Arie Slob: Voorzitter. In het recente verleden is meerdere malen gebleken dat een tweede lezing van een voorgenomen grondwetsherziening geen formaliteit is. Ik refereer aan de recente behandeling van de grondwetswijziging met betrekking tot de samenwerkingsschool, maar ook bij dit onderwerp hebben we natuurlijk al een behoorlijke geschiedenis opgebouwd.

Bij de eerste lezing heeft mijn eigen fractie aangegeven moeite te hebben met de voorgestelde uitbreiding van de reikwijdte. Wij hadden wel oog voor de redenen waarom dat destijds was toegevoegd. Wat ons betreft kon de vervangingsregeling op steun kon rekenen in het geval van zwangerschap en bevalling, maar wij hadden moeite met de uitbreiding met betrekking tot ziekte. Een uitbreiding van de reikwijdte door alleen het gezondheidsaspect erbij te betrekken leek en lijkt ons toch enigszins willekeurig. Op de vragen die wij destijds hebben gesteld waarom adoptieverlof of ouderschapsverlof hierbij niet wordt betrokken, antwoordt de regering in de nota naar aanleiding van het verslag: "Het persoonlijk karakter van het ambt stelt beperkingen aan de mogelijkheid van vervanging". Wij hebben wel eens een steviger argumentatie gezien, zeg ik er dan maar heel voorzichtig bij. Maar goed, het is een gegeven. De reikwijdte is niet aangepast, ondanks onze wens die wij bij de eerste lezing hebben aangegeven. Dan lijkt er voor onze fractie dus weinig anders op te zitten dan tegen deze tweede lezing te stemmen.

Wij hebben desondanks serieus gekeken of wij over onze bezwaren met betrekking tot de vervanging in geval van ziekte konden heenstappen. Wij hebben deze bezwaren bij de eerste lezing uitgebreid verwoord. Het was plezierig -- al hoeft dat geen regel te worden -- dat er een proeve van een regeling aanwezig was om even vooruit te kijken naar wat de uitwerking zou kunnen zijn. Wij moeten de proeve van een regeling hier niet uitvoerig gaan behandelen. We moeten het zuiver houden. Deze proeve geeft echter wel aan dat de wijze waarop de vervangingsregeling precies wordt vormgegeven, enorm complex is. Deze complexiteit blijkt met name bij vervanging in verband met ziekte. Ook de Kiesraad, het IPO en de VNG hebben hun commentaar gegeven op de eerste proeve van een regeling. Ook daaruit blijkt weer de complexiteit.

Voorzitter. Ik wil er kort bij stilstaan, omdat ik het relevant vind met oog op ons oor-deel over de voorgestelde grondwetsherziening in tweede lezing. Het blijkt dat verschillende opmerkingen van de Kiesraad, het IPO en de VNG zijn gehonoreerd. Ik denk bijvoorbeeld aan het schrappen van de mogelijkheid van de voorzitter van het vertegenwoordigend orgaan om wegens zwaarwegende motieven van de medische verklaring af te wijken. Hiermee zijn enkele vragen beantwoord die mijn fractie in de schriftelijke inbreng naar voren had gebracht. Het is mij echter nog niet geheel duidelijk waarom nog een beroepsmogelijkheid moet blijven bestaan tegen het besluit van de voorzitter van een vertegenwoordigend orgaan tot afwijzing van een verzoek tot tijdelijk ontslag. Aan welke situaties denkt de regering dan?

Mijn fractie denkt verder dat de regeling niet waterdicht is op het punt van de relatie tussen vervangingsregels en nevenfuncties. Zal het mogelijk zijn vervanging op grond van ziekte te regelen, terwijl in een andere, niet politieke functie gewoon wordt doorgewerkt? Uit de proeve blijkt dat onvoldoende.

Voorzitter. Nogmaals, het is niet aan de orde om hier met elkaar de proeve te gaan be-spreken. Deze is ons er ter kennisname bijgegeven. Het geeft echter wel aan dat als wij ver-dergaan in de casuïstiek -stel dat we voor deze grondwetswijziging stemmen en ook ziekte als een mogelijkheid willen opnemen voor het laten vervangen -de verdere uitwerking daarvan ongelooflijk ingewikkeld is en een groot aantal vragen oproept. Dat versterkt onze opvatting, zoals we bij de eerste lezing ook al hebben aangegeven, dat het veel beter zou zijn om de wij-ziging van de Grondwet te beperken tot tijdelijke vervanging in verband met zwangerschap en bevalling.

Voorzitter. Er blijft nog een vraag over met betrekking tot de positie van waterschapsbesturen, wethouders en gedeputeerden. Het is ons niet geheel duidelijk wat de regering daarmee wil. Wij kunnen op dat punt in de stukken geen duidelijkheid krijgen.

Voorzitter. Ik sluit af in deze korte inbreng in tweede lezing. Wij zijn niet enthousiast over het wetsvoorstel. De bezwaren die wij in eerste lezing hadden, zijn bij tweede lezing helaas niet weggenomen De kans is heel groot dat wij ons toch genoodzaakt zullen zien om straks tegen deze grondwetswijziging te stemmen, al zal ik uiteraard de beantwoording van de minister in eerste termijn afwachten.

Mevrouw Bussemaker (PvdA): Voorzitter. Er zijn bezwaren tegen de uitbreiding naar ziekte. Deze bezwaren zijn mij bekend. Deze zijn al eerder gewisseld. De gewetensvraag is wat voor de heer Slob zwaarder weegt. Als hij tegenstemt, is ook de vervanging bij zwangerschaps- en bevallingsverlof van de baan. Wegen zijn bezwaren tegen de uitbreiding naar ziekte zwaarder dan het treffen van een voorziening om vervanging bij zwangerschap en ook het beschermen van de gezondheid van moeder en kind, mogelijk te maken?

Arie Slob: Voorzitter. Dat is op zich een terechte vraag van mevrouw Bussemaker. Zij zegt in feite: kies maar uit twee kwaden. Ik wil in haar richting als antwoord geven dat wij in 2002 met behoorlijk veel klem en een open houding ons bezwaar hier hebben neergelegd. Zij was daarbij. Wij hebben toen ook opengestaan in de richting van andere fracties in de Kamer en van de regering om op dat punt nadrukkelijk te kijken of wij eruit zouden kunnen komen. Ik heb op dat moment gemerkt dat er van de openingen die wij geboden hadden, op geen enkele wijze gebruik is gemaakt. Ik vind daarom eerlijk gezegd dat wij dan niet bij tweede lezing onder druk gezet moeten worden met de opmerking dat het dan niet door kan gaan. Wij hebben in eerste lezing een zeer open en coöperatieve houding gehad. Ik ga dus niet mee in het dilemma van mevrouw Bussemaker.