Voorzitter,

Het staatkundig proces komt in een spannende fase. Het referendum op Curaçao nadert en de ontwerpfase van de verschillende wetten is zo’n beetje voorbij. De ChristenUnie is blij met de voortgang die geboekt wordt. Zoals de start met de schuldsanering van de Nederlandse Antillen omdat aan de afspraken is voldaan.

1. Communicatie

Met grote regelmaat wordt duidelijk hoe kwetsbaar het proces is. Het opheffen van de Nederlandse Antillen en de nieuwe intern structuur van het Koninkrijk, spreekt op verschillende manieren de verbeelding van de inwoners van het Koninkrijk aan. Communicatie is daarom extra belangrijk. Uitleggen wat er gebeurt, maar ook zorgvuldig zijn in contacten. Alle Nederlandse ambtenaren die op de eilanden zijn, moeten zich bewust zijn van de spannende tijd die dit is.  Er is veel ophef ontstaan over het weekbericht van de Nederlandse Vertegenwoordiging dat buiten de normale kanalen verspreid is geraakt. Over het proces en wat er daarin niet goed is gegaan, bericht de staatssecretaris in haar brief. Ik neem aan dat de getroffen maatregelen voor de procedure voldoende reparatie brengen.

Voor de fractie van de ChristenUnie is dat echter niet het hele probleem. De inhoud van het weekbericht is schadelijk voor het onderlinge vertrouwen. Wij vragen (opnieuw) wat nu de criteria zijn waaraan zo’n weekbericht moet voldoen en welk type informatie daar in hoort. Kan de staatssecretaris meer inzicht geven in de aard en inhoud van weekberichten? Dus criteria die gelden.

Voorzitter, een aantal van de vragen die ik schriftelijk stelde zijn in de brief van de staatssecretaris niet beantwoord. Ik wil haar verzoeken om dat alsnog te doen.

De staatssecretaris was recent nog op de BES-eilanden om o.a. informatie te geven. Hoe kijkt zij daarop terug en kan zij garanderen dat de inwoners op de hoogte zijn van de voortgang van het proces en het eindperspectief? Ik heb signalen ontvangen dat op Bonaire handtekeningen worden verzameld om alsnog een referendum af te dwingen. Wat is de stand van zaken en welke rol is hier voor de heer Kamp weggelegd? Kan Bonaire over vijf jaar aangeven alsnog de autonome status te willen hebben, conform de VN-resoluties?

2. Proces en draagvlak

Voorzitter, de ChristenUnie heeft kennisgenomen van de conclusies van de Toetsings-Ronde Tafel Conferentie. De implementatiefase gaat nu van start. Voor de Kamer is daarmee nu het wachten op de wetsvoorstellen inclusief het advies van de Raad van State. In de brief over de voortgang van het proces vond mijn fractie weinig nieuws te lezen. Er staan veel feiten opgesomd die de commissie al kende. In de voortgangsbrief zijn alleen maar smileys () te zien. Dat is wel erg positief voor een traject waar de nodige reële risico’s zijn. Ik kom zo nog op enkele van die risico’s terug.

Daarnaast ontvangen we graag nog een planning van de staatssecretaris voor de invulling van de implementatiefase in 2009. De huidige stand van zaken die u ons zond, waarvoor overigens dank, geeft daar geen inzicht in. Kan de staatssecretaris een indicatie geven wanneer wij de planning ontvangen?

Wij houden onze zorgen over het draagvlak op verschillende eilanden. Het referendum in Curaçao zal half mei gehouden worden, maar in de Eilandsraad was al behoorlijke verdeeldheid over het referendum en de vraag die gesteld wordt. Kan de staatssecretaris ons nader informeren over de koers die zij zal varen indien de uitslag van het referendum negatief is? Graag hoor ik in het antwoord van de staatssecretaris ook een en ander terug over de verplichtingen die Nederland heeft in het licht van de verschillende VN-resoluties over het zelfbeschikkingsrecht van volken.

3. Veiligheid

Voor Sint Maarten blijven de aanpak van criminaliteit en verbetering van de rechtshandhaving voor mijn fractie groot punt van aandacht. Er zijn hierover onderling afspraken gemaakt. Kan de staatssecretaris mij informeren over de voorwaarden die zijn gecreëerd zodat St. Maarten ook daadwerkelijk deze handschoen kan oppakken? Is daarbij overwogen om taken en financiën die nu naar de Nederlandse Antillen gaan alvast over te dragen aan St. Maarten? Ik bedoel daarmee eigenlijk een vergelijkbare constructie zoals Nederland ten opzichte van de BES-eilanden heeft.  Het uitblijven van resultaten kan immers gevolgen hebben voor de onderlinge afspraken.

Een ander punt op het gebied van veiligheid is de Bon futurogevangenis te Curaçao. Uitbreiding van de detentiecapaciteit is uitgebleven. Ik zie niet goed hoe de uitbreiding alsnog kan plaats vinden. Terwijl dit toch wenselijk zou zijn. Eerder is besloten niet uit te breiden vanwege geldgebrek, inmiddels zijn de financiële vooruitzichten niet positiever met het oog op de kredietcrisis.

4. Kredietcrisis

Kan de staatssecretaris bovendien duidelijk maken of de kredietcrisis invloed heeft op het financiële traject dat we momenteel doorlopen? Zijn daar nog extra problemen te verwachten voor wat betreft de BES-eilanden?

Voorzitter ik begon mijn bijdrage met op te merken dat een spannende periode aanbreekt voor het Koninkrijk. Dat vraagt het nodige van bestuurders hier en ginds. Juist nu komt het er op aan om te laten zien dat de overheid betrouwbaar is en op integere manier omgaat met de ontwikkelingen.