De heer Cramer (ChristenUnie): Voorzitter. Ik begin met antwoord geven aan mevrouw Jacobi, die nog geen vraag heeft gesteld: dat weet ik nog niet.

We hebben hier een ingewikkelde discussie. Er is al een aantal keren over gesproken en het document "Groene erfpacht in balans" is verschenen, specifiek gericht op de Waddeneilanden. Hoe je het ook wendt of keert, de overtuiging van de ChristenUnie-fractie is dat de Wadden speciale aandacht verdienen. Daarbij denk ik ook aan wat de minister van BZK heeft aangegeven: zij wil met een actieplan komen om na te gaan of de eilanden specifieke regelgeving nodig hebben. Er wordt dus, ook in het kader van bestuur, nagedacht over de noodzaak om, zogezegd, door de oogharen naar de eilanden te gluren. Ik bedoel in dit geval natuurlijk gluren in positieve zin.

Wij hebben met elkaar afgesproken dat Staatsbosbeheer eigen inkomsten moet genereren en marktconforme prijzen moet hanteren. Daarom zitten we vanavond weer hier aan tafel. Voor een deel kan de ChristenUnie er wel in meegaan dat de pachtprijzen omhoog kunnen. Wij denken dat deze erg lang op een laag niveau gebleven zijn. Staatsbosbeheer onderneemt veel activiteiten, zoals het onderhoud van de eilanden, en er zijn inkomsten nodig om, zoals de minister schrijft, hun maatschappelijke taken waar te maken. Toch kan ik mij niet geheel aan de indruk onttrekken dat dit voor een belangrijk deel gewoon dekking van een financieringsbehoefte is. Ik vraag mij af of je dat op deze manier, door marktconform werken, bij een bestuursorgaan moet neerleggen. De vraag is dus of marktconformiteit wel mogelijk is, met name op de eilanden. Ik vraag dat omdat de positie van Staatsbosbeheer zo groot is. Het heeft zoveel macht inzake privaatrechtelijke mogelijkheden, dat het daarmee welhaast democratische besluitvorming doorkruist. Ik snap dat als het gaat om de besteding van de natuurlijke ruimte. Ik snap het wat minder als het de bedrijfsmatig ingerichte terreinen betreft, alsook de openbare ruimte in de zin van gemeentegronden. Daarin zit voor mij een groot spanningsveld.

Dan is er de commissie-De Jong, die door de minister aan het werk gezet is. Die heeft interessante adviezen opgeleverd, en wij delen het gevoelen van die commissie. Wij denken dat er wel iets zit in de depreciatie van de grondwaarden etc. Maar voor mij is op dit moment de geweldige stijging, die we zouden gaan doormaken als de plannen onverkort doorgezet worden, belangrijker. Staatsbosbeheer geeft aan dat de verhoging om en nabij de 540% zou liggen, de commissie-De Jong spreekt over 315%. Dat zijn toch behoorlijke stijgingen, en het gaat daarbij niet over een verhoging van bijvoorbeeld €10 naar €30. De prijzen liggen wel anders.

Wat zijn precies de taken en is de rol van Staatsbosbeheer in dit dossier, als het gaat om de eilanden, inzake het overleg tussen de gemeenten en Staatsbosbeheer? Eigenlijk zijn ze tot elkaar veroordeeld, als je kijkt naar grondbezit en democratische verantwoordelijkheid. Gezien van een afstandje is dat een wat rare situatie: een bos- en natuurorganisatie die samen met gemeenten bijna een sociaaleconomische agenda moet gaan opstellen: hoe houden we de eilanden leefbaar? Daar kijken wij met zorg naar en wij zijn er nog niet mee klaar dat dit onverkort kan doorgaan. Wij hebben met elkaar afgesproken, nogmaals, dat er wel degelijk iets zal gebeuren aan de pachtprijzen. Ik denk dat iedereen op de eilanden zich dat wel realiseert, maar de vraag is hoe we de eilanden leefbaar en betaalbaar houden. Er moet dus iets gebeuren. Ik vraag de minister of er, ondanks haar eerdere afwijzing van de voorstellen van de commissie-De Jong -- dat stel ik misschien wat boud, maar er worden slechts enkele punten uit overgenomen en de belangrijkste onderdelen niet -- in de geest van de resultaten in dat rapport mogelijkheden zijn om te bekijken of we de leefbare situatie op de eilanden kunnen vasthouden.

Mevrouw Snijder-Hazelhoff (VVD): Steunt de ChristenUnie nog steeds de motie-Snijder-Hazelhoff c.s. uit 2008? Ik hoor de heer Cramer twijfelen inzake de inzet om eventueel gronden van een aantal gemeenschappelijke zaken en ook huisjes over te dragen.

De heer Cramer (ChristenUnie): Ik heb in mijn bijdrage gezegd dat ik vind dat bekeken moet worden waarom de publieke gronden onder Staatsbosbeheer blijven vallen. Dat sluit aan bij onze steun voor de motie.