Datum:            29 februari 2012

De heer Slob (ChristenUnie):

Voorzitter. Lang gewacht, nooit gedacht, toch gekregen, een debat met de primus inter pares van het kabinet over de crisis en de sterk oplopende werkloosheid. De coalitie en de grote gedoogpartner zullen gedacht hebben: het is schrikkeljaar, schrikkeldag, dus wij hebben een extra dag, wij schuiven ook maar aan. Zij hadden namelijk niet echt veel belangstelling voor dit debat, maar fijn dat zij er ook zijn. De timing is misschien ook wel bijzonder, namelijk een dag voordat het CPB met de nieuwe cijfers naar buiten zal komen. Vol verwachting klopt ook ons hart, want die cijfers zouden best wel eens heel ernstig en zwaar kunnen worden.

Wij weten dat nog niet; wij zullen dat morgenochtend pas precies weten. Wel hebben wij afgelopen maandag al kennis kunnen nemen van een wat algemenere waarschuwing van de CPB-directeur, de heer Teulings, op een beetje omslachtige manier, namelijk via de website van de Financial Times in de richting van het kabinet. Ik ben eigenlijk wel benieuwd hoe de minister-president deze oproep van zijn kant taxeert.

Ik vind het heel fijn dat wij nu een keer met de minister-president kunnen spreken over de recessie en over de werkgelegenheid, want er is wel iets in dit land aan de hand. Een oplopend begrotingstekort, een oplopende staatsschuld, oplopende werkloosheid. Als wij niet oppassen, zitten wij straks, tegen de zomer, bij de 500.000 werklozen. Wij zien dat de groei is stilgevallen, wij zien dat de economie krimpt. Wij zien ook als wij om ons heen kijken, bijvoorbeeld naar ons buurland Duitsland, waar ik dit weekend ook nog was, dat daar toch de ontwikkelingen een wat andere kant uit gaan dan bij ons. Wij kachelen gewoon achteruit. Ik vind die verschillen, onder andere met Duitsland, opvallend.

Wat is er gebeurd sinds het aantreden van dit kabinet dat wij nu de voorsprong die wij hadden op Duitsland -- om even die vergelijking vast te houden -- op allerlei fronten kwijtraken? Wij zijn in een negatieve spiraal terechtgekomen.

Ik heb daarom een aantal vragen aan de minister-president. Beseft u bijvoorbeeld als het gaat om de werkgelegenheid, de oplopende werkloosheid, dat een deel van uw coalitieakkoord juist slecht uitwerk voor de werkgelegenheid?

De voorzitter:

Mijnheer Slob, wilt u anderen niet rechtstreeks aanspreken? Ik ben heel streng vandaag. De minister-president moet u ook niet met "u" aanspreken. Het is gewoon "hij" of "zij".

De heer Slob (ChristenUnie):

Mevrouw de voorzitter, ik heb een paar vragen aan de minister-president. Die mag ik toch op deze manier formuleren?

De voorzitter:

Als wij hier in dit huis een vorm kiezen, moeten wij ons daar wel aan houden, vind ik.

De heer Slob (ChristenUnie):

Voorzitter. Ik heb een paar vragen die ik via u doorleid aan de regering. Beseft de regering dat een deel van het coalitieakkoord slecht uitwerkt voor de werkgelegenheid? Waar blijven de acute crisismaatregelen? Ik denk bijvoorbeeld aan de bouw, waar de situatie op dit moment echt zeer ernstig is.

Waar blijven de echte hervormingen, waarvan in ieder geval de vicepremier al beseft dat ze er zullen moeten komen? Ik taxeer dat als voortschrijdend inzicht, maar dat moet wel leiden tot daden. Ik heb ook een gratis advies aan de regering. Zet de sneeuwschuiver nu maar in het Koetshuis van het Catshuis. Nu niet langer moeilijke besluiten vooruitschuiven, maar doorpakken. Ik zie graag een minister-president die net zo doortastend is als hij was in zijn rol als lijsttrekker van de VVD in mei 2010 toen hij aangaf dat een nieuw kabinet 400.000 extra banen moest gaan creëren. Hij zei er niet bij, wat het CPB wel had aangegeven, dat dit mogelijkerwijs pas in 2040 zou kunnen. Nee, het moest in de nieuwe kabinetsperiode gebeuren. Dat aantal kwam zelfs nog bovenop de 100.000 banen die er in de gezondheidszorg bij zouden komen.

Waar staat het kabinet nu als het om deze belofte gaat van de primus inter pares van het kabinet dat nu aan het roer staat? Wij kachelen echt de verkeerde kant uit. Het wordt tijd voor een actieplan werkgelegenheid. Werken door de crisis heen. Wij hebben er als ChristenUnie al suggesties voor aangereikt, een aantal maanden geleden, maar ik ben bang dat die ergens bij Algemene Zaken of in het Catshuis onder het stof terecht zijn gekomen. Gelukkig hadden wij onze suggesties geplastificeerd. Ik heb een nieuw exemplaar meegenomen. Voorzitter, ik zou dat graag via u aan de primus inter pares van het kabinet willen overhandigen.

Er moet namelijk echt wat gebeuren. Maak bijvoorbeeld arbeid goedkoper. De staatssecretaris van Financiën heeft dat al bijna een jaar geleden opgeschreven in een beleidsstuk. Waarom gebeurt dat niet? Het kan onze concurrentiepositie versterken. Het kan mensen in deze moeilijke tijd aan het werk houden. Stimuleer dat werkgevers oudere werknemers zo lang mogelijk in dienst houden of misschien wel in dienst nemen. Investeer in leerwerktrajecten voor jongeren. Er is op dat front zoveel mogelijk. Voorkom dat al die mensen in de kaartenbakken van het UWV terechtkomen, want daar hangt ook een prijskaartje aan. Kijk nog eens goed naar het eigen beleid. Een voorbeeld. De discussie over passend onderwijs wordt volgende week gevoerd, maar we zien dat die plannen, vooral ook de bezuiniging die eraan is gekoppeld, gevolgen hebben voor de werkgelegenheid. Dat zal duizenden banen gaan kosten. Dat kunnen wij ons toch niet permitteren in deze tijd? Waarom schrappen wij dat nu niet, voor een deel, voor bijvoorbeeld de investering die het kabinet wil doen, maar waar het onderwijs niet om vraagt, in de prestatiebeloning? Dan houden wij de mensen aan het werk en is iedereen tevreden, het onderwijs en uiteindelijk ook onze kinderen die dan het onderwijs en de begeleiding krijgen die ze nodig hebben.

Laat het kabinet ook iets aan de woningmarkt doen. Dat moeten wij ook niet langer voor ons uitschuiven. Eind maart, 31 maart, is het weer openhuizendag. Ik ben bang dat maar heel weinig mensen woningen zullen gaan bezoeken op deze manier. Wat zou het fantastisch zijn als er in de maand maart echt beweging komt op het woningdossier. Dan moet dit kabinet de sneeuwschuiver wel in het Koetshuis van het Catshuis zetten. Dan moeten er echt knopen worden doorgehakt. Ik heb begrepen dat het kabinet zich vanaf 5 maart gaat terugtrekken in het Catshuis. Ik kan mij voorstellen dat er tijd nodig is om, als je voor zulke ingrijpende besluiten staat, daarover te overleggen. Ik begrijp overigens niet dat de PVV dan ook aanschuift. Ik herinner mij 2009 nog goed: een weglopende fractie omdat de toenmalige coalitie in het Catshuis onderhandelde. Wat doet de PVV nu zelf? Ook de PVV gaat naar het Catshuis en trekt de deur dicht, maar dan is men volgens mij alles kwijt wat men hierover de afgelopen jaren heeft gezegd. Het kan verkeren.

Ik wil van de minister-president precies weten wat er gaat gebeuren in het Catshuis. Wat is de tijdsplanning? Hoe ziet hij zijn eigen rol in dat gebeuren? Ik wil vooral weten waar hij op gaat inzetten. Is dat het behoud en herstel van werkgelegenheid, of wordt het een boekhoudkundige exercitie? Dan vrezen wij het ergste als het gaat om de rekenkunsten van dit kabinet. Is men van plan een sociaal akkoord af te sluiten met de sociale partners? Dat is volgens mij belangrijk, want wij hebben die daarbij nodig.

In het Catshuis woonde ooit Jacob Cats. Als het gaat om een gerichte inzet voor de werkgelegenheid zou ik de minister-president nog een citaat van Cats willen meegeven. Cats zei: "Wie op twee hazen jaagt, vangt er meestal geen." Dat is een wijsheid om nog eens in de oren te knopen. Over de onderlinge omgang in de coalitie -- wij hebben daar de afgelopen weken iets van gezien -- nog dit citaat. Jacob Cats heeft gezegd: "Geen spies maakt zo diepe wonden als achterklap en boze monden." Misschien kan de minister-president dat voorkomen.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.