Mevrouw Ortega-Martijn (ChristenUnie): Voorzitter. Het lijkt wel een trend, maar iedereen die ik tegenwoordig spreek, overweegt om op een bepaald moment voor zichzelf te beginnen. Daar is in principe niets mis mee, maar ik hoor mensen vaak zeggen: ik wil eigen baas zijn en ik heb geen zin meer om onder een baas te werken. Het gaat niet zozeer om het ondernemerschap, expansiegroei of winstmaximalisatie, maar meer over vrijheid en zelfstandigheid. De zzp'er wil zichzelf in de markt zetten als product met de overtuiging dat dit product kwalitatief goed is tegen een concurrerende prijs. Wat betekent het voor het Nederlandse sociale zekerheidsstelsel als deze groei doorzet? De fractie van de ChristenUnie juicht daarom de adviesaanvraag aan de SER ook toe. Wanneer kan de Kamer dit advies tegemoet zien?

De staatssecretaris zet in op doorgroei en dat is mooi, maar nu al blijkt dat twee derde van de zelfstandige ondernemers niet wil doorgroeien. Waarom is in de adviesaanvraag niet meegenomen op welke manier deze vorm van ondernemerschap verder gestimuleerd kan worden?

VNO-NCW en MKB-Nederland hebben een verhelderende top-10 opgesteld. Onnodige belemmeringen voor doorgroei moeten worden weggenomen. Veel van de genoemde punten komen bekend voor en hebben betrekking op het mkb. Ik ben heel blij dat dit kabinet ook alles op alles zet voor het wegnemen van die belemmeringen, maar ik mis maatregelen om zzp'ers te stimuleren om door te groeien. Is de staatssecretaris bereid om daarover bijvoorbeeld in gesprek te gaan met de het Platform Zelfstandige Ondernemers?

Het verminderen van de regeldruk voor bedrijven is één van de kabinetsdoelstellingen. Met de lastenverlichting zijn al belangrijke stappen gezet. Ondernemers ervaren dat zij minder tijd kwijt zijn met het naleven van fiscale regels. Nederland is internationaal wel gezakt in de PwC-studie Paying Taxes naar belastingdruk. Welke effecten verwacht de staatssecretaris komend jaar van de uniformering van het loonbegrip?

Het kabinet vindt dat er verschillende mogelijkheden zijn binnen het huidige pensioenstelsel om zowel in de tweede als de derde pijler pensioen op te bouwen. Om die reden vindt het kabinet het niet nodig om te komen met nadere overheidsmaatregelen. Hoewel de fractie van de ChristenUnie het kabinet redelijk kan volgen in deze gedachtegang, ben ik van mening dat door wetswijzigingen meer mogelijk wordt voor deze groep. Daar zal ik zo op terugkomen. Momenteel zijn er geen betrouwbare gegevens voorhanden over de pensioenssituatie van zzp'ers. Ik heb begrepen dat pensioenproducten uit de derde pijler duur zijn, waardoor zzp'ers daarvan onvoldoende gebruik maken. Dit betekent dat zzp'ers op hun oude dag het risico lopen dat zij moeten blijven werken om te overleven of misschien zelfs in de bijstand terechtkomen. Zzp'ers zouden zich in principe kunnen aansluiten bij een bedrijfstakpensioenfonds of een beroepspensioenfonds. Tegenwoordig is de groep zzp'ers echter zo verschillend en zo groot geworden, dat deelnemen in deze fondsen voor een grote groep niet tot de mogelijkheden behoort. Deskundigen op dit gebied vinden dat er voor deze groep één of meerdere pensioenfondsen moeten worden gecreëerd. Dit vraagt echter om erkenning van de zzp'ers als bedrijfstak of algemene beroepsgroep. Is de minister bereid deze mogelijkheid te onderzoeken?

Een bijkomstigheid is dat er ook via deze fondsen een breder pakket van diensten aangeboden kan worden om allerlei andere risico's te kunnen dekken. Volgens mij zijn wij dan ook verlost van al die andere noodverbanden die wij proberen aan te leggen om de risico's te dekken voor deze groep. Inmiddels is er een proef geweest met het starten van een onderneming met behoud van uitkering. Daar is al eens eerder in de Kamer over gesproken. Voor starters is het moeilijk als voor het bedrijf ingezette uren worden gekort op de uitkering. De minister zal de Kamer in de eerste helft van volgend jaar berichten over simplificatie van de regeling. Wil de minister ook onderzoeken welke andere mogelijkheden er zijn om zelfstandig ondernemerschap uit een uitkering meer te stimuleren? Dan heb ik het bijvoorbeeld over andere vormen van microfinanciering, want niet iedereen wil een uitkering behouden omdat dit juist nu ook een heel negatief imago gekregen heeft.

Momenteel melden veel bedrijven dat zij geen krediet ontvangen van banken. Heeft de staatssecretaris al zicht op de situatie van zzp'ers? Heeft hij er ook zicht op of het aantal zzp'ers dat door de economische crisis faillissement heeft aangevraagd, in verhouding staat tot het gemiddelde? Daarnaast vraag ik aandacht voor de mogelijkheden van zzp'ers om gebruik te maken van de WBSO. Ik wil ook aandacht voor de aanbesteding, want er blijkt nog steeds een hoge drempel te zijn door de gunningvereisten. Het kabinet wil juist graag dat er sprake is van doorgroeien, maar doorgroeien kan alleen op het moment dat ook je orderportefeuille alsmaar voller wordt, zodat je op een gegeven moment personeel moet aannemen. Mijn vraag is dus: is er bij de aanbesteding een mogelijkheid dat in ieder geval de overheid op basis van contractcompliance de voorkeur geeft aan bijvoorbeeld zzp'ers?

Tot slot wil ik nog een opmerking maken over de mkb-winstvrijstelling. Een zzp'er maakt in de eerste jaren niet zo veel winst en daarom vraag ik mij ook het volgende af: is er ook naar gekeken of dit juist voor deze groep niet averechts zal werken?