Voor een jong gezin valt het best tegen om het hoofd boven water te houden. De financiën zijn soms een probleem, maar het valt vooral niet mee om aan alle verwachtingen te voldoen die de samenleving aan jonge mensen stelt. Een vrouw die haar eigen kinderen opvoedt, de zorg voor haar zieke vader op zich neemt en voorleesmoeder op de school van haar kinderen is, heet ’inactief’ in het jargon van dit kabinet. Jonge ouders moeten hun kinderen opvoeden en liefst ook nog beiden een fulltime baan vervullen, om zo een bijdrage aan de maatschappij te leveren. Het is maar een kleine minderheid die daartoe in staat is.

 

De overheid roept ons op om harder, langer en meer te werken. Dat is de enige manier om economisch te kunnen concurreren met de grote economieën in opkomst: China en India. Door het grotere Europa ondervinden werkgevers en werknemers de gevolgen van de lagere lonen in de voormalige Oostbloklanden. Er komen niet alleen goedkopere arbeidskrachten naar Nederland, maar ook vanuit de landen zelf komt een geduchte concurrentie op gang. Heel wat Nederlandse bedrijven verplaatsen hun productie noodgedwongen naar het oosten van Europa. Voor de bedrijven een manier om te overleven, maar voor de werkgelegenheid in ons eigen land wel een domper. Dat levert de vreemde spagaat op dat er flink meer en langer gewerkt moet worden zonder dat de werkgelegenheid in dezelfde mate toeneemt.

 

De roep om meer en langer te werken geldt voor iedereen, ouderen bijvoorbeeld, moeten niet eerder stoppen maar juist doorwerken, misschien nog wel tot na hun 65e. Dat is in ieder geval de theorie. In de praktijk blijken werkeloze mensen van boven de 40 al moeite te hebben om aan de slag te komen. Veertigers die nog een slordige 25 arbeidsjaren te gaan hebben, zijn op de arbeidsmarkt al afgeschreven. Bij bijna elke spreekbeurt klampen mij mensen aan met de verzuchting dat ze graag zouden willen werken, maar vanwege hun leeftijd gewoonweg nergens aan de bak komen.

 

Een andere groep die steeds te horen krijgt dat ze te weinig doen voor de maatschappij bestaat uit de jonge gezinnen. In veel gezinnen is anderhalve baan de norm. De één, meestal de man, werkt fulltime, de ander parttime. Dat lijkt mij een uitstekend compromis tussen de zorg voor de kinderen enerzijds en de mogelijkheid iets met je opleiding te doen aan de andere kant. Onze regering is het daar niet mee eens. Banen van 12 uur of minder, toch nog anderhalve dag per week, worden niet eens als parttime baan meegerekend in allerhande statistieken. En steeds klinkt de roep om meer vrouwen op de arbeidsmarkt, die langer moeten werken. Kinderopvang, zorg voor kinderen is blijkbaar geen werk. Totdat het door een professioneel bedrijf gedaan wordt, dan blijkt de zorg voor kinderen zó duur dat de kosten veel ouders weerhouden de arbeidsmarkt op te gaan. Die kosten zijn terecht, het opvoeden van kinderen is zwaar werk dat veel energie, inzicht en doorzettingsvermogen vraagt.

 

De laatste loot aan de stam van deze boom is het plan om scholen te verplichten op verzoek van de ouders voor opvang van de schoolgaande jeugd te zorgen, van half acht ’s ochtends tot half zeven ’s avonds. Om de kosten te drukken kunnen voor de opvang bijstandmoeders worden ingezet, die moeten de kinderen opvangen als tegenprestatie voor hun uitkering. Ze moeten het dus gratis doen en komen er zelf niet door uit de bijstand.

Zo moeten scholen de verantwoordelijkheid voor de opvang van kinderen overnemen van de ouders, bijstandmoeders moeten de zorg overnemen. De ouders kunnen dan fulltime betaald werk doen. Dat toekomstscenario spreekt mij niet aan.

 

Laat dit kabinet de opvoeding van kinderen en de zorg voor kinderen eens gaan waarderen als waardevol werk. Ouders die ervoor kiezen om een groot gedeelte van hun tijd te besteden aan de opvoeding van hun kinderen zijn niet nutteloos of inactief. Zij leveren een belangrijke bijdrage aan een goede en stabiele samenleving. Ook voor henzelf is de omgang met hun kinderen vormend, zo levert de zorg voor kinderen ouders waardevolle ervaring die ook van pas komt op de arbeidsmarkt.

 

Wij vragen als samenleving te veel van jonge ouders wanneer het de algemene maatstaf wordt dat beide ouders een volledige baan buitenshuis hebben. Ook de keus voor het kostwinnersmodel of voor de anderhalve baan is een respectabele keus. Het lijkt alsof wij de waarde en de vorming ontkennen van degene die voor de kinderen zorgt, zoals ook de waarde van een oudere werknemer niet gezien wordt. Op termijn doet dat onze samenleving schade. Levenswijsheid en levenservaring zijn goede eigenschappen voor de arbeidsmarkt. Ze komen in de loop der jaren, door schade en schande. Het zijn wel eigenschappen die benoemd en gewaardeerd moeten worden. Niet te meten door een toets of tentamen, maar minstens zo belangrijk.