Na een korte reis naar Irak is het toch weer wennen in de Kamer. Afgelopen maandag was het al meteen raak. Passen en meten in de agenda om te bekijken aan welke Algemene Overleggen (ao’s) en debatten ik wel en aan welke ik niet mee ga doen. Het is niet nodig en ook niet mogelijk om overal aan mee te doen. Sommige overleggen zijn vooral op verzoek van één of twee Kamerleden gepland. Het gaat dan over een onderwerp waar zij speciaal in geïnteresseerd zijn. Maar soms moet er wel een pijnlijke keuze gemaakt worden. Deze week niet, het is vrij duidelijk hoe mijn agenda eruit gaat zien, voor dit moment tenminste. Want de agenda van de Kamer verandert van dag tot dag, zelfs van uur tot uur.

Een aantal jaren geleden waren de Algemene Overleggen nog niet openbaar. Uitsluitend plenaire vergaderingen in de grote zaal, waren voor publiek toegankelijk. De overige vergaderingen vonden in beslotenheid plaats, zonder journalisten of geïnteresseerde burgers. Op zich een goede beslissing om ook deze vergaderingen openbaar te maken. Veel onderwerpen worden in een Algemeen Overleg afgehandeld, vanzelfsprekend is het dan van belang om te weten welk standpunt de volksvertegenwoordigers in een bepaalde zaak hebben ingenomen. Ik heb me laten vertellen dat het publiek maken van de ao’s een neveneffect heeft gehad. Deze vergaderingen gingen een stuk langer duren. In een besloten vergadering willen politici nog wel eens aansluiten bij opmerkingen van hun voorgangers, of kortweg zeggen dat hun inzichten al door anderen verwoord zijn. Zodra er publiek aanwezig is, wordt dat ondenkbaar. Natuurlijk neemt ieder dan de tijd om zijn standpunt tegenover de aanwezigen in de zaal duidelijk te maken. Het openbaar maken van Algemene Overleggen was een grote verbetering in democratisch opzicht, maar een aanzienlijke verslechtering vanuit het oogpunt van efficiënt vergaderen.

De voorzitter van de Tweede Kamer, Frans Weisglas, heeft enkele weken geleden samen met de Commissie van de Werkwijze een aantal plannen gepresenteerd om de politiek aantrekkelijker te maken voor de burgers. Eén van de voorstellen is het openbaar maken van de procedurevergaderingen. In procedurevergaderingen wordt o.a. besproken waarover de Kamer gaat vergaderen, hoe wetsvoorstellen behandeld zullen worden en over welke zaken nadere informatie van de minister gevraagd zal worden. Tot nu toe zijn deze vergaderingen niet toegankelijk voor publiek. Er zit natuurlijk wel een politieke kant aan de procedurevergaderingen. De grote partijen, met name de coalitiepartijen, kunnen de bespreking van een bepaald onderwerp tegenhouden wanneer hen dat zo uitkomt of manoeuvreren met het tijdstip van behandelen. Het zichtbaar maken van die politieke dimensie is de achtergrond van het voorstel. Toch zie ik het openbaar laten zijn van de procedurevergaderingen met enig vrezen en beven tegemoet. Het gevolg zal zonder twijfel zijn dat de procedurevergaderingen hun zakelijke en efficiënte karakter gaan verliezen. Ook hier zal het politieke spel een veel grotere plaats krijgen. Voor mij is het de vraag of het breed uitgemeten gesteggel over procedures de politiek aantrekkelijker maakt voor de burgers. Ik kan me voorstellen dat mensen zich af zullen gaan vragen wanneer de politiek nu eindelijk eens aan de werkelijke inhoud toekomt. Politiek wordt echt aantrekkelijk wanneer het ergens over gaat.

Het is een belangrijke verantwoordelijkheid van de politieke partijen zelf om het democratische gehalte van de volksvertegenwoordiging te bewaken. Dat gebeurt niet door het openbaar maken van de procedurevergadering, dat gebeurt door het afzien van de macht van het getal wanneer een minderheid in de Tweede Kamer een zaak met de minister wil bespreken. Die aandacht voor het democratische gehalte is er in veel gevallen gelukkig wel. Wanneer de bereidheid ontbreekt om een minderheid in de Kamer de ruimte te geven om bepaalde dingen aan de orde te stellen, zult u dat zeker te horen krijgen. Openbare procedurevergaderingen of niet.

Mijn agenda voor deze week is weer rondgebreid, wij zijn aanwezig bij alle vergaderingen waar het geluid van mijn partij niet mag ontbreken.