Mevrouw Ortega-Martijn (ChristenUnie): Voorzitter. Er wordt inderdaad al jaren gesproken over discriminatie op de arbeidsmarkt. Grote groepen burgers worden uitgesloten of achtergesteld. Ook is er sprake van ongelijke kansen op de arbeidsmarkt. Eigenlijk is het een hardnekkig fenomeen dat inderdaad aangepakt moet worden door iedereen die ermee te maken heeft. Iedereen heeft namelijk een eigen verantwoordelijkheid. Het kabinet wil iedereen aan het werk krijgen. Het neemt dan ook maatregelen om mensen te prikkelen om aan het werk te gaan. Dat vindt de ChristenUnie-fractie een goede ambitie, maar als we aan de ene kant sleutelen, moeten we ook aan de andere kant sleutelen. Is de staatssecretaris het met mij eens dat wij meer toe moeten naar een inclusief arbeidsmarktbeleid? Ik steun in aansluiting hierop het pleidooi van mevrouw Koşer Kayaover het SER-advies.

Over versterking van het aspect people bij maatschappelijk verantwoord ondernemen gesproken: hoe moeten we omgaan met werkgevers die individuen uit bepaalde groepen niet zien zitten? Welke nieuwe ambities en maatregelen ziet de minister voor zich? Uit het onderzoek dat het Sociaal en Cultureel Planbureau in 2008 naar de participatie van niet-westerse migranten heeft gedaan, blijkt dat er meer sprake is van statistische discriminatie dan van discriminatie op basis van afkomst. Dit houdt in: beelden van etnische groepen beïnvloeden bewust of onbewust het oordeel over individuen uit die groep. De kwaliteiten worden lager ingeschat en de verwachting is dat er sprake is van meer gedoe met als gevolg dat de voorkeur uitgaat naar de autochtone Nederlandse kandidaat, omdat de niet-westerse migrant op basis van negatieve ervaringen en negatieve groepsbeelden als een soort bedrijfsrisico wordt beschouwd. Ik wil dit gewoon doortrekken naar andere groepen. Dan heb ik het bijvoorbeeld over vijftigplussers en mensen met een beperking. Ook zij worden statistisch gediscrimineerd. Er is sprake van stereotypering en van vooroordelen. Ik doe de staatssecretaris graag een aantal voorstellen, want ik vind dat we het daar niet bij moeten laten zitten. Iedereen heeft zijn eigen verantwoordelijkheid. Ik ben het met iedereen eens dat in dit land kansen liggen en dat mensen die moeten grijpen als ze hier naartoe komen. Mensen moeten zo veel mogelijk proberen, belemmeringen zelf weg te nemen, maar waar dat echt niet kan, omdat er sprake is van kwetsbare mensen of kwetsbare groepen, moet de overheid gewoon een schild zijn. Ik heb de staatssecretaris om verankering van het informatierecht gevraagd. De staatssecretaris heeft daarop geantwoord dat dit veel administratieve lasten met zich zou brengen. Waar is dat op gebaseerd? Aan de ene kant geldt dat het mes aan twee kanten snijdt als mensen heel goed over de afwijzingsgronden worden geïnformeerd . Dan weet een persoon waar hij zich een volgende keer dat hij gaat solliciteren, aan moet houden en waar verbeteringen mogelijk zijn. Aan de andere kant wordt de werkgever er niet mee geconfronteerd dat iemand gediscrimineerd zegt te zijn. Ik krijg hierop graag een reactie van de staatssecretaris. Hoeveel zou het gaan kosten? Hoeveel administratieve lasten brengt dit met zich? Ik begrijp dat niet als ex-hrm'er. Is de staatssecretaris bereid om te investeren in het ontwikkelen van een methode waardoor het voor werkzoekenden en werknemers gemakkelijker wordt om onzichtbare of onbedoelde uitsluiting succesvol te kunnen herkennen en vervolgens te kunnen aankaarten bij de ADB's of de CGB?

Selectiegedrag is niet etnisch neutraal. Iedereen doet eraan mee, ook ik. Is de staatssecretaris bereid om beleid te ontwikkelen zodat werkgevers zich realiseren dat selectiegedrag niet etnisch neutraal is? Ik krijg hierop graag een reactie.

In Amerika bestaat een zwaar diversiteitsbeleid. Dat hoeven we in Nederland echt niet te hebben, maar is de minister in ieder geval bereid om de selectieratio op te laten nemen in de sociale jaarverslagen van grote ondernemingen? Ik krijg hierop graag een reactie.

Ook krijg ik graag een aparte discriminatiemonitor voor de groep Wajongers of in ieder geval mensen met een beperking.

Graag hoor ik hoe effectief de landelijke imagocampagnes zijn. Ik geloof daar niet in, al is de vraag: wat dan wel? Ik krijg hierop graag een reactie van de minister.

De staatssecretaris is in de brief over de implementatie van de Europese richtlijn in verband met de evaluatie van de WOBOT heel duidelijk, maar wat doen wij in deze overgangsperiode? Wanneer wordt het echt geïmplementeerd?