Het is verleidelijk om opnieuw uitvoerig te pleiten voor het ontzien van met name de minima, de chronisch zieken en de gehandicapten, maar het echte debat daarover zullen wij bij de Voorjaarsnota moeten voeren.

Ik wil hier wel gezegd hebben dat ik met de nodige bezorgdheid heb gezien dat bij de eerste aankondiging van nieuwe bezuinigingen een aantal ministers direct de brug ophaalden voor deze minister van Financiën, nog voordat hij maar in de buurt kon komen, maar dat er daarentegen ook twee ministers waren die ongeveer de rode loper voor de minister van Financiën uitlegden - hoewel zij dat juist niet zouden moeten doen - om hem uit te nodigen maar eens bij hen komen buurten,omdat daar nog wel wat te regelen was. Dat zijn de minister van SZW en,door zijn stilzwijgen,ook de minister van VWS. Daar zou het echter juist niet moeten gebeuren. Ik vermoed dat de minister niet wil vooruitlopen op de behandeling van de Voorjaarsnota, maar ik hoop toch dat hij iets wil zeggen over de AWBZ. De stelregel is dat er bezuinigd wordt op sectoren waar overschrijdingen plaatsvinden.

Na de berichten over afwentelingsprocessen richting AWBZ zou een relativerende opmerking van de minister dat de AWBZ niet klakkeloos wordt aangeslagen voor de overschrijdingen mij geruststellen. Eerst moet duidelijk zijn wat er precies is gebeurd. De minister-president heeft de bewindslieden opgeroepen, zich niet meer over de nieuwe bezuinigingsrondes uit te laten. Eenheid van het kabinetsbeleid enz.; daar ga ik verder niet over en ik heb er ook geen verstand van,maar ik kan mij er iets bij voorstellen. Dat verbod geldt natuurlijk niet voor de coalitiefracties en ik ben dan ook erg benieuwd naar de inbreng van die fracties,vooral na eerdere uitspraken van CDA en D66.

Er is onder andere gezegd dat de rek eruit is. En als dan ook nog op een congres een motie wordt aangenomen over het ongedaan maken van bezuinigingen op het onderwijsach-terstandenbeleid, zijn dat boeiende opmaatjes voor de discussie over de Voorjaarsnota. Misschien horen wij vandaag ook al iets van de CDA- en D66-woordvoerders. Op diverse momenten hebben wij gepleit voor het op z’n minst uitstellen van de OZB-plannen. In die richting kan beter worden gezocht dan de zorg en de sociale zekerheid daarvoor aanslaan.

Vandaag hebben wij het dus niet over concrete bezuinigingen maar over de uitgangspunten. Biedt het pact ruimte aan Nederland om de grens van 3% te overschrijden? De vervolgvraag is: als het mag, is het dan ook goed? Vooraf moet worden gezegd dat Nederland na het geharnaste optreden van de minister in Europa natuurlijk wel een modder-figuur slaat als hij met hangende pootjes naar Brussel moet om vrijstelling te bepleiten. Een dergelijke oefening in nederigheid zou hem wellicht geen kwaad doen, maar de geloof-waardigheid van ons land in Europa zou wel een kras krijgen. Bovendien wil ik hem eraan herinneren dat mijn fractie hem in zijn standpunt heeft gesteund. Ook al hoeft het pact in zijn huidige vorm niet het einde van alle discussies te betekenen,zolang het bestaat, hebben de lid-staten - dus ook Nederland - zich eraan te houden.

Het is dat ik tegen het afsluiten van weddenschappen ben, maar het aantal aanbiedin-gen om een fles wijn te zetten op het eventuele aftreden van de minister als de grens van 3% wordt overschreden, is legio. Ik zeg er maar bij dat ik de verleiding heb weerstaan.

De heer Crone (PvdA): Lijdt de minister inderdaad gezichtsverlies in Brussel als hij zegt dat er sprake is van een overschrijding gedurende een jaar? Ik denk van niet,want hij kan wijzen op de uitzonderingsclausule en op de krimp van 0,8%. Frankrijk en Duitsland hebben daarentegen niet zo'n grote krimp gekend. De uitzonderingsclausule is dus niet op deze landen van toepassing, terwijl de minister zich gewoon naar letter en geest aan het pact houdt.

André Rouvoet: Ik heb gehoord wat u daarover hebt gezegd en ik sluit mij aan bij de vragen die in dit verband zijn gesteld. Ook ik wil graag iets meer horen van de minister want zijn brief is op dit punt te summier. Waarom vindt hij dat de krimp van 0,8% onvoldoende reden is om een beroep te doen op de uitzonderingsclausule van het pact? Alleen een beroep op prestigeverlies van de minister vind ik onvoldoende. Ik wil graag een inhoudelijke argumentatie horen,want de vraag is zeer legitiem. Tegelijkertijd zult u van mij willen aannemen dat wij niet te snel moeten meegaan in bewegingen om over de 3% heen te gaan.

De heer Crone (PvdA): U bent het dus met mij eens dat iemand die zich aan de afspraken houdt,per definitie geen gezichtsverlies kan lijden. Ik deel uw opvatting dat gezichtsverlies van minister Zalm het slechtste is dat wij kunnen hebben. Dat kan om binnenlandspolitieke redenen leuk zijn, maar ik kijk verder. Dat zou slecht zijn voor het pact en voor Nederland en dat zou ik niet willen.

André Rouvoet: In antwoord op het tweede deel van de interventie van de heer Crone incasseer ik dat hij mijn mening op een bepaald punt deelt. Ik geef er echter de voorkeur aan om mijn eigen mening te geven en niet te snel te zeggen dat ik het met hem eens ben,want je weet maar nooit wat voor risico's daaraan vastzitten. Ik heb gezegd wat ik wilde zeggen. Volgens mij heeft de minister dit goed begrepen en de heer Crone ook. Ik vind het opmerkelijk dat in de media wel degelijk percentages circuleren bijvoorbeeld van een tekort van 2,9%, terwijl de regering zich in haar brief niet uitlaat over het tekort dat wordt nagestreefd. Kan de minister aangeven welk uitgangspunt hij hanteert?

Ik vind de constatering relevant dat het kabinet - weliswaar onder druk van de omstan-digheden - flink wat water bij de wijn heeft gedaan ten opzichte van de Miljoenennota en het regeerakkoord. Toen is vastgesteld dat de signaalwaarde, het maximale begrotingstekort, 2,5% BBP zou zijn. Het standpunt van de ChristenUnie op dit punt mag bekend worden verondersteld. Wij hebben steeds gezegd dat wij niet nodeloos krap moeten gaan zitten.

Wij waren van mening dat je als 3% is toegestaan,daar niet nodeloos nog 0,5% onder moet gaan zitten. Het streefcijfer van 2,5% zou niet te rigide moeten worden toegepast. Het kabinet wilde daar toen niets van weten. Wellicht is het verstandig om nu toch maar die laatste mijl ook te gaan en het tekort op 3% te stellen en niet weer een marge in te bouwen die achteraf mogelijk opnieuw zinloos blijkt te zijn,evenals de marge van 0,5% in het oorspronkelijke kabinetsbeleid.

Toen wij tijdens de algemene politieke en financiële beschouwingen spraken over een tekort van 2,5%, was het argument van het kabinet niet alleen dat het dit zekerheidshalve wilde doen om een buffer in te bouwen, maar ook dat 3% sowieso al te hoog was, omdat wij moesten voldoen aan de noodzaak om 0,5 procentpunt verbetering per jaar te laten zien. Dus ook op basis van de afspraken van het Stabiliteitspact was de argumentatie dat 3% sowieso te hoog was. Waarom is dit uitgangspunt nu zo eenvoudig losgelaten?

Door de omstandigheden, neem ik aan, maar inmiddels zitten wij wel op 3% en ik hoor niet meer dat dit in strijd zou zijn met de afspraken van het Stabiliteitspact al was dit een half jaar geleden nog wel het geval. Ik krijg hier graag een toelichting op.