Uit: Reformatorisch Dagblad, NRC Handelsblad en Tubantia, 7 november 2003

RD:

Van der Hoeven: Niet alle kleuters testen
Redactie politiek

DEN HAAG - Minister Van der Hoeven van Onderwijs is afgestapt van haar plan om met ingang van 2005 alle kleuters in groep 1 te testen op reken- en taalvaardigheden. Ze wil nu via een steekproef het gemiddeld niveau van groep 2 te weten komen.

Dat kondigde de bewindsvrouw donderdag aan tijdens de behandeling van de onderwijsbegroting in de Tweede Kamer. Alle fracties wezen in eerste termijn een toets voor alle kleuters af. Invoering van de toets is wel in het regeerakkoord tussen CDA, VVD en D66 is overeengekomen, maar er zijn in de afgelopen weken veel protesten gekomen vanuit het onderwijsveld. Van der Hoeven benadrukte dat ze een instrument nodig heeft om de feitelijke achterstanden te meten. Het kabinet wil af van de zogenaamde gewichtenregeling waarbij scholen extra geld voor hun kinderen krijgen op grond van de opleiding van de ouders en het land van herkomst. In de nieuwe situatie wil de overheid alleen extra geld aan scholen geven als er sprake is van feitelijke achterstanden.

Om het gemiddeld niveau van de leerlingen te bepalen, wil de bewindsvrouw steekproefsgewijs leerlingen testen. Op grond van de steekproef gaat de overheid voor een periode van vier jaar de gelden voor bestrijding van achterstanden aan de scholen toekennen. Over een halfjaar komt de minister met een concreet plan. Hoe de fracties denken over een steekproef onder kleuters is nog niet duidelijk. Dat zal moeten blijken tijdens de tweede termijn van de begrotingsbehandeling. Die vindt zeer waarschijnlijk volgende week woensdagavond plaats. Volgens GroenLinks-kamerlid Vendrik kan de overheid de achterstanden van kinderen vaststellen als de hoogst genoten opleiding van de eerstverzorgende ouder bekend is en men weet welke taal er thuis wordt gesproken.

Feitelijk kan de bewindsvrouw de kleutertoets voor alle vierjarigen niet meer invoeren. Op initiatief van ChristenUnie-kamerlid Slob ligt er een wijzigingsvoorstel om een miljoen euro die Van der Hoeven voor de ontwikkeling van de begin- en tussentoets opzij heeft gelegd, te bestemmen voor het achterstandenbeleid in het algemeen. Alle fracties hebben het amendement ondertekend. De minister ging donderdag ook nog kort in op de bestrijding van het lerarentekort. Ze nam de suggestie van de VVD’er Balemans over om te bekijken in hoeverre overtollig defensiepersoneel als leerkracht aan de slag kan.


NRC-Handelsblad:

Minister houdt vast aan toetsen
Vrijdag 7 November 2003

Minister Van der Hoeven (Onderwijs) houdt ondanks verzet van de Tweede Kamer vast aan haar plan om kleuters vanaf hun vierde jaar te toetsen. Wel is ze bereid om af te zien van een test voor alle kleuters.

Dat bleek gisteren bij de behandeling van de Onderwijsbegroting in de Tweede Kamer. De minister stelde voor steekproeven te houden om het niveau van kinderen te meten en op die manier taal- en rekenachterstanden op te sporen. Van der Hoeven wil door het toetsen van kleuters leerachterstanden eerder opsporen. Door de test te vergelijken met de Cito-toets die leerlingen in de hoogste groep van de basisschool maken, krijgt de overheid beter zicht op de kwaliteit van een school.

De Kamer is unaniem tegen een verplichte begintoets voor kleuters. Een amendement van de ChristenUnie om de toets van tafel te vegen, is door alle fracties ondertekend. Volgens de Tweede Kamer is een toets duur en bureaucratisch. Het geld dat toetsen kost, kan beter worden besteed aan het bestrijden van leerachterstanden bij allochtone kinderen, vindt de Kamer. Volgens de Kamer werkt een begintoets bovendien stigmatiserend, omdat een kind al bij het begin van de schoolcarrière een stempel krijgt opgedrukt.

Volgens Van der Hoeven maakt nu al 70 procent van de basisscholen gebruik van een begintoets en is de weerstand tegen een kleutertoets dus ongegrond. Bovendien zijn toetsen goed voor de scholen, vindt zij. ,,Ze bieden scholen een mogelijkheid om hun kwaliteit te beoordelen en zich te verantwoorden aan ouders en de inspectie'', aldus de minister. Zij kondigde daarbij aan dat zij de resultaten van de toetsen niet zou gebruiken om scholen sancties of beloningen op te leggen.

Volgende week, als de begroting wordt voortgezet, zullen Van der Hoeven en de Kamer verder praten over de kleutertoets

Uit Tubantia, 7 november 2003

Kamer dwingt onderwijsminister tot knieval over kleutertoets

Het toetsen van kinderen in groep 1 van het basisonderwijs is voor de voltallige Tweede Kamer onaanvaardbaar. Alle partijen, inclusief de regeringsfracties, dwongen minister Maria van der Hoeven haar plannen voor een kleutertoets in te slikken.

Datzelfde dreigt te gebeuren met de bezuiniging van honderd miljoen euro die Van der Hoeven wil doorvoeren om onderwijsachterstanden weg te werken.

Het Kamerbrede verzet tegen de kleutertoets is een zware tegenvaller voor Van der Hoeven. Het kabinet had de invoering van de toets en de koppeling daarvan aan de hoeveelheid geld die scholen krijgen in het regeerakkoord gezet. De uitvoering van dat voornemen is nu geblokkeerd.

De Kamer had al voor de behandeling van de onderwijsbegroting haar bezwaren duidelijk gemaakt. Maar Van der Hoeven probeerde de kritiek af te zwakken door een steekproefsgewijze toets voor te stellen. Volgens de minister heeft zij dat nodig om het geld voor de leerachterstanden beter te verdelen. De Kamer weigerde die redenering en koppeling tussen toets en geld te accepteren.

Ook de bezwaren tegen de bezuiniging op het budget voor leerachterstanden heeft Van der Hoeven niet kunnen wegnemen. De minister heeft nu voorgesteld om de bezuiniging pas door te voeren vanaf 1 augustus 2005. Daardoor is het onderdeel uit de begroting voor volgend jaar.

PvdA, SP, GroenLinks en ChristenUnie vinden ook dat niet goed genoeg. Het kabinet wentelt volgens de partijen zo later de problemen af en belemmert de integratie van leerlingen met een leerachterstand. ‘Voor een kabinet dat ‘meedoen’ tot motto van zijn beleid maakt, is dat wel het laatste wat ik verwacht’, aldus het Kamerlid Arie Slob van de ChristenUnie.

De prestatiebeurs voor de twee hoogste niveaus van het mbo lijkt nog niet van tafel. Staatssecretaris Annette Nijs wil die invoeren om zo de uitval van mbo-leerlingen tegen te gaan. Maar volgens onder meer de PvdA is dat onzin. Uit cijfers van het ministerie blijkt, zo stelde PvdA-Kamerlid Martijn van Dam, dat de invoering van de prestatiebeurs op het hbo juist heeft geleid tot een stijging van de uitval met vijfentwintig procent. Nijs beloofde daar volgende week op terug te komen.

Het tumult over de motie van VVD-Kamerlid Ayaan Hirsi Ali over het beperken van islamitisch onderwijs hield ook gisteren aan. Minister Van der Hoeven ontraadde de motie. Dat betekent dat het kabinet de motie gewoon naast zich neer legt.

Van der Hoeven is het met de christelijke partijen in de Kamer eens dat de VVD de vrijheid van onderwijs aantast. De VVD ontkent dat. Het debat wordt volgende week woensdag voortgezet