Mevrouw Ortega-Martijn (ChristenUnie): Mijnheer de voorzitter. Er is nu alweer een aantal jaren verstreken sinds de slotakkoorden zijn afgesloten. In die tijd is er heel veel werk verricht maar zijn er ook veel momenten geweest die ons plaatsten voor nieuwe uitdagingen. Wij staan nu aan de vooravond van het overgangsjaar naar de nieuwe staatkundige verhoudingen. De symbolische datum 10-10-'10 komt dichterbij. Terugkijkend moet ik concluderen dat wij binnen het Koninkrijk de dynamiek en de hoeveelheid werk dat een dergelijk proces van staatkundige hervorming met zich brengt, hebben onderschat. Veranderingen gaan niet zonder slag of stoot en laten zich soms moeilijk leiden door alleen rationele connotaties.

            De ChristenUnie blijft het een gemiste kans vinden dat de focus niet eerst is gericht op het ontwikkelen van een visie op het Koninkrijk. Een gedeeld perspectief op het Koninkrijk van de toekomst zou wellicht meer gevoel van eenheid hebben bewerkstelligd. Ik ben blij dat er nu lopende het proces symposia worden georganiseerd om alsnog te komen tot een Koninkrijksvisie. Graag hoor ik van de staatssecretaris hoe dat proces verloopt en of zij tevreden is met de opkomst en de diversiteit ervan. Wanneer kan de Tweede Kamer het concept-Koninkrijksvisie tegemoet zien?

            De staatssecretaris is de klinkende datum 10-10-'10 overeengekomen om te komen tot de ontmanteling van de Nederlandse Antillen. Kijkend naar de hoeveelheid wetsvoorstellen die volgend jaar behandeld moeten worden, zowel in deze Kamer als in de Eerste Kamer, vraag ik mij af of dit gaat lukken. Graag een reactie van de staatssecretaris waarom zij deze datum haalbaar acht.

            De staatssecretaris heeft de Kamer geïnformeerd dat Curaçao en Sint Maarten de status van land per 10-10-'10 zullen krijgen. Hiervoor moeten zij voldoen aan een aantal basisvoorwaarden en moeten ze verbeterplannen opstellen. De ChristenUnie is het met de staatssecretaris eens dat het proces om te komen tot volwaardig land tijd nodig heeft. Echter, over de precieze status van deze landen per 10 oktober 2010 bestaat nog onduidelijkheid. Ook de positie van Nederland in het geheel is niet duidelijk. Graag helderheid van de staatssecretaris hierover.

            In de begroting schrijven de verantwoordelijke bewindspersonen dat de consensusrijkswetten als bijzonder kenmerk hebben dat afgesproken is dat gedurende het gehele proces consensus moet blijven bestaan tussen de verschillende partijen over de inhoud van de concepten. Maar hoe zit het met de consensus nadat deze rijkswetten zijn ingevoerd? Het gaat namelijk in principe om onderlinge samenwerkingsrelaties die vrijwillig in rijkswetten zijn ondergebracht. Wat betekent de evaluatiebepaling die in de verschillende wetsvoorstellen is opgenomen, nu concreet? Beschikken de afzonderlijke landen over een opzegrecht en geldt daarvoor eventueel een termijn?

            Afgesproken is dat Sint Maarten en Curaçao samen één monetair stelsel zullen krijgen met één centrale bank. Hoe verloopt dat proces? Is het de bedoeling dat dit ook voor 10-10-'10 gerealiseerd is?

            Er is een hele sprong gemaakt met de inrichting van de openbare lichamen. Zowel in Nederland als op de eilanden worden er bovenmatige inspanningen verricht om het transitieproces zo goed mogelijk te laten verlopen.

Hiervoor mijn complimenten. Welke cruciale stappen moeten nog gezet worden voordat de eilanden onderdeel worden van het grondgebied van Nederland? Ik ontvang graag van de staatssecretaris voor het zomerreces een overzicht van welke Nederlandse wetten en regelgeving wel of niet en wanneer zullen worden ingevoerd. Ook ontvang ik graag een langetermijnvisie op de ontwikkeling van het voorzieningenniveau, de sociale zekerheid en de rechtspositie van de rijksambtenaren op de eilanden. Op dat punt krijg ik graag een toezegging.

            Bonaire wil een referendum, maar wat is de positie van Bonaire indien de Nederlandse Antillen worden ontmanteld en er nog geen akkoord ligt over de uitwerking?

            Nu en in de toekomst moeten vacatures worden ingevuld en moeten de RSC's gaan functioneren als departementen. De staatssecretaris heeft al een aantal keren gezegd dat zij de functies voor het merendeel opgevuld wil zien door deskundigen die afkomstig zijn van de eilanden zelf. Welke doelstellingen heeft zij hiervoor geformuleerd? Welke stappen gaat zij ondernemen om het grote potentieel in Nederland dat graag terug wil, aan te trekken? Ik hoorde van een gedeputeerde dat 60% van de huidige ambtenaren een lbo-niveau heeft. Hoe zullen deze mensen omgeschoold of bijgeschoold worden? Ik wil graag een toezegging van de staatssecretaris dat zij voor de eilanden gaat komen met een masterplan voor de kwalitatieve bezetting van overheidsdiensten, mede in het kader van institutionele versterking.

            In de begroting stelt de staatssecretaris dat het reële risico bestaat dat de eilandgebieden er niet geheel in zullen slagen om de gelden in verplichtingen vast te leggen. Verder stelt de staatssecretaris dat zij met de eilandbesturen heeft afgesproken dat eind 2010 zal worden besloten hoe eventueel overgebleven middelen aangewend zullen worden. Ik heb mij eerder kritisch uitgelaten over de effectieve en efficiënte verdeling van SEI-projecten over de verschillende beleidsgebieden. Ik zie bij eventuele onderbesteding een kans om hier vanuit de Kamer meer op te sturen, hoewel ik begrijp dat dit eigenlijk een interne aangelegenheid betreft. Het geld moet evenwel besteed -- en goed besteed -- worden. Daarom heb ik samen met de leden Leerdam en Van Bochove een amendement ingediend dat uit de overgebleven middelen een bedrag oormerkt van €500.000 voor ondersteuning van een project voor een nieuw gebouw voor de Stichting Casa Cuna Villa Maria op Curaçao. Deze stichting is ontstaan uit een kleinschalig particulier initiatief, bijna 60 jaar geleden. Inmiddels worden dagelijks ongeveer 170 kinderen van werkende ouders opgevangen. De huidige huisvesting voor die opvang is dringend aan vervanging toe. De fondswerving voor een nieuw gebouw is gestart. De geraamde kosten bedragen 2,7 miljoen Antilliaanse gulden. De zorg voor de jeugd is op de toekomstige autonome …

De voorzitter: Eén moment, mevrouw Ortega. De heer Brinkman wenst u een vraag te stellen.

De heer Brinkman (PVV): Die vraag gaat over dit amendement. Dat de naam van de heer Leerdam onder dit amendement staat, verbaast mij totaal niet, maar van de heer Van Bochove verbaast dit mij wel. In de toelichting staat immers dat dit amendement is ingediend omdat de stichting al 60 jaar bestaat -- dat is heel mooi; hulde! -- maar nog nooit subsidie heeft ontvangen. Met alle respect, het feit dat een stichting 60 jaar bestaat en het 60 jaar heeft kunnen volhouden zonder subsidie, kan geen reden zijn om nu wel subsidie te krijgen. Mevrouw Ortega kan mij trouwens niet wijsmaken dat dit al 60 jaar in hetzelfde gebouw gebeurt. Als dat wel zo is, heeft de stichting heel lang kunnen sparen voor een ander gebouw. Bovendien hoort deze stichting bij de Federatie Antilliaanse Jeugdzorg. In het jaarverslag van de Antilliaanse jeugdzorg zie ik dat een aantal organisaties financiële steun verlenen aan die federatie. Dat zijn er een stuk of twaalf, maar het gaat onder andere om het eilandgebied Curaçao, de Samenwerkende Fondsen Nederlandse Antillen, het Jeugdfonds Nederlandse Antillen en de Stichting Welzijnsfonds. Met andere woorden: deze stichting krijgt gewoon subsidie. Op die twee opmerkingen wil ik graag een heldere reactie.

Mevrouw Ortega-Martijn (ChristenUnie): De stichting krijgt geen subsidie, want zij valt onder een bepaalde wet over de speelschool. Zij krijgt dus geen subsidie van de overheid.

De heer Brinkman (PVV): Ik heb hier het jaarverslag van de federatie, en daarin wordt deze stichting samen met elf andere stichtingen voor naschoolse opvang genoemd. Een stad ter grootte van Eindhoven, met een vergelijkbaar inwonertal als Curaçao, zou zijn handen dichtknijpen met twaalf naschoolse opvangen. Dat is serieus zo.

De voorzitter: En wat is uw vraag?

De heer Brinkman (PVV): Mijn eerste vraag: is die subsidie überhaupt wel nodig? Er zijn er twaalf op dat eiland! Verder wordt die stichting genoemd in het jaarverslag van de federatie, die wel degelijk geld krijgt. Men verdeelt dat onderling. Zoals het altijd gaat bij de Antilliaanse stichtingen, zit er geen jaarverslag achter om precies te achterhalen wie wat krijgt. Ze worden echter allemaal genoemd en ze worden allemaal gesubsidieerd.

De voorzitter: Uw punt is helder. Het woord is aan mevrouw Ortega.

Mevrouw Ortega-Martijn (ChristenUnie): De heer Brinkman kan allerlei dingen naar voren brengen. Ik heb het goed en zorgvuldig uitgezocht. Het gaat hier om een stichting die altijd haar eigen broek heeft opgehouden via onder andere sponsorwerving en donaties. Het is een stichting die een van de eerste naschoolse opvangen op curaçao heeft opgericht en die al jaren goed en professioneel werkt. Mijn punt is dat de stichting een gebouw nodig heeft, want het oude gebouw kan niet worden gerenoveerd door allerlei problemen, zoals termieten. Het is min of meer afgekeurd. In dat licht heb ik gezegd, zoals ik dat altijd heb gedaan, dat het niet op een goede manier is verdeeld. Nu er eventueel geld overblijft, wil ik graag dat op het gebied van jeugdzorg een en ander wordt gedaan. Ik heb voor dit project gekozen.

De voorzitter: Dank u wel. U kunt uw betoog vervolgen.

Mevrouw Ortega-Martijn (ChristenUnie): Voorzitter. De zorg voor de jeugd is op de toekomstige autonome landen hard achteruitgegaan. Het aantal probleemkinderen tussen 12 en 16 jaar neemt toe. Investeren in de jeugd is juist erg belangrijk voor een land dat meer op eigen benen wil gaan staan. Het huiselijk geweld tegen vrouwen en kinderen op curaçao is schrikbarend toegenomen, zoals bleek uit een recent onderzoek. Het is toe te juichen dat de jongerenvereniging Bos di Hubentut zich zo inzet om mishandeling van kinderen tegen te gaan. Waar blijven echter de regering en het eilandbestuur? In de begroting lees ik dat de jeugdwerkloosheid verder is gestegen naar 26,3% in 2008, terwijl de streefwaarde voor 2009 14,2% is. Deze streefwaarde wordt hoogstwaarschijnlijk niet gehaald. Welke afspraken zijn daarover gemaakt?

            Tot slot. Aruba heeft een nieuwe regering. Hopelijk kunnen er nu knopen worden doorgehakt over een aantal thema's. Eén thema, de staat van het bestuur, is al naar voren gekomen. Wat is de stand van zaken met betrekking tot een van de andere hete hangijzers, het gemeenschappelijk hof?