De heer Slob (ChristenUnie) vindt het duidelijk dat er twee jaar voor ingebruikname van de Betuweroute nog veel onzekerheden zijn. Dat de exploitatie in de eerste jaren niet kostendekkend zal worden, is al sinds 1994 bekend. Het advies van de commissie-Hermans om met een stevig flankerend beleid te komen, werd toen niet overgenomen en sindsdien holt het ministerie achter de feiten aan.

 

De minister wil in de komende jaren de nadruk leggen op het wegnemen van de onzekerheden van technische, commerciële en internationale aard. Deze bestaan al meer dan tien jaar. Wat doet de minister verwachten dat zij nu in drie tot vijf jaar weggenomen kunnen worden?

 

ProRail en HbR mogen de exploitatie de eerste drie tot vijf jaar voor hun rekening nemen en kunnen daarbij ook andere partijen betrekken. Waarom kiest de minister voor een aanloopperiodegunning voorafgaand aan de aanbesteding? Staat vast dat dit niet in strijd is met Europese aanbestedingsregels? Staat ook vast dat ProRail na de overgangsperiode mag meedoen met de aanbesteding? Kwartiermakers worden immers soms uitgesloten bij de aanbesteding.

 

Hoe is in dit proces omgegaan met marktpartijen zoals TowRail? Zij worden op korte termijn betrokken bij gesprekken over de vormgeving van de toekomstige aanbesteding, maar uiten ook weer forse kritiek op de voorkeursbehandeling van ProRail. Wat is de status en bedoeling van de gesprekken met de marktpartijen?

 

Er hangt een wolk van geheimzinnigheid om de Business case heen, ook omdat een aantal relevante stukken -- de heer Van der Staaij gaf een kleine opsomming, er zouden nog meer genoemd kunnen worden -- niet beschikbaar zijn. De beoogde concessiehouders hechten aan de vertrouwelijke behandeling van bepaalde gegevens. Wat heeft een monopolist te duch-ten van transparantie? De beschikbare informatie maakt niet duidelijk hoe de risicoverdeling zal zijn tussen concessiehouder en Rijk en ook niet welke uitgangspunten er worden gehan-teerd in het beheersplan. Dat maakt het onmogelijk om de Business case goed te beoordelen.

 

Vast staat dat de Business case niet in alle opzichten even duidelijk is. Ook de minister constateert tekortkomingen. De adviesgroep exploitatie Betuweroute heeft in feite gehakt ge-maakt van de Business case. De minister verbindt hieraan de conclusie dat vooralsnog geen langjarige concessie moet worden verleend, maar wat haar standpunt verder impliceert, bijvoorbeeld voor de hoogte van de gebruiksvergoeding, blijft onduidelijk. Neemt zij een exploitatietekort in de eerste jaren voor lief? Is zij bereid de risico's in die periode voor rekening van het Rijk te laten komen? De heer Slob vindt het vooral onbevredigend dat de Kamer geen inzicht heeft in de kostenefficiëntie van de monopolist ProRail. Als de Kamer de door haar gesteunde motie-Hofstra serieus neemt, moet zij dan exploitatieverliezen voor rekening van het Rijk accepteren?

 

Sluit de Business case voldoende aan bij de aanbevelingen die het CPB in september 2004 heeft verwoord? In de notitie "Vooruitzichten voor spoorvervoer over de Betuweroute" ging het CPB uit van een hoge gebruiksvergoeding. Is het CPB niet te optimistisch over de te verwachten vraaguitval bij forse tariefstijgingen? Geadviseerd wordt gedegen onderzoek naar de mogelijkheden voor het beprijzen van het gebruik van het bestaande net en dat van de Betuweroute met als doel, zoveel mogelijk profijt te trekken van de Betuweroute als deze eenmaal is aangelegd. Dat lijkt een zinvolle suggestie in de aanloop naar de ingebruikname van de Betuweroute. Deelt de minister die opvatting of vindt zij dat er voldoende informatie voorhanden is?

Er heerst onzekerheid over de beschikbaarheid van goede en doorgaande paden in Duitsland. Over dit punt van zorg voor de CU-fractie zijn in april Kamervragen gesteld. De antwoorden zijn nu binnen, maar niet bepaald geruststellend. De financiering van het derde spoor tussen Emmerich en Oberhausen is nog allerminst zeker. Is er reden tot optimisme? Heeft het Duitse spoor in 2007 wel voldoende capaciteit? De minister schrijft dat gevaarlijke stoffen zonder beperkingen via de Betuweroute kunnen worden vervoerd. Kan dat ook op het Duitse deel?

 

Als de voorgenomen kortdurende concessie afloopt, moet de exploitatie van de hele Betuweroute worden aanbesteed. Wanneer komt er zekerheid over de gebruiksrechten van de Rotterdamse havenspoorlijn, nu nog in handen van ProRail?

In de voortgangsrapportage is er sprake van een aanbestedingsmeevaller van €117 mln.. Hoe verhoudt deze meevaller zich tot de €48 mln. waarover de minister het heeft in de aanbiedingsbrief? Zijn er nog meer meevallers te verwachten?