingen snel in bespreking neemt. ,,De Kamer heeft leergeld betaald met het rapport van de commissie-Blok dat veel te lang is blijven liggen.''

Tegenover de regering is de Kamer bij grote infrastructuurprojecten als een kleine kruidenier tegenover een multinational. Is die wanverhouding met enkele nieuwe instrumenten, zoals een controlebureau, voor het parlement recht te trekken?

,,Wat we hebben gezien is dat de Tweede Kamer telkens te laat betrokken wordt bij grote projecten. Ook heeft de Kamer onvoldoende informatie ter beschikking om projecten goed te kunnen beoordelen. Dat is een structureel probleem dat echt anders moet.''

Het probleem is nog erger als coalitiepartijen tot in detail elkaar vooraf binden in een regeerakkoord. Dat belemmert de controle vanuit de Kamer in sterke mate. Slob wil een positieve uitzondering maken voor de oud-Kamerleden Stellingwerf (ChristenUnie) en Van den Berg (SGP) die wel vanaf het begin kritische vragen stelden over Betuweroute en HSL. ,,Met een betere onderzoekscapaciteit kan de Kamer de grondwettelijke taak om controle uit te oefenen op de regering beter uitvoeren.''

Behalve instrumenten is dus de houding van een Kamerlid van belang?

,,Het staat of valt met het individuele Kamerlid dat zijn of haar taak naar behoren vervult. Dat is een kwestie van cultuur. Ook nu al heeft het Kamerlid mogelijkheden zijn taak goed uit te oefenen. Rond de Betuweroute en de HSL-besluitvorming heeft het daaraan vaak chronisch ontbroken. Regeringspartijen moeten zich niet meer uitleveren aan regeerakkoorden. Het toppunt was dat het tracé voor de HSL in het regeerakkoord werd beklonken terwijl het debat nog moest worden gevoerd. Oud-premier Kok heeft dat in het verhoor dat ik hem afnam ook toegegeven. Die aanpak heeft ertoe geleid dat later een dure geboorde tunnel onder het Groene Hart werd aangelegd. Dat is geen verantwoorde manier van omgaan met belastinggeld.''

De commissie pleit voor een onderzoek naar uitbreiding van artikel 68 van de Grondwet. Wat houdt dat in?

,,Het bestaande grondwetsartikel spreekt van een grondwettelijk recht op informatie van de Tweede Kamer. Er wordt niet gesproken over een plicht van de regering de Kamer informatie te verstrekken. Wij hebben geconstateerd, en eerder deden dat al andere parlementaire enquêtecommissies, dat informatie een machtsmiddel is geworden. Iedere keer weer vormt de informatievoorziening naar het parlement een probleem. Er is sprake van een structureel probleem dat we een keer moeten aanpakken. Vandaar ons voorstel hier een commissie uit de Tweede Kamer op te zetten. Het is belangrijk dat de Kamer effectieve controle kan uitoefenen; daarvoor heeft ze wel de juiste informatie van de regering nodig. Het betreft hier een principieel punt.''

In uw rapport noemt u het departement van Verkeer en Waterstaat een 'partijdig bolwerk'. Dat is hard.

,,Dat ministerie richtte zich volledig op de grote projecten, twijfel werd niet toegestaan en projecten werden doorgedrukt. De wijze waarop de overschrijding van het budget rond de HSL niet aan de Kamer is gemeld, is absoluut onverantwoord. Overigens zijn we ook niet zachtzinnig richting de Kamer. Ik zou tegen de critici zeggen die menen dat we onszelf sparen: lees ons rapport.''

U doet de aanbeveling pas op de plaats te maken met aanleg van de Zuiderzeelijn. Waarom?

,,We doen geen uitspraak over de wenselijkheid van die lijn. Kijkend naar de gewenste besluitvormingsprocedure zien wij grote parallellen met de Betuweroute. De Kamer zou pas in 2007 over de Zuiderzeelijn spreken. Dat is veel te laat. We waarschuwen niet dezelfde fout te maken als bij de Betuweroute. Een debat over nut en noodzaak van die verbinding moet eerder plaatsvinden.''

Uw eigen partij, de ChristenUnie, is ook voor zo'n verbinding naar het Noorden. Hoe legt u die pas op de plaats aan uw achterban uit?

,,In ons verkiezingsprogramma is de wens van de lijn geformuleerd. Maar dat neemt nooit weg dat de realisering ervan in grote zorgvuldigheid moet gebeuren. Het debat moet aan de hand van feiten gevoerd worden. Daarna moeten we bezien of de aanleg van de Zuiderzeelijn uitvoerbaar is. Ik denk dat ik dat verhaal goed kan uitleggen in het Noorden, ook al weet ik dat er in het verleden beloften zijn gedaan waar we niet lichtvaardig mee mogen omgaan.''