Tineke Huizinga-Heringa: Voorzitter. Met het voorliggende wetsvoorstel wordt beoogd de kinderbijslag voor 2004 en 2005 te bevriezen en de wettelijk vastgelegde bijzondere verhoging van de kinderbijslag voor het eerste kind ongedaan te maken. In de schriftelijke inbreng heeft onze fractie al duidelijk gemaakt daar niet erg enthousiast over te zijn. De kinderbijslag is in ons land al niet bijzonder hoog; verlaging of bevriezing maakt ons dan ook meteen alert. De toelichting op het wetsvoorstel is summier. In de toelichting op de begroting wordt duidelijk waarvoor het geld nodig is dat op deze manier wordt bespaard. Wij zijn veel meer kwijt aan uitkeringen in het buitenland dan verwacht, omdat veel meer landen een handhavingsverdrag met Nederland willen sluiten dan enkele jaren geleden werd aangenomen.

Dat maakt de voorgestelde maatregel helemaal discutabel. Wij vinden het moeilijk te verteren dat deze gaten moeten worden gedicht door gezinnen met kinderen. Het is ook slecht te rijmen met het streven van de regering – althans op papier – om de lasten voor gezinnen met kinderen te beperken. Het voorstel om de kinderbijslag in de komende twee jaar te koppelen aan de loonindex vinden wij ongelukkig. De regering stelt in de stukken dat kinderbijslag een tegemoetkoming is in de kosten van kinderen en dat een indexering op basis van prijsontwikkeling daarbij aansluit. Een koppeling aan de loonindex is dus een vreemde eend in de bijt. Door deze maatregel worden gezinnen met kinderen de komende jaren dubbel gekort, niet alleen door de nulgroei van de lonen, maar ook door de bevriezing van de kinderbijslag. Vooral voor gezinnen met lagere en middeninkomens zullen de druiven zuur zijn.

Een extraatje voor het eerste kind wordt ongedaan gemaakt. Met dit onderdeel hebben wij moeite. Deze maatregel werkt financieel zelfs door tot 2012. Dat lijkt ons helemaal overdreven, zeker in het licht van de voorgeschiedenis. De bijzondere verhoging van de kinderbijslag voor het eerste kind is immers in 1995 ingevoerd als compensatie voor de enorme bezuinigingen op de kinderbijslag van halverwege de jaren negentig onder het eerste paarse kabinet. Die operatie verdiende volgens de huidige minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid destijds zelfs de kwalificatie ’’paars gif’’. Dat nu onder zijn verantwoordelijkheid een compensatie uit die tijd ook nog moet worden afgeschaft, is wel heel erg wrang!

In de toelichting wordt aangegeven wat de koopkrachteffecten zijn voor gezinnen met twee kinderen. Het is veelzeggend dat aan de negatieve effecten voor grotere gezinnen helemaal voorbij wordt gegaan in de memorie van toelichting. In antwoord op onze vraag daarover in de schriftelijke voorbereiding meldt de staatssecretaris dat gezinnen met zes kinderen er 0,3% op achteruit kunnen gaan. Hierin is de verhoging van de kinderkorting al verdisconteerd. Dat lijkt ons niet proportioneel. Wij vinden het niet acceptabel dat grote gezinnen op deze wijze de rekening krijgen gepresenteerd voor gaten op het terrein van de sociale zekerheid. Het zou te gek zijn dat een echtpaar op minimumniveau en dat, laten wij zeggen, vier kinderen heeft, bijzondere bijstand moet aanvragen om het hoofd boven water te houden. Wij dringen erop aan om grote gezinnen te ontzien door de maximale inkomensterugval ten gevolge van dit wetsvoorstel voor grote gezinnen te beperken tot 0,1%.
Ik reken erop dat de staatssecretaris hier serieus op in wil gaan.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks): Is het niet beter om alle gezinnen op het minimumniveau te ontzien bij deze maatregel?

Tineke Huizinga-Heringa: Het is goed om alle gezinnen op het minimumniveau te ontzien. Het is ook erg goed om speciale aandacht te besteden aan gezinnen met meerdere kinderen, want die worden onevenredig zwaar getroffen door deze maatregel. Het kan zijn dat een gezin met twee kinderen en een minimuminkomen het nog wel opbrengt, maar dat een gezin met bijvoorbeeld drie, vier of vijf kinderen dat niet meer kan. Ik vraag om speciale aandacht voor de gezinnen die door deze maatregel onevenredig zwaar worden getroffen.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks): Dit klinkt heel sympathiek.

Tineke Huizinga-Heringa: Dank u wel.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks): Ik meen het oprecht, maar mijn vraag is wel ten koste van wie dat gaat. Ik maak mij namelijk ook zorgen om die andere gezinnen op bijstands- of minimumniveau. Zouden wij niet moeten nagaan of wij de kinderbijslag iets rechtvaardiger kunnen verdelen? Zouden wij ook niet rekening moeten houden met de inkomens van de mensen?

Tineke Huizinga-Heringa: Ik heb van de staatssecretaris begrepen dat de kostendekkendheid van de kinderbijslag opnieuw onderzocht zal worden.

In 1995 was het criterium dat een echtpaar met een minimuminkomen en twee kinderen genoeg kinderbijslag krijgt om geen beroep te hoeven doen op de bijzondere bijstand. Ik ga ervan uit dat in mei 2004 dat ook het criterium zal zijn. Ik roep de staatssecretaris op om wanneer blijkt dat dat criterium niet langer zal gelden, de kinderbijslag op te trekken.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks): Maar dan niet inkomensafhankelijk?

Tineke Huizinga-Heringa: Er geldt de kinderkorting en die is inkomensafhankelijk.

Voorzitter. Op een vraag tijdens de voorbereiding over de kostendekkendheid van de kinderbijslag wordt geantwoord dat de laatste berekening dateert van 1995. De staatssecretaris meldt dat in mei 2004 nieuwe bedragen zullen worden genoemd en de gegevens zullen worden geactualiseerd. Na deze opmerking wordt de nota een beetje merkwaardig. De staatssecretaris stelt zich dan namelijk de vraag of de kosten van kinderen stijgen onder invloed van prijsstijgingen of onder invloed van het inkomen. Het lijkt mij dat het antwoord op deze vraag niet moeilijk te geven moet zijn. Het is toch zo dat tot een bepaald inkomen de kosten gemaakt voor kinderen vooral onder invloed van prijsstijgingen omhooggaan. Het uitgangspunt is dat de kinderbijslag voldoende is voor een gezin met twee kinderen en een minimum-inkomen. Als wij daaraan niet vasthouden, is het alternatief: accepteren dat mensen leningen afsluiten of dat zij in een sociaal isolement geraken. Dat kan toch niet de bedoeling zijn. Als uit de nieuwe gegevens blijkt dat de kostendekkendheid erop achteruit is gegaan, zou de staatssecretaris de Kamer direct moeten voorstellen om de kinderbijslag te verhogen. Deelt de staatssecretaris die opvatting?
Voorzitter. Het zal duidelijk zijn dat wij grote moeite hebben met beide voorgestelde veranderingen. Ik wacht de antwoorden van de staatssecretaris met belangstelling af.